Νωρίς το πρωί της 11ης Ιουλίου 1804, δύο βάρκες αναχωρούν από το Μανχάταν και διασχίζουν τον ποταμό Χάντσον. Προορισμός τους ήταν το Γουίχακεν του Νιου Τζέρσεϊ, μέρος που χρησιμοποιούνταν συχνά για μονομαχίες. Εκείνη την εποχή, το φαινόμενο των μονομαχιών ήταν τόσο εκτεταμένο στην Αμερική (και αλλού), ώστε ορισμένες πολιτείες είχαν θέσει αυτές τις συγκρούσεις εκτός νόμου. Δύο από αυτές ήταν η Νέα Υόρκη και το Νιου Τζέρσεϊ – αν και η τελευταία ήταν πολύ πιο ελαστική στην εφαρμογή του συγκεκριμένου νόμου (γι’ αυτό άλλωστε το Γουίχακεν ήταν δημοφιλής τοποθεσία για μονομαχίες).
Μπορεί η μονομαχία να ήταν συνηθισμένη, καθόλου όμως συνηθισμένοι δεν ήταν στη συγκεκριμένη οι αντιμαχόμενοι. Επρόκειτο για τον αντιπρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών, Άαρον Μπερ, και τον πρώην υπουργό Οικονομικών της χώρας (ο πρώτος που ανέλαβε το αξίωμα) και ηγέτη του Φεντεραλιστικού Κόμματος, Αλεξάντερ Χάμιλτον. Οι δύο άνδρες είχαν ένα μεγάλο ιστορικό αντιπαλότητας και προσωπικής εμπάθειας, που φαίνεται ότι είχε ξεκινήσει από το 1791, όταν ο Μπερ εξελέγη γερουσιαστής, στερώντας τη θέση από τον Φίλιπ Σκάιλερ. Ο τελευταίος, ήταν πεθερός του Χάμιλτον και σκόπευε να υποστηρίξει τις φεντεραλιστικές πολιτικές του γαμπρού του.
Στις περίπλοκες προεδρικές εκλογές του 1800, ο Χάμιλτον έδειξε για άλλη μία φορά την εμπάθειά του προς τον Μπερ. Εκείνη την εποχή, δεν υπήρχαν διπλά ψηφοδέλτια προέδρου και αντιπροέδρου. Το Κολλέγιο των Εκλεκτόρων θα αναδείκνυε πρόεδρο τον υποψήφιο με τις περισσότερες ψήφους, ενώ ο αμέσως επόμενος θα εκλεγόταν αντιπρόεδρος. Το 1800, στο ψηφοδέλτιο του Δημοκρατικού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος βρίσκονταν οι Τόμας Τζέφερσον και Άαρον Μπερ. Για τον Χάμιλτον, και οι δύο επιλογές ήταν κακές: ο Τζέφερσον, παλιός του αντίπαλος από την εποχή που συμμετείχαν και οι δύο στο υπουργικό συμβούλιο του Τζορτζ Ουάσινγκτον, ήταν εντελώς αντίθετος με τις φεντεραλιστικές του ιδέες και αρχές. Από την άλλη, για τον ίδιο, ο Μπερ «δεν είχε καν αρχές». Όταν οι δύο υποψήφιοι ισοψήφισαν κατά την ψηφοφορία των εκλεκτόρων, ο Χάμιλτον ξεκίνησε μια πυρρετώδη εκστρατεία δι’ επιστολών, ζητώντας από τους φεντεραλιστές εκλέκτορες να ψηφίσουν τον Τζέφερσον προκειμένου να εκλεγεί πρόεδρος. Σε μια επιστολή προς τον φίλο του Γκάρι Γκρέι Ότις, ανέφερε χαρακτηριστικά: «Ο Τζέφερσον είναι από κάθε άποψη λιγότερο επικίνδυνος από τον Μπερ».
Πράγματι, ο Μπερ εξελέγη αντιπρόεδρος στην κυβέρνηση του Τζέφερσον, ο οποίος όμως δεν φάνηκε να τον εμπιστεύεται. Έτσι, όταν διαφαινόταν ότι ο Τζέφερσον δεν θα συμπεριλάμβανε τον Μπερ στο ψηφοδέλτιο των Δημοκρατικών Ρεπουμπλικανών, ο τελευταίος αποφάσισε να διεκδικήσει τη θέση του κυβερνήτη της Νέας Υόρκης. Ο Χάμιλτον ανέλαβε πάλι δράση. Στις 24 Απριλίου 1804, η εφημερίδα Albany Register, δημοσίευσε επιστολή την οποία είχε στείλει ο Τσαρλς Ντ. Κούπερ στον πεθερό του Χάμιλτον και πρώην γερουσιαστή, Σκάιλερ. Σε αυτήν, ο Κούπερ ανέφερε: «Ο στρατηγός Χάμιλτον και ο δικαστής Κεντ έχουν διακηρύξει στην ουσία ότι θεωρούν τον κύριο Μπερ έναν επικίνδυνο άνδρα, έναν άνθρωπο που δεν μπορούμε να τον εμπιστευτούμε με τα ηνία της κυβέρνησης» και συνέχιζε λέγοντας ότι θα μπορούσε να περιγράψει με περισσότερες λεπτομέρειες «μια ακόμη πιο ποταπή γνώμη που εξέφρασε ο στρατηγός Χάμιλτον για τον κύριο Μπερ» σε ένα πολιτικό δείπνο.
