Στις 24 Ιουλίου 1923 έλαβε χώρα στη Λωζάννη της Ελβετίας η τελική πράξη μιας μακράς διαπραγμάτευσης, η οποία διήρκεσε οκτώ μήνες και κατέληξε στην υπογραφή της Συνθήκης Ειρήνης ανάμεσα στη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ιαπωνία, την Ελλάδα, τη Ρουμανία και το Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων, από τη μία πλευρά, και στην Τουρκία, από την άλλη. Το κείμενο της Συνθήκης περιλάμβανε 143 άρθρα και συνοδευόταν από 17 Συμβάσεις, Συμφωνίες, Πρωτόκολλα και Δηλώσεις. Η Συνθήκη της Λωζάννης δεν αφορούσε αποκλειστικά τα εκκρεμή ελληνοτουρκικά ζητήματα, αλλά ρύθμιζε και θέματα που σχετίζονταν με τα Στενά των Δαρδανελλίων, της Προποντίδας και του Βοσπόρου, τη Μέση Ανατολή, την αποπληρωμή των ομολογιούχων του δημόσιου οθωμανικού χρέους κ.ά. Επρόκειτο ουσιαστικά για μια συνθήκη η οποία επικύρωνε το τέλος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ρύθμιζε τα ζητήματα που ανέκυψαν από τη διάλυσή της.
Η υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάννης βρέθηκε στο επίκεντρο του δημοσιογραφικού ενδιαφέροντος της «Καθημερινής» τις ημέρες μετά τη συνομολόγησή της. Το ρεπορτάζ της «Καθημερινής» τις παραμονές της υπογραφής της συνθήκης ανέφερε ότι «οι κυριώτεροι αντιπρόσωποι της Διασκέψεως υφίστανται πολιορκίαν εκ μέρους των ξένων, ζητούντων εις ανάμνησιν, τας υπογραφάς των και προσπαθούντων να τους φωτογραφήσουν. Οι Τούρκοι αντιπρόσωποι, Ισμέτ πασάς και Ριζά Νουρ, αποσπούν το ζωηρότερον ενδιαφέρον. Η αστυνομία της Λωζάννης, ενισχυθείσα ειδικώς, είχε λάβει αυστηρότατα μέτρα. Αι αρχαί της πόλεως ήσαν επί ποδός. Η εξαιρετική αύτη νευρικότης αποδίδεται εις τας πληροφορίας της αστυνομίας καθ’ ας υπήρχε κίνδυνος πράκτορες των Σοβιέτ να αποπειραθούν εκδίκησιν διά τον εν Ελβετία επισυμβάντα φόνον του Ρώσσου αντιπροσώπου Βορόβσκυ εν τω προσώπω των μελών της Διασκέψεως και του προέδρου του ομοσπονδιακού συμβουλίου του Βω, όστις προήδρευσε της σημερινής τελετής».
Σύμφωνα με την «Καθημερινή» της 25ης Ιουλίου 1923, «η τελετή της υπογραφής της Συνθήκης Ειρήνης υπήρξεν επιβλητική και μεγαλοπρεπής, καίτοι απουσίαζον εξ αυτής αι μεγάλαι πολιτικαί φυσιογνωμίαι, αι οποίαι διεκρίνοντο κατά την υπογραφήν των άλλων, μετά τον μέγαν πόλεμον συνθηκών. Δευτερεύοντες πολιτικοί και στρατιωτικοί παράγοντες αντεπροσώπευσαν τας διαφόρους χώρας. Ούτε ο Ουίλσων, ούτε ο Κλεμανσώ, ούτε ο Λόυδ Τζωρτζ, ούτε οιοσδήποτε εκ των ανδρών τους οποίους οπωσδήποτε ανέδειξε ο παγκόσμιος πόλεμος, μετείχε της σημερινής τελετής».
Η «Καθημερινή» παρέθεσε στο φύλλο της 25ης Ιουλίου και το κλίμα που επικράτησε στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μετά την υπογραφής της Συνθήκης Ειρήνης. Η ανταπόκριση από το Παρίσι ανέφερε ότι η «γαλλική κοινή γνώμη καυχάται ότε η Γαλλία εχάρισεν εις την Ανατολήν την ειρήνην της, διότι η μεγαλειτέρα των θυσιών, αι οποίαι εγένοντο εν Λωζάννη ήτο η αφορώσα τα τοκομερίδια και τας εν Τουρκία επιχειρήσεις, όπου είνε γνωστή η συμμετοχή των γαλλικών κεφαλαίων». Από την άλλη, η ανταπόκριση από το Λονδίνο χαρακτήρισε τη συναφθείσα ειρήνη ως επισφαλή. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι οι «συνελθόντες εν Λωζάννη αυτοσχέδιοι διπλωμάται δεν δύνανται να καυχώνται ότι επέτυχον πολλά. […] Δεν πρέπει να λησμονήται ότι η ειρήνη δεν είναι εξησφαλισμένη, ούτε καν εν Ευρώπη και Ανατολή, εφ’ όσον η Ρωσσία και αι λοιπαί σοβιετικαί δημοκρατίαι ευρίσκονται εν καταστάσει εχθρότητος προς τας λοιπάς χώρας της Ευρώπης, εφ’ όσον παρά τον Ρήνον συνεχίζεται ακόμη κατ’ ουσίαν ο ευρωπαϊκός πόλεμος και εφ’ όσον η Λωζάννη αφήνει τόσας εστίας απειλών και κινδύνων εν Ανατολή».
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
