Στις 23 Ιουνίου 1963, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζον Φ. Κένεντι ξεκίνησε την επίσημη επίσκεψή του στη Δυτική Γερμανία. Στις 26 Ιουνίου θα κατέληγε στο Δυτικό Βερολίνο και θα γινόταν ο πρώτος πρόεδρος των ΗΠΑ που θα επισκεπτόταν την πόλη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Δύο χρόνια πριν το ιστορικό αυτό ταξίδι, η κυβέρνηση της Ανατολικής Γερμανίας με την υποστήριξη της Σοβιετικής Ένωσης, ανήγειρε το Τείχος του Βερολίνου προκειμένου να εμποδίσει τις μετακινήσεις των Ανατολικογερμανών στον δυτικό τομέα της πόλης, ο οποίος βρισκόταν υπό τον έλεγχο των Δυτικών Συμμάχων.
Έτσι, τη στιγμή που ο πρόεδρος Κένεντι επισκεπτόταν τη Δυτική Γερμανία, η αρχική αναστάτωση που είχε επικρατήσει μετά την ανέγερση του Τείχους είχε υποχωρήσει. Ωστόσο, οι ψυχροπολεμικές ισορροπίες παρέμεναν εξαιρετικά ευαίσθητες. Συνεπώς, για τον Κένεντι το διχοτομημένο Βερολίνο ήταν περιοχή ιδιαίτερης σημασίας, καθώς θεωρούσε ότι κάλλιστα θα μπορούσε να αποτελέσει τόπο-αφορμή μιας σύγκρουσης. Επομένως, η επίσκεψή του εκεί ήταν πολύ πιο σημαντική από μια επίσημη επίσκεψη σε οποιαδήποτε άλλο κράτος.
«Ο πρόεδρος Κέννεντυ μετέβη εις την Πύλην του Βραδεμβούργου, πρώτον σταθμόν του προ του τείχους που διαχωρίζει το Βερολίνον και ανήλθεν επί παρατηρητηρίου διά να ρίψη ένα βλέμμα προς το Α. Βερολίνον, κατόπιν θριαμβευτικής διαδρομής ανά τας οδούς της πόλεως, αι οποίαι ήσαν πλήρεις κόσμου», έγραφε η «Καθημερινή» στις 27 Ιουνίου. «Οι κομμουνισταί είχον καλύψει την Πύλην με τεράστια ερυθρά “πανώ” και σημαίας της Α. Γερμανίας, διά να εμποδίσουν τους κατοίκους του Α. Βερολίνου να ίδουν τον Αμερικανόν πρόεδρον. Επίσης είχε τοποθετηθή εις την ανατολικήν πλευράν τεραστία πινακίς με επιγραφήν, διά της οποίας ο Αμερικανός πρόεδρος ηρωτάτο πότε θα εφαρμοσθούν αι συμφωνίαι της Γυάλτας και του Πότσδαμ. […] Ο πρόεδρος παρέμεινεν επί δύο λεπτά ατενίζων προς το τείχος και εν συνεχεία η προεδρική πομπή κατηυθύνθη προς το αμερικανικόν φυλάκιον ελέγχου “Τσάρλυ”, όπου αι αρχαί του Α. Βερολίνου είχον επίσης τοποθετήσει εις την πλευράν των πινακίδας με επιγραφάς, διά των οποίων εζήτουν την τήρησιν των συμφωνιών του Πότσδαμ και της Γυάλτας».
