Η Ελλάδα εξήλθε του πολέμου του 1897 αποδυναμωμένη. Το τραύμα της ήττας ήταν βαθύ. Γενεές Ελλήνων από την ίδρυση του ελληνικού κράτους το 1830 μεγάλωναν με το όνειρο της απελευθέρωσης των αλύτρωτων Ελλήνων και της επέκτασης των συνόρων προς τον Βορρά και προς την Ανατολή. Το Ανατολικό Ζήτημα παρέμεινε στην ημερήσια διάταξη της εξωτερικής πολιτικής της χώρας, παρότι κατέστη εμφανές πως η Ελλάδα αδυνατούσε να εκπληρώσει τους στόχους της – τουλάχιστον στο εγγύς μέλλον. Σε αυτήν την αδυναμία της Ελλάδας συνέβαλε και η δυσχερής οικονομική κατάσταση στην οποία βρισκόταν η χώρα. Κρίθηκε απαραίτητη η επιβολή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου στα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας, προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα δάνεια, τα οποία είχαν παύσει να αποπληρώνονται έπειτα από τη χρεοκοπία του 1893.
Την επομένη της λήξης του πολέμου, η ελληνική πολιτική και πολιτειακή ηγεσία ήρθε αντιμέτωπη με πληθώρα προβλημάτων. Παρατηρήθηκε έντονη αμφισβήτηση προς τον θρόνο, καθότι θεωρήθηκε από πολλούς ως υπεύθυνος για την ήττα. Εφόσον ο διάδοχος ήταν ο επικεφαλής των πολεμικών επιχειρήσεων, θεωρήθηκε ότι έφερε και την ευθύνη για τη δυσμενή κατάληξή τους. Παρά τις αντιδράσεις, ο πρωθυπουργός Γεώργιος Θεοτόκης έδωσε στον διάδοχο Κωνσταντίνο τη θέση του γενικού διοικητή και επιθεωρητή του στρατού το 1900, πιστεύοντας ότι με αυτόν τον τρόπο θα στεγανοποιούνταν οι ένοπλες δυνάμεις από τις κομματικές παρεμβάσεις. Παρά ταύτα, η συμπεριφορά του διαδόχου δυσαρέστησε μεγάλο μέρος των στελεχών του στρατεύματος, καθότι ευνοούσε μονάχα τους προστατευόμενούς του.
Παράλληλα, η κατάσταση στη Μακεδονία εκτραχυνόταν ολοένα και περισσότερο, με τους Βουλγάρους να κερδίζουν συνεχώς έδαφος έναντι του Ελληνισμού. Ο Μακεδονικός Αγώνας, στον οποίο συμμετείχαν πολλοί νέοι αξιωματικοί των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων, θεωρήθηκε εν πολλοίς ως το ξέπλυμα της ντροπής της ήττας του 1897. Παρότι ο Ελληνισμός βγήκε κερδισμένος από τον ένοπλο Μακεδονικό Αγώνα των ετών 1904-1908, υπήρχε σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας, και δη των αξιωματικών, η πεποίθηση πως η Ελλάδα παρέμενε αδρανής, τη στιγμή που στην ευρύτερη γειτονιά της η ροή των εξελίξεων ήταν ταχεία. Το 1908 με την επανάστασή τους οι Νεότουρκοι επιχείρησαν να αναμορφώσουν την καταρρέουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Αυστρο-Ουγγαρία προσάρτησε τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και η Βουλγαρία του Φερδινάνδου κήρυξε την ανεξαρτησία της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Επρόκειτο για γεγονότα, τα οποία έπρεπε να αφυπνίσουν την ελληνική πολιτική ηγεσία. Τουλάχιστον έτσι πίστευε μέρος των Ελλήνων αξιωματικών.
