Σαν σήμερα: 11 Δεκεμβρίου 1936 – O Εδουάρδος Η’ της Αγγλίας εγκαταλείπει τον θρόνο

Σαν σήμερα: 11 Δεκεμβρίου 1936 – O Εδουάρδος Η’ της Αγγλίας εγκαταλείπει τον θρόνο

4' 45" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Τον Δεκέμβριο 1936, ο βασιλιάς Εδουάρδος Η΄ της Αγγλίας δίνει οριστικό τέλος στη συνταγματική κρίση που είχε ξεσπάσει τους τελευταίους μήνες, αποφασίζοντας να παραιτηθεί του θρόνου. Όντας ο πρώτος Βρετανός μονάρχης που εγκατέλειψε τη θέση του από τον 17ο αιώνα, ο Εδουάρδος είχε προξενήσει μεγάλο πονοκέφαλο στην οικογένειά του, τη βρετανική κυβέρνηση, την Εκκλησία της Αγγλίας και τον βρετανικό λαό. Ο λόγος; Σκόπευε να παντρευτεί μια –προσεχώς δις– διαζευγμένη Αμερικανίδα, τη Γουόλις Σίμπσον.

Από μικρός ο Εδουάρδος ήταν ζωηρό παιδί. Ως νεαρός είχε υπηρετήσει και διακριθεί στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τη δεκαετία του 1920 έφτασε να είναι ό,τι κοντινότερο υπήρχε σε διασημότητα: η θέση του ως διαδόχου στον βρετανικό θρόνο, η εμφάνισή του και φυσικά το γεγονός ότι ήταν ανύπαντρος, προσέλκυε την προσοχή του κοινού. Μάλιστα, είχε καταλήξει να αποτελεί πρότυπο για τους άνδρες, με τις ενδυματολογικές επιλογές του να υπαγορεύουν τη μόδα της εποχής.

Όλη αυτή η προσοχή σίγουρα δεν περνούσε απαρατήρητη – ούτε από τον ίδιο, ούτε από την οικογένειά του. Τα νέα για τις πολυάριθμες σχέσεις του ταξίδευαν γρήγορα. Ήδη από τον καιρό του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Εδουάρδος επέλεγε να πηγαίνει στο Παρίσι όταν είχε άδεια και έτσι συνήψε σχέση με τη Μαργκερίτ Αλιμπέρ, η οποία ήταν διάσημη για τις σχέσεις της με ευγενείς και επιχειρηματίες. Όσο ήταν πρίγκιπας της Ουαλίας, ο Εδουάρδος είχε πολλές συντρόφους, ακόμη και παντρεμένες, πράγμα ανεπίτρεπτο για την εποχή. Περί το 1931, η Λαίδη Φέρνες, μία από τις παντρεμένες ερωμένες του, του γνώρισε τη Γουόλις Σίμπσον, η οποία ήταν σε διάσταση με τον δεύτερο σύζυγό της. 

Σύντομα, οι δυο τους έγιναν ζευγάρι, γεγονός που τάραξε τόσο πολύ τα νερά στην Αγγλία, ώστε οι αγγλικές μυστικές υπηρεσίες ανέλαβαν δράση. Για καιρό, ακολουθούσαν παντού το ζευγάρι και συγκέντρωναν στοιχεία για τη σχέση τους. Μάλιστα, μετά την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία, στην παρακολούθηση ενεπλάκη και το FBI, καθότι υποπτεύονταν ότι το ζευγάρι, που ήταν φίλα προσκείμενο στον Γερμανό καγκελάριο, μετέδιδε πληροφορίες. Οι Αμερικανοί είχαν και έναν ακόμη λόγο να ανησυχούν: ένα μέλος της γερμανικής βασιλικής οικογένειας είχε πληροφορήσει το FBI ότι η Σίμπσον είχε σχέση με τον τότε πρέσβη της Γερμανίας στη Βρετανία –και μετέπειτα υπουργό Εξωτερικών της ναζιστικής Γερμανίας– Γιοάχιμ φον Ρίμπεντροπ, ακόμα κι όσο εκείνη ήταν σύντροφος του Εδουάρδου. Λέγεται μάλιστα, ότι ο Ρίμπεντροπ συνήθιζε να της στέλνει 17 γαρίφαλα, όσες και οι φορές που είχαν συνευρεθεί.

Όλα αυτά, προκαλούσαν μεγάλη ανησυχία στη βρετανική κυβέρνηση και τις μυστικές υπηρεσίες, ωστόσο τίποτα δεν δημοσιοποιήθηκε. Όμως, το 1936, μετά τον θάνατο του βασιλιά Γεωργίου Ε΄, ο Εδουάρδος ανήλθε στον θρόνο και η κατάσταση έγινε ακόμη πιο περίπλοκη, καθώς φαινόταν αποφασισμένος να παντρευτεί την Σίμπσον. Όταν ανακοίνωσε τις προθέσεις του στον πρωθυπουργό Στάνλεϊ Μπάλντουιν, εκείνος του επεσήμανε ότι κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να γίνει δεκτό από τον βρετανικό λαό. Έφτασε μάλιστα και στο σημείο να απειλήσει ότι σε περίπτωση που ο Εδουάρδος προχωρούσε με τον γάμο, η κυβέρνησή του θα παραιτείτο. Ο λόγος ήταν ότι, αφενός μια διαζευγμένη Αμερικανίδα με δεσμούς με το χιτλερικό καθεστώς σίγουρα δεν ήταν η ιδανική υποψήφια για σύζυγος του βασιλιά· αφετέρου, όμως, με την πιθανή ένωσή τους προέκυπτε θρησκευτικό ζήτημα: ο Εδουάρδος ως βασιλιάς ήταν και επικεφαλής της Εκκλησίας της Αγγλίας, η οποία δεν επέτρεπε σε διαζευγμένα άτομα να ξαναπαντρευτούν, ενόσω βρισκόταν εν ζωή ο/η πρώην σύζυγος. 