Ο Μπερ απάντησε στην επιστολή ζητώντας «μια άμεση και ανεπιφύλακτη αναγνώριση ή άρνηση οποιασδήποτε έκφρασης που θα μπορούσε να δικαιολογήσει τον ισχυρισμό του δρος Κούπερ». Όταν ο Χάμιλτον αποκρίθηκε ότι δεν μπορούσε να είναι υπεύθυνος για την ερμηνεία των λόγων του από τον Κούπερ, ξεκίνησε μια ανταλλαγή έντονων επιστολών ανάμεσα στους δύο πολιτικούς αντιπάλους, η οποία κατέληξε με την επίσημη πρόσκληση σε μονομαχία από τον Μπερ. Ο Χάμιλτον δέχθηκε, αν και οι λόγοι πίσω από αυτή του την απόφαση απασχολούν ακόμα και σήμερα τους ιστορικούς. Κάποιοι τον χαρακτηρίζουν αυτοκτονικό και τον Μπερ εμπαθή και δολοφονικό. Σε ένα γράμμα που εικάζεται ότι έγραψε τη βραδιά πριν τη μονομαχία με τίτλο «Δήλωση σχετικά με την επερχόμενη μονομαχία με τον Άαρον Μπερ» και συμπεριέλαβε στη διαθήκη του, ο Χάμιλτον δήλωνε ότι ήταν «σφόδρα αντίθετος στην πρακτική της μονομαχίας» τόσο για θρησκευτικούς όσο και για πρακτικούς λόγους. «Έχω αποφασίσει», συνέχιζε, «ότι αν η αναμέτρησή μας διεξαχθεί με τον συνήθη τρόπο, και αν ευχαριστεί τον Θεό να μου δώσει την ευκαιρία, θα κρατήσω και θα ρίξω μακριά την πρώτη μου βολή, και σκέφτομαι να κρατήσω ακόμα και τη δεύτερή μου βολή», αναφερόμενος στην πρακτική του «delope», με την οποία ο αντιμαχόμενος μπορεί να ρίξει εσκεμμένα τη βολή του μακριά από τον στόχο, προκειμένου να σταματήσει τη μονομαχία.
Οι μαρτυρίες των παρευρισκόμενων διίστανται, αλλά φαίνεται ότι ο Χάμιλτον όντως πυροβόλησε πάνω από το κεφάλι του Μπερ. Την ίδια ώρα ο Μπερ πυροβόλησε τον Χάμιλτον στην περιοχή του υπογάστριου, κάτι που είχε δικαίωμα να κάνει με βάση των κώδικα των μονομαχιών. Ο Χάμιλτον κατέληξε μερικές ώρες αργότερα, ενώ ο Μπερ κατηγορήθηκε για φόνο στις πολιτείες της Νέας Υόρκης και του Νιου Τζέρσεϊ, χωρίς όμως η υπόθεσή του να φτάσει στο δικαστήριο. Στη συνέχεια, κατέφυγε στη φυτεία του φίλου του Πιρς Μπάτλερ στη Τζόρτζια, όμως σύντομα επέστρεψε στην Ουάσινγκτον προκειμένου να ολοκληρώσει τη θητεία του ως αντιπρόεδρος.
Η μονομαχία Μπερ-Χάμιλτον αποτέλεσε μία από τις σημαντικότερες πολιτικές συγκρούσεις στην αμερικανική ιστορία. Πέρα από τον, αδόκητο για ορισμένους, θάνατο του Αλεξάντερ Χάμιλτον, ενός από τους Εθνοπατέρες της Αμερικής και κεντρικής φυσιογνωμίας που επηρέασε βαθιά το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ με τρόπους που επιβιώνουν ακόμα και σήμερα, καθώς και πέρα από τον άδοξο τερματισμό της πολιτικής καριέρας του Μπερ (ο οποίος δεν εξελέγη ποτέ ξανά σε κάποιο αξίωμα), η μονομαχία αυτή στοίχισε και τη δύναμη του Φεντεραλιστικού Κόμματος και συνέβαλε στη διάλυσή του. Μετά την ήττα του υποψηφίου του για τις προεδρικές εκλογές του 1800, Τζον Άνταμς, το κόμμα είχε ήδη αποδυναμωθεί, αλλά ο θάνατος του ηγέτη του αποτέλεσε σημαντικότατο πλήγμα. Εν τέλει, το Φεντεραλιστικό Κόμμα διαλύθηκε οριστικά το 1824.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
