Στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 υπογράφτηκε στη μεγάλη αίθουσα του Εθνικού Μουσείου Κεραμικής των Σεβρών η ομώνυμη Συνθήκη Ειρήνης, η οποία ρύθμιζε τις εκκρεμείς υποθέσεις ανάμεσα στους νικητές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία. Με τη Συνθήκη των Σεβρών εκπληρώθηκε σε μεγάλο βαθμό το όραμα της Μεγάλης Ιδέας, με το οποίο αναθρέφονταν γενιές Ελλήνων από την ίδρυση σχεδόν του ελληνικού κράτους. Η «μικρά αλλ’ έντιμος Ελλάς» (φράση που χρησιμοποίησε ο Γεώργιος Βλάχος στην «Καθημερινή» της 12ης Οκτωβρίου 1920) της περιόδου προ των Βαλκανικών Πολέμων έγινε με τη Συνθήκη των Σεβρών η «Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών», εξελισσόμενη σε μια υπολογίσιμη περιφερειακή δύναμη των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου. Τη δεδομένη χρονική στιγμή, το μέλλον της Ελλάδας προβλεπόταν λαμπρό και ευοίωνο.
Οι επιτυχίες της χώρας στον τομέα της διπλωματίας, όμως, δεν αντικατοπτρίζονταν στο εσωτερικό. Ο Εθνικός Διχασμός, ο οποίος ξέσπασε το 1915 με αφορμή την πρόταση εισόδου της χώρας στον Μεγάλο Πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ, εξακολουθούσε να συγκλονίζει την κοινωνία και να ενδυναμώνει τα εμφύλια πάθη. Δύο ημέρες έπειτα από την υπογραφή της συνθήκης, στις 30 Ιουλίου (π.η.), ο επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας στο Παρίσι και πρωθυπουργός της χώρας, Ελευθέριος Βενιζέλος, δέχθηκε δολοφονική επίθεση από δύο απότακτους αντιβενιζελικούς αξιωματικούς, τον υποπλοίαρχο Απόστολο Τσερέπη και τον λοχαγό Γεώργιο Κυριάκη. Η απόπειρα κατά της ζωής του Βενιζέλου έλαβε χώρα στον σιδηροδρομικό σταθμό «Λυών» των Παρισίων, απ’ όπου ο Έλληνας πολιτικός επρόκειτο να αναχωρήσει για τη Μασσαλία και εκεί να επιβιβαστεί σε πλοίο με προορισμό τον Πειραιά. Σύμφωνα με στοιχεία, οι δύο απότακτοι αξιωματικοί διατηρούσαν στενές σχέσεις με μεγάλα ονόματα του αντιβενιζελικού κόσμου.
Τα μέτρα για την ασφάλεια του Βενιζέλου ήταν ελλιπή, ιδιαίτερα αν λάβει κανείς υπόψη το γεγονός ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός αποτελούσε στόχο όχι μόνο ακραίων αντιβενιζελικών αλλά και διάφορων ευρωπαϊκών τρομοκρατικών οργανώσεων. Τελικά, ο Βενιζέλος κατάφερε να γλιτώσει με επιπόλαια τραύματα στο αριστερό χέρι και τον ώμο χάρη στην παρέμβαση του μοίραρχου Τσάκωνα και ενός Γάλλου αστυνομικού.
Η είδηση της απόπειρας κατά της ζωής του ηγέτη των Φιλελευθέρων συντάραξε την ελληνική κοινή γνώμη. Η κατάσταση στο εσωτερικό ξέφυγε από κάθε έλεγχο και οι δυνάμεις ασφαλείας αποδείχθηκαν ανίκανες να επιβάλουν την τάξη. Ακραίοι βενιζελικοί ξεχύθηκαν στους δρόμους με στόχο την ανταπόδοση του χτυπήματος στον Βενιζέλο. Θύμα των δραματικών σκηνών που εκτυλίχθηκαν στην ελληνική πρωτεύουσα εκείνες τις ημέρες ήταν ο πολιτικός και διπλωμάτης Ίων Δραγούμης, ο οποίος δολοφονήθηκε στις 31 Ιουλίου.
Η τεταμένη ατμόσφαιρα που επικρατούσε στην Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο της κριτικής της «Καθημερινής» της 13ης Αυγούστου 1920 (τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου η εφημερίδα δεν κυκλοφορούσε, ο δε εκδότης της Γ. Βλάχος είχε συλληφθεί και κρατούνταν): «Αφ’ ης ημέρας η βία των ολίγων έθραυσε την γραφίδα, διά της οποίας, μόνης, εξεδηλούτο εις τον κοινοβουλευτικώς ληθαργούντα τόπον μας η γνώμη των πολλών, εσημειώθησαν και κατεγράφησαν εις την ιστορίαν της Ελλάδος αλλεπάλληλα γεγονότα, θλιβερώς ατυχή, αξιοθρηνήτως οικτρά.
»Ανασυνδέοντες ήδη την σήμερον προς το πρόσφατον παρελθόν και ανασκοπούντες τα σημειωθέντα εν τω μεταξύ γεγονότα, φερόμεθα μέχρι του γεγονότος εκείνου, το οποίον απετέλεσεν αφετηρίαν των λοιπών: φερόμεθα προς την εναντίον του κ. Βενιζέλου απόπειραν. Διαμαρτυρόμεθα μετ’ αγανακτήσεως και αποδοκιμάζομεν την πράξιν ταύτην».
Η «Καθημερινή», τοποθετημένη στο αντιβενιζελικό στρατόπεδο, επέρριψε την ευθύνη για την εκτράχυνση της κατάστασης στην κυβέρνηση Βενιζέλου: «Την αναγγελίαν τής εναντίον του κ. Βενιζέλου δολοφονικής απόπειρας ηκολούθησαν την 31 Ιουλίου σκηναί, αποτελούσαι στίγμα διά τον νεοελληνικόν πολιτισμόν: Αι σκηναί του φόνου του Ιωάννου Δραγούμη, της καταστροφής και διαρπαγής των γραφείων των αντιπολιτευομένων εφημερίδων, ως και θεάτρων και καταστημάτων και ιδιωτικών κατοικιών. Αι ευθύναι του κρατούντος βενιζελισμού δια τα άγρια ταύτα γεγονότα είνε κολοσσιαίαι και πολλαπλαί, ποινικαί, πολιτικαί και ιστορικαί».
Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο Βενιζέλος ζήτησε τη σύλληψη, τη δίκη και την εκτέλεση των ενόχων για τη δολοφονία του Δραγούμη, ακόμη και αν επρόκειτο για κοντινά του πρόσωπα, οι έρευνες δεν κατέληξαν κάπου. Οι ένοχοι δεν βρέθηκαν ούτε μετά την έρευνα των αντιβενιζελικών, οι οποίοι ανήλθαν στην εξουσία έπειτα από τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
