Η Β΄ Ελληνική Δημοκρατία έμελλε να ήταν βραχεία. Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, και πιο συγκεκριμένα μετά την πτώση του Ελευθέριου Βενιζέλου το 1932, οι φωνές που μιλούσαν για επαναφορά της βασιλείας αυξάνονταν ολοένα και περισσότερο. Η άνοδος της κυβέρνησης Τσαλδάρη το 1933 στην πραγματικότητα άνοιγε τον δρόμο. Δύο χρόνια αργότερα, με την πόλωση να είναι ιδιαίτερα έντονη, θα δινόταν από την πλευρά των φιλοβασιλικών μια πιο άμεση λύση, με πρωταγωνιστή τον Γεώργιο Κονδύλη. Το κίνημα της 10ης Οκτωβρίου 1935 οργανώθηκε και εκτελέστηκε από φιλοβασιλικούς ανώτατους αξιωματικούς υπό την ηγεσία του Κονδύλη, με σκοπό την ανατροπή της νόμιμα εκλεγμένης κυβέρνησης του Παναγή Τσαλδάρη, η οποία –κατά τους κινηματίες– δεν ήταν σε θέση να φέρει εις πέρας τη διαχείριση του ζητήματος της επαναφοράς του βασιλιά. Με το κίνημα του Κονδύλη, στην πραγματικότητα, η διαδικασία της παλινόρθωσης της μοναρχίας θα περνούσε πια στην τελική της φάση.
Πιο συγκεκριμένα, μετά την ανατροπή της κυβέρνησης Τσαλδάρη, σχηματίστηκε νέα με πρωθυπουργό τον Κονδύλη, η οποία παρουσιάστηκε στην εναρκτήρια μετά τις θερινές διακοπές συνεδρίαση της Βουλής και ορκίστηκε. Ο Τσαλδάρης, μαζί με τους 165 βουλευτές από το κόμμα του, αποχώρησαν από τη συνεδρίαση σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Οι 82 βουλευτές που ήταν παρόντες ενέκριναν Ψήφισμα της νέας κυβέρνησης, σύμφωνα με το οποίο καταργούνταν το πολίτευμα της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας, και επανερχόταν σε προσωρινή ισχύ το Σύνταγμα του 1911.
Για την οριστική λύση του πολιτειακού ζητήματος θα διεξαγόταν δημοψήφισμα στις 3 Νοεμβρίου 1935. Ο λαός καλούνταν να εγκρίνει ή να απορρίψει την αλλαγή του πολιτεύματος, με τα ψηφοδέλτια της Βασιλευομένης Δημοκρατίας να έχουν χρώμα κυανό και τα ψηφοδέλτια της Αβασίλευτης κόκκινο. Παρά το γεγονός ότι σε μια περίοδο όπου την εξουσία κατείχε μια μη νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση, θεωρούνταν απίθανο να βγει ένα αποτέλεσμα που θα καταψήφιζε τη Βασιλευομένη Δημοκρατία. Επιπλέον, ο φόβος για μικρή πλειοψηφία συνέχιζε να υπάρχει˙ κάτι, το οποίο δεν θα συνέβαλλε στην παγίωση της μοναρχίας, που ήταν και το ζητούμενο για τους έχοντες την εξουσία. Γι’ αυτό τον λόγο είχαν παρθεί συγκεκριμένα μέτρα. Την περίοδο πριν από τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος είχε επιβληθεί στρατιωτικός νόμος, ο οποίος άρθηκε μόλις μία εβδομάδα πριν στηθούν οι κάλπες. Παράλληλα, υπήρχε λογοκρισία, η οποία απαγόρευε τη δημοσίευση των απόψεων υπέρ της Αβασίλευτης, και λίγες μέρες πριν από τη διεξαγωγή του, οι Αλέξανδρος Παπαναστασίου και Γεώργιος Παπανδρέου εκτοπίστηκαν στη Μύκονο.
Χαρακτηριστικό τού όλου κλίματος είναι το πρωτοσέλιδο της «Καθημερινής» στις 4 Νοεμβρίου, σύμφωνα με το οποίο «το χθεσινόν κυρωτικόν δημοψήφισμα επανέδωσεν εις την Ελλάδα το Βασιλικόν Πολίτευμα. Ο Ελληνικός λαός εψήφισε καθ’ όλη την χώραν μετ’ ακρατήτου ενθουσιασμού». Διαβάζουμε πιο κάτω στο ίδιο άρθρο ότι «δύο πράγματα εχαρακτήρισαν το χθεσινόν επικυρωτικόν της αποφάσεως της Εθνοσυνελεύσεως δημοψήφισμα: η μεγάλη συρροή του λαούς εις τας κάλπας και η παραδειγματική τάξις, η οποία επεκράτησεν εις όλα τα τμήματα από της αρχής μέχρι του τέλους της ψηφοφορίας. […] Οι περισσότεροι εψήφιζαν φανερά. Ελάχιστοι επήγαιναν εις το ιδιαίτερον χώρισμα διά να θέσουν μυστικώς το ψηφοδέλτιον που αντιπροσώπευε τα φρονήματά των εις τον εσφραγισμένον φάκελλον. Ελάχιστοι εδέχοντο να πάρουν το κόκκινο ψηφοδέλτιον της αβασιλεύτου. Οι περισσότεροι έπερναν το γαλανό της βασιλευομένης, το έριχναν μέσα εις τον φάκελλον και επερίμεναν σιωπηλοί μέχρις ότου γραφή το όνομά των εις τον τηρούμενον κατάλογον και τους δοθή η άδεια να ρίψουν τον φάκελλον εις την ψηφοδόχον».
Το συγκεκριμένο δημοψήφισμα, του οποίου το επίσημο αποτέλεσμα υπέρ της Βασιλευομένης Δημοκρατίας ανήλθε περίπου στο 98% του συνόλου των ψήφων, έμεινε στην ιστορία ως «νόθο».
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
