Κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1950, ο ανταγωνισμός ανάμεσα στις δύο υπερδυνάμεις του Ψυχρού Πολέμου αναθερμάνθηκε. Η πτήση του σοβιετικού δορυφόρου «Σπούτνικ», το φθινόπωρο του 1957, εκτός από το γεγονός ότι αποτέλεσε ένα σημαντικό όπλο για τη σοβιετική προπαγάνδα στην προσπάθειά της να προβάλει την τεχνολογική ανάπτυξη του ανατολικού κόσμου, κατέστησε εμφανές ότι η Μόσχα διέθετε πλέον την τεχνολογία κατασκευής διηπειρωτικών πυραύλων, ικανών να πλήξουν το αμερικανικό έδαφος με πυρηνικά όπλα. Τα επόμενα χρόνια, η κοινή γνώμη στις Ηνωμένες Πολιτείες εξέφρασε την ανησυχία της για το φαινομενικό προβάδισμα των Σοβιετικών στον τομέα των πυρηνικών όπλων. Η αμερικανική ηγεσία, όμως, δεν συμμεριζόταν αυτή την ανησυχία. Σειρά κρίσεων, οι οποίες εξελίχτηκαν το 1958, ενέτειναν το ψυχρό κλίμα ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα.
Η βελτίωση του διεθνούς κλίματος αποδείχθηκε ότι ήταν ένα εγχείρημα εξαιρετικά δύσκολο. Στο πλαίσιο της προσπάθειας βελτίωσης των σχέσεών τους, ΕΣΣΔ και Ηνωμένες Πολιτείες συμφώνησαν να οργανώσουν εθνικές εκθέσεις η μία στο έδαφος της άλλης. Η σοβιετική έκθεση άνοιξε στη Νέα Υόρκη τον Ιούνιο του 1959, ενώ η έκθεση των ΗΠΑ άνοιξε στο πάρκο Σοκόλνικι στη Μόσχα, έναν μήνα αργότερα.
Για τα εγκαίνια της αμερικανικής έκθεσης, μετέβη στη Μόσχα στις 23 Ιουλίου 1959 ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Νίξον. Όπως μετέδωσε η «Καθημερινή» στο φύλλο της ημέρας εκείνης, ο Αμερικανός αντιπρόεδρος μετέβαινε στη Μόσχα επιθυμώντας «να έχη ειλικρινείς συζητήσεις με τον κ. Κρούστσεφ επί των ζητημάτων που χωρίζουν τας Ην. Πολιτείας και την Σοβ. Ένωσιν, προσέθεσεν όμως ότι δεν πρόκειται να διεξαγάγη διαπραγματεύσεις».
Η υποδοχή του Αμερικανού αντιπροέδρου υπήρξε, σύμφωνα με την «Καθημερινή» της 24ης Ιουλίου, «εγκάρδιος όχι όμως και θεαματική, είναι δε αξιοσημείωτον ότι ενώ το αεροπλάνον του κ. Νίξον προσεγειούτο ο κ. Κρουστσέφ εις προκλητικόν τόνον εκάλει αυτόν να έλθη να ίδη μίαν συγκέντρωσιν “υποδούλων λαών” τους οποίους η Αμερική προτίθεται να απελευθερώση». Τον Νίξον και τη συνοδεία του υποδέχθηκαν «ο αντιπρόεδρος κ. Κοζλώφ, ο πρόεδρος του Ανωτάτου Σοβιέτ κ. Λομπάνωφ και ο υφυπουργός των Εξωτερικών κ. Κουζνέτσωφ». Στις δηλώσεις του ο Νίξον τόνισε «ότι πρόκειται να γίνη ο διερμηνεύς της “ειλικρινούς φιλίας”, την οποίαν αισθάνονται οι Αμερικανοί διά την Σοβ. Ένωσιν, προσθέσας πάντως ότι “υπάρχουν, εν τούτοις, σοβαρά προβλήματα τα οποία μας χωρίζουν”».
Όσον αφορά την αμερικανική έκθεση, ξεχωριστό ενδιαφέρον φαίνεται πως είχε η παρουσίαση του τρόπου ζωής των πολιτών των ΗΠΑ. Όπως ανέφερε η «Καθημερινή», «έφθασεν εις Μόσχαν η πενταμελής αμερικανική οικογένεια Νταίηβις, η οποία θα στεγασθή εις τον χώρον της εκθέσεως διά να δείξη εις τους Ρώσουν πώς ζουν οι Αμερικανοί. Οι γονείς Νταίηβις και τα τρία τέκνα των θα δαπανούν πλέον των 8 ωρών καθ’ εκάστην εις το “ιδεώδες αμερικανικόν σπίτι”, που ευρίσκεται εις την έκθεσιν, δεικνύοντες εις τους Ρώσους επισκέπτας τον τρόπον διαβιώσεως των αμερικανικών οικογενειών».
Παρά ταύτα, το θετικό κλίμα στις σχέσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σοβιετικής Ένωσης δεν άντεξε για πολύ. Μέσα στο 1960, οι σχέσεις τους ψυχράνθηκαν εκ νέου με αφορμή την κατάρριψη του αμερικανικού κατασκοπευτικού σκάφους U-2.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
