Τον Απρίλιο του 1917 η Αμερική εισέρχεται στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς η δράση των γερμανικών υποβρυχίων στον Ατλαντικό και τη Μεσόγειo έπληττε σοβαρά τα βιομηχανικά και ναυτιλιακά συμφέροντα της χώρας. Νωρίτερα, είχε επίσης ανακαλυφθεί ένα μυστικό γερμανικό τηλεγράφημα το οποίο ανέφερε ότι, σε περίπτωση εισόδου των ΗΠΑ στον πόλεμο εναντίον της Γερμανίας, η τελευταία θα συμμαχούσε με το Μεξικό, το οποίο -με τη βοήθεια των Γερμανών- θα ανακτούσε το Τέξας, την Αριζόνα και το Νέο Μεξικό.
Έτσι, ακόμη και ο μέχρι πρότινος ειρηνιστής πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον, ο οποίος επανεξελέγη με το σύνθημα «μας κράτησε μακριά από τον πόλεμο», δεν είχε άλλη επιλογή παρά να εμπλακεί στη διεθνή σύγκρουση. Από τη στιγμή, όμως, που εισήλθαν οι ΗΠΑ στον πόλεμο, ο Ουίλσον είχε συνεχώς στραμμένο το βλέμμα του στην προοπτική της ειρήνης. Διόρισε μια επιτροπή ειδικών, γνωστή με το όνομα “The Inquiry”, προκειμένου να οριστικοποιήσει τις θέσεις του για την επιδιωκόμενη ειρήνη. Τον Δεκέμβριο του 1917, ο πρόεