Η τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 έφερε την Ελλάδα και την Τουρκία στα πρόθυρα ενός πολέμου. Παρότι υπήρξαν συγκρούσεις ελληνικών και τουρκικών δυνάμεων στην Κύπρο, στον χώρο του Αιγαίου και στη Θράκη δεν σημειώθηκαν επεισόδια. Ως αντίδραση στον Αττίλα ΙΙ, η ελληνική κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή απέσυρε τη χώρα από το στρατιωτικό σκέλος της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας (ΝΑΤΟ). Η συγκεκριμένη ενέργεια αντανακλούσε τη διάθεση του ελληνικού λαού απέναντι στη Συμμαχία, η οποία παρέμενε αδρανής έναντι της Τουρκίας αναφορικά με την εισβολή στην Κύπρο. Η κυβέρνηση υπολόγιζε να ενεργοποιήσει με αυτή την κίνηση τα αντανακλαστικά των συμμάχων της Ελλάδας.
Η αποχώρηση από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, ωστόσο, υποβάθμισε τη θέση της χώρας έναντι της Τουρκίας στη Συμμαχία και την απομάκρυνε από τους μηχανισμούς λήψης αποφάσεων. Η χώρα ζήτησε σύντομα την επανένταξή της, τον Σεπτέμβριο του 1975.
Κωλύματα στην επανένταξη της Ελλάδας έθεσε η τουρκική πλευρά. Η αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ είχε δώσει την ευκαιρία στην Τουρκία να καλύψει τις επιχειρησιακές ανάγκες της συμμαχίας στο Αιγαίο. Για την επανένταξη της Ελλάδας, η Τουρκία ζητούσε την επανεξέταση των ζωνών επιχειρησιακού ελέγχου στο Αιγαίο. Ήταν η περίοδος που η τουρκική εξωτερική πολιτική αναζητούσε τρόπους για την προβολή διεκδικήσεων στο Αιγαίο.
Οι ενστάσεις της τουρκικής πλευράς κάμφθηκαν το φθινόπωρο του 1980. Στις 19 Οκτωβρίου 1980 η κυβέρνηση Γεωργίου Ράλλη έκανε δεκτές τις προτάσεις της Συμμαχίας, οι οποίες αφορούσαν την επανένταξη της Ελλάδας ως πλήρως ισότιμου μέλους. «Η Ελλάς αποτελεί από χθες πλήρες μέλος της Ατλαντικής Συμμαχίας, μετά την απόφαση της επανεντάξεώς της στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, που εγκρίθηκε ομόφωνα το πρωί στις Βρυξέλλες από την επιτροπή αμυντικής σχεδιάσεως της Συμμαχίας και το απόγευμα από το υπουργικό συμβούλιο στην Αθήνα. Απομένει η τυπική διαδικασία της τριήμερης συζητήσεως, που αρχίζει αύριο στη Βουλή με πρωτοβουλία της κυβερνήσεως, η οποία θα ζητήσει την ψήφο εμπιστοσύνης της εθνικής αντιπροσωπείας επί της αποφάσεως για την επανένταξη», ανέφερε η «Καθημερινή» στο πρωτοσέλιδο της 21 Οκτωβρίου 1980.
Οι λεπτομέρειες της συμφωνίας Ελλάδας-ΝΑΤΟ φαίνεται πως απασχόλησαν αρκετά τον ελληνικό Τύπο. Η «Καθημερινή» έγραψε σχετικά: «Πηγές του ΝΑΤΟ δήλωσαν ότι η πραγματική επανένταξη της Ελλάδος θα ακολουθήσει σχέδιο που διαπραγματεύθηκε ο στρατηγός Ρότζερς με την Ελλάδα και την Τουρκία. Δεν έγιναν γνωστές λεπτομέρειες, πιστεύεται, όμως, ότι η Ελλάδα θα ανακτήσει αμέσως το μερίδιό της στην κοινή άμυνα στη νότια πτέρυγα της Συμμαχίας. […] Το κύριο αποτέλεσμα της αποφάσεως για την επάνοδο της Ελλάδος στο ΝΑΤΟ θα είναι να επιτρέπει στους σχεδιαστές του Ν.Α.Τ.Ο. να καταρτίσουν σχέδια έκτακτης ανάγκης στην περιοχή, με τη βεβαιότητα ότι η Ελλάς θα συμπορευθεί με τους συμμάχους της, σε περίπτωση κρίσεως, δήλωσε στρατιωτική πηγή. […] Η επανένταξη της Ελλάδος σημαίνει ότι τα ελληνικά ραντάρ θα επαναλάβουν την τροφοδότηση του συστήματος έγκαιρης προειδοποιήσεως του ΝΑΤΟ με πληροφορίες και ότι η Ελλάς θα μετέχει και πάλι στις στρατιωτικές ασκήσεις του ΝΑΤΟ».
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