Ο Κένεντι, αφού παρακολούθησε τι συνέβαινε στην κομμουνιστική ζώνη κατευθύνθηκε προς το δημαρχείο και εκφώνησε έναν από τους πιο αναγνωρίσιμους λόγους όχι μόνον της προεδρίας του αλλά και του Ψυχρού Πολέμου, που έμεινε γνωστός με την φράση «Ich bin ein Berliner», δηλαδή «Είμαι ένας Βερολινέζος». Το κείμενο του λόγου παρέθετε η «Καθημερινή»: «Είμαι υπερήφανος, ερχόμενος εις την πόλιν σας. Προ 2.000 ετών εις ολόκληρον τον κόσμον ηδύνατό τις να υπερηφανεύεται ότι είναι Ρωμαίος πολίτης και σήμερον ανά τον ελεύθερον κόσμον η πλέον υπερήφανος δήλωσις είναι να είπη τις ότι είναι κάτοικος του Βερολίνου. Πολλοί εις τον κόσμον δεν κατανοούν, ποίον είναι το μεγάλο θέμα μεταξύ του ελευθέρου κόσμου και του κόσμου των κομμουνιστών. Αφήσατέ τους να έλθουν εις το Βερολίνον. Και υπάρχουν ολίγοι εις την Ευρώπην και αλλαχού οι οποίοι λέγουν ότι δυνάμεθα να συνεργασθώμεν με τους κομμουνιστάς. Αφήσατέ τους να έρθουν εις το Βερολίνον. Και τέλος, υπάρχουν ελάχιστοι που διακηρύσσουν ότι είναι αληθές ότι ο κομμουνισμός είναι κακόν σύστημα αλλά τους επιτρέπει να προοδεύσουν οικονομικώς. Η ελευθερία προσκρούει εις πολλάς δυσχερείας και η δημοκρατία δεν είναι τελεία. Ουδέποτε όμως υπεχρεώθημεν να εγείρωμεν τείχος διά να εμποδίσωμεν τον λαόν μας από του να μας εγκαταλείψη. […]».
Ο παθιασμένος λόγος του Κένεντι, δεν ήταν συνηθισμένος ούτε ως προς το περιεχόμενό του αλλά ούτε και ως προς τον τρόπο που έφθασε να εκφωνηθεί στο βήμα. Σύμφωνα με μαρτυρίες, οι λογογράφοι του προέδρου Κένεντι τού είχαν παραδώσει ένα κείμενο το οποίο όμως θεωρήθηκε από εκείνον πολύ ήπιο και ανεπαρκές. Παρά τις αντιρρήσεις ορισμένων συμβούλων του, ο Τζον Φ. Κένεντι άλλαξε ριζικά το κείμενο της ομιλίας λίγες στιγμές πριν την εκφωνήσει. Τότε πρόσθεσε τις δύο χαρακτηριστικές φράσεις τις οποίες είπε στα γερμανικά: “Ich bin ein Berliner και Lasst sie nach Berlin kommen” (Αφήστε τους να έρθουν στο Βερολίνο). Μάλιστα, τις είχε σημειώσει ο ίδιος στα χαρτιά του με τη φωνητική τους μεταγραφή στα αγγλικά, ώστε να μπορεί να τις προφέρει σωστά.
Ο λόγος είχε μεγάλη απήχηση στους Δυτικοβερολινέζους, καθώς επιβεβαίωνε την αμερικανική υποστήριξη απέναντί τους και καταδίκαζε ευθέως τον κομμουνισμό. Από την άλλη, η Σοβιετική Ένωση και η Ανατολική Γερμανία δυσαρεστήθηκαν καθώς αυτή η ομιλία δεν έμοιαζε καθόλου με εκείνη που είχε εκφωνήσει o πρόεδρος Κένεντι δύο εβδομάδες πριν στο American University, στην Ουάσιγκτον. Με τίτλο «Μια στρατηγική ειρήνης», ήταν μια σαφέστατα πιο διαλλακτική παρουσίαση της στάσης των ΗΠΑ απέναντι στη Σοβιετική Ένωση. Είκοσι τέσσερα χρόνια αργότερα, ο πρόεδρος Ρίγκαν, έμελλε να μιλήσει με την ίδια αποφασιστικότητα στον ιστορικό του λόγο στον οποίο απευθυνόταν στον τότε σοβιετικό ηγέτη λέγοντας: «Κύριε Γκορματσόφ, κατεδαφίστε αυτό το Τείχος!».
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
