Ο Γκριγκόρι Ρασπούτιν, γεννημένος σε ένα χωριό της Σιβηρίας, από έφηβος ήδη θα έδειχνε έντονο ενδιαφέρον για τη θρησκεία. Λίγο αργότερα, θα μετατρεπόταν σε έναν περιπλανώμενο θρησκευόμενο, ο οποίος αυτοαποκαλούνταν μύστης και θεραπευτής. Οι πληροφορίες για τη δραστηριότητα και το χάρισμα του Ρασπούτιν είχαν αρχίσει να διαδίδονται στη Σιβηρία ήδη από τις αρχές του 1900. Λίγα χρόνια αργότερα, όταν ταξίδεψε στην πόλη Καζάν, έγινε γνωστός για τη δυνατότητά του να βοηθάει τους ανθρώπους να επιλύσουν τις πνευματικές κρίσεις τους και να αντιμετωπίσουν τις ανησυχίες τους.
Με αυτές τις φήμες να τον συνοδεύουν, από το 1906 και μετά ο Ρασπούτιν θα πετύχαινε να ασκήσει μεγάλη επιρροή στην αυτοκρατορική οικογένεια, και ιδιαίτερα στην τσαρίνα Αλεξάνδρα, η οποία ήταν πεπεισμένη για τις μυστικιστικές θεραπευτικές του ικανότητες. Πίστευε, μάλιστα, ότι ο Ρασπούτιν μπορούσε να κάνει καλά τον γιο της, πρίγκιπα Αλεξέι, ο οποίος υπόφερε από αιμοφιλία.
Όταν ο τσάρος Νικόλαος αναχώρησε από την Αγία Πετρούπολη για να ηγηθεί των ρωσικών δυνάμεων κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Ρασπούτιν ήταν αυτός που ουσιαστικά κυβερνούσε τη χώρα μέσω της Αλεξάνδρας, συμβάλλοντας στην περαιτέρω ανάπτυξη του ήδη αρνητικού κλίματος για το καθεστώς των Ρομανόφ και των κατηγοριών περί διαφθοράς και χάους. Στα μάτια μεγάλης μερίδας της κοινής γνώμης ήταν ένας μέθυσος, ο οποίος επιπλέον επιδιδόταν σε ακολασίες. Καθώς ο πόλεμος συνεχιζόταν, κυκλοφόρησαν φήμες ότι ήταν εραστής της τσαρίνας. Άλλες φήμες έκαναν λόγο για προδοτική διασύνδεση με τη Γερμανία, για προσπάθεια να διαδοθεί επιδημία χολέρας στην Αγία Πετρούπολη με δηλητηριασμένα μήλα, καθώς και για σχέσεις του με τις μικρές κόρες του τσάρου.
Σταδιακά, αυξήθηκαν οι φωνές μέσα στην εκκλησία και την αριστοκρατία που αναδείκνυαν τον κίνδυνο που εγκυμονούσε η αυξανόμενη δύναμη του Ρασπούτιν, και η ανάγκη της απομάκρυνσής του με κάθε απαραίτητο μέσο γνώριζε όλο και μεγαλύτερη απήχηση. Έτσι, μια ομάδα ευγενών, με επικεφαλής τον πρίγκιπα Φέλιξ Γιουσούποφ, σύζυγο της μοναδικής ανιψιάς του τσάρου, και τον μέγα δούκα Ντιμίτρι Πάβλοβιτς, πρώτο εξάδελφο του τσάρου, σχεδίασε τη θανάτωσή του.
Το βράδυ μεταξύ της 29ης προς 30ή Δεκεμβρίου 1916, οι Γιουσούποφ και Πάβλοβιτς παρέσυραν τον Ρασπούτιν στο παλάτι του πρώτου, στον ποταμό Μόικα στην Αγία Πετρούπολη, δίνοντάς του φαγητό και κρασί με κυάνιο. Ωστόσο, όταν θεώρησαν ότι δεν το δηλητήριο δεν έδρασε, τον πυροβόλησαν εξ επαφής. Παρ’ όλα αυτά, ο Ρασπούτιν παρέμεινε ζωντανός και προσπάθησε να διαφύγει. Τον πυροβόλησαν ξανά και, ενώ ακόμα ήταν ζωντανός, τον έδεσαν και τον πέταξαν στον παγωμένο ποταμό Νέβα. Το σώμα του θα βρισκόταν αρκετές μέρες αργότερα και ο θάνατός του θα αποδιδόταν σε πνιγμό. Ο Γιουσούποφ στα απομνημονεύματά του, τα οποία δημοσιεύθηκαν το 1928, έκανε λόγο για τις δυνάμεις του κακού, που δεν επέτρεπαν το θάνατό του.
Οι συνωμότες της δολοφονίας τους Ρασπούτιν ήλπιζαν ότι η απομάκρυνσή του θα έκανε τον τσάρο Νικόλαο πιο δεκτικό απέναντι στις συμβουλές των ευγενών και της νομοθετικής συνέλευσης, της αυτοκρατορικής Δούμας, δίνοντας στην πραγματικότητα μια τελευταία ευκαιρία στη μοναρχία. Ωστόσο, η δολοφονία του δεν επέφερε καμία ριζική αλλαγή στην πολιτική που ακολουθούνταν, ενώ η όλη κατάσταση θα οδηγούσε τελικά στην εκδήλωση της Ρωσικής Επανάστασης και την πτώση του καθεστώτος των Ρομανόφ.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