Έχοντας πυροδοτήσει μια ευρεία πολιτική και συνταγματική κρίση που απειλούσε τον ίδιο τον θεσμό της μοναρχίας και της κληρονομικής διαδοχής της και έχοντας πληροφορηθεί από τον πρωθυπουργό της Βρετανίας και των υπόλοιπων κτήσεων ότι ο γάμος του με την Σίμπσον δεν θα γινόταν δεκτός από καμία κυβέρνηση, ο Εδουάρδος Η΄, μετά 325 ημέρες βασιλείας, παραιτήθηκε του βρετανικού θρόνου, υπέρ του αδελφού του πρίγκιπα Αλβέρτου (μετέπειτα Γεωργίου ΣΤ΄). Στις 11 Δεκεμβρίου με ραδιοφωνικό του διάγγελμα ανακοίνωνε την παραίτησή του στον βρετανικό λαό.

«Επιτέλους μπορώ να πω και εγώ μερικά λόγια. Ποτέ δεν θέλησα να αποκρύψω τίποτα, αλλά μέχρι τώρα δεν ήταν συνταγματικά δυνατό να μιλήσω. Πριν από λίγες ώρες εκπλήρωσα το τελευταίο μου καθήκον ως βασιλιάς και αυτοκράτορας, και τώρα που με διαδέχθηκε ο αδελφός μου, ο Δούκας της Υόρκης, τα πρώτα μου λόγια πρέπει να είναι ότι δηλώνω την υποταγή μου σε αυτόν. Το κάνω με όλη μου την καρδιά. Όλοι γνωρίζετε τους λόγους που με ώθησαν να παραιτηθώ από τον θρόνο. Θέλω όμως να καταλάβετε ότι παίρνοντας αυτή την απόφαση, δεν ξέχασα τη χώρα ή την αυτοκρατορία, την οποία ως πρίγκιπας της Ουαλίας, και πρόσφατα ως βασιλιάς, προσπάθησα επί είκοσι πέντε χρόνια να υπηρετήσω. Αλλά πρέπει να με πιστέψετε όταν σας λέω ότι μου ήταν αδύνατο να σηκώσω το βαρύ φορτίο της ευθύνης και να εκπληρώσω τα καθήκοντά μου ως βασιλιάς, όπως θα ήθελα, χωρίς τη βοήθεια και την υποστήριξη της γυναίκας που αγαπώ».

Το απρόσμενο γεγονός σχολίαζαν αμερικανικές εφημερίδες, αποσπάσματα από τις οποίες παρέθετε και η «Καθημερινή» στις 11 Δεκεμβρίου 1936: «Η αιφνιδία απίστευτος κρίσις εις την οποίαν εβυθίσθη το Βρεττανικόν Στέμμα απεκάλυψεν εις τους σκεπτομένους πολίτας παντός έθνους την βασικήν σημασίαν της Βρεττανικής Αυτοκρατορίας εις τον παγκόσμιον οργανισμόν. Οι Αμερικανοί δεν έχουν την αξίωσιν να προσφέρουν συμβουλάς εις το καθαρώς εσωτερικόν πρόβλημα της Βρεττανικής Αυτοκρατορίας. Αλλά δεν ημπορούν ν’ αποκρύψουν το ζωηρόν ενδιαφέρον με το οποίον παρακολουθούν την κρίσιν. Οιαδήποτε πράξις απειλούσα το σύνταγμα και την ακεραιότητα της Βρεττανικής Αυτοκρατορίας σείει αυτά τα θεμέλια του σημερινού κόσμου. Το ότι πρέπει να εξευρεθή μια λύσις πριν η επέλθη ανεπανόρθωτος ζημία αποτελεί την παγκόσμιον ελπίδα».

Το ζεύγος Ουίνσδορ, όπως έμειναν γνωστοί, παρέμεινε παντρεμένο μέχρι τον θάνατο του Εδουάρδου το 1972. Κάθε φόβος που είχε προκύψει σχετικά με το μέλλον της μοναρχίας μετά την οικειοθελή παραίτηση του Εδουάρδου δεν έγινε πραγματικότητα. Παραδόξως, η παραίτησή του προανήγγειλε ένα νέο κύμα εμπιστοσύνης του λαού απέναντι στον θεσμό και στο νέο στυλ της περιορισμένης, συνταγματικής μοναρχίας, όπως εκπροσωπήθηκε από τον Γεώργιο ΣΤ’.

Σαν σήμερα: 11 Δεκεμβρίου 1936 – O Εδουάρδος Η’ της Αγγλίας εγκαταλείπει τον θρόνο-1
Σαν σήμερα: 11 Δεκεμβρίου 1936 – O Εδουάρδος Η’ της Αγγλίας εγκαταλείπει τον θρόνο-2
Σαν σήμερα: 11 Δεκεμβρίου 1936 – O Εδουάρδος Η’ της Αγγλίας εγκαταλείπει τον θρόνο-3
Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή
MHT