Στις 14-15 Αυγούστου 1909 ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος, μια οργάνωση αξιωματικών και υπαξιωματικών, εκδήλωσε κίνημα στου Γουδή, επικεφαλής του οποίου τέθηκε ο συνταγματάρχης πυροβολικού Νικόλαος Ζορμπάς. Τα αιτήματα των κινηματιών αφορούσαν κατά βάση στρατιωτικά θέματα, όπως ήταν οι εξοπλισμοί και η αναδιοργάνωση του στρατού. Οι κινηματίες δεν έθεσαν σαφείς πολιτικούς στόχους, διαβεβαίωσαν την αφοσίωσή τους στο στέμμα, αλλά ζήτησαν την απομάκρυνση του διαδόχου και των υπόλοιπων πριγκίπων από το στράτευμα.
Η κυβέρνηση Δημητρίου Ράλλη υποχρεώθηκε σε παραίτηση και σχηματίστηκε νέα υπό τον αρχηγό του δηλιγιαννικού κόμματος, τον Κυριακούλη Μαυρομιχάλη. Η νέα κυβέρνηση αποδέχτηκε τα αιτήματα των κινηματιών και ο Ζορμπάς με τη σειρά του έδωσε την εντολή να επιστρέψουν οι μονάδες στους στρατώνες τους. Μέσα στις επόμενες εβδομάδες οξυνόταν η ένταση μεταξύ των μελών του Συνδέσμου και των πολιτικών. Οι στρατιωτικοί θεωρούσαν ότι οι μεταρρυθμίσεις πραγματοποιούνταν με πολύ αργούς ρυθμούς. Το κύρος του Συνδέσμου επλήγη τον Οκτώβριο του 1908 έπειτα από την καταστολή του κινήματος ορισμένων δυσαρεστημένων αξιωματικών του ναυτικού. Παρότι υπήρχαν φωνές, οι οποίες ζητούσαν την επιβολή δικτατορίας, η ηγεσία του Συνδέσμου απέρριψε κατηγορηματικά αυτήν την ιδέα. Προτιμήθηκε να δοθεί μια πολιτική λύση στην κατάσταση.
Ήδη από την ίδρυση του Στρατιωτικού Συνδέσμου είχε καταγραφεί η πρόταση της πρόσκλησης του Ελευθέριου Βενιζέλου στην Ελλάδα. Ο Βενιζέλος ήταν ένας δικηγόρος από τα Χανιά, ο οποίος διέθετε πολιτική και διπλωματική εμπειρία από την ενασχόλησή του με την πολιτική στην Κρητική Πολιτεία. Σε άρθρα του στην εφημερίδα Κήρυξ των Χανίων είχε υποστηρίξει τους μεταρρυθμιστικούς στόχους των κινηματιών, ενώ στο παρελθόν δεν είχε διστάσει να συγκρουστεί με τον δευτερότοκο βασιλέα πρίγκιπα Γεώργιο, ο οποίος διατελούσε ύπατος αρμοστής της Κρητικής Πολιτείας. Ο Βενιζέλος αποδέχτηκε την πρόταση και έφτασε στην Αθήνα στις 28 Δεκεμβρίου 1909, απορρίπτοντας όμως την αρχηγία του Συνδέσμου. Υπέδειξε στην ηγεσία του τη συγκρότηση κυβέρνησης υπό τον Στέφανο Δραγούμη και τη σύγκληση Διπλής Αναθεωρητικής Βουλής αντί Συντακτικής, κάτι το οποίο ζητούσαν πολλά από τα μέλη του.
Όταν ο Γεώργιος Α΄ υπέγραψε το διάταγμα της προκήρυξης των εκλογών, στα μέσα Μαρτίου του 1910, ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος ανακοίνωσε τη διάλυσή του. Μέχρι τη διενέργεια των εκλογών η μεταβατική κυβέρνηση Δραγούμη εφάρμοσε τη μεταρρυθμιστική πολιτική την οποία επιθυμούσαν τα μέλη του Συνδέσμου, λαμβάνοντας συγχρόνως όλα τα αναγκαία μέτρα για την προετοιμασία της αναθεώρησης του συντάγματος. Οι εκλογές διεξήχθησαν τον Αύγουστο του 1910.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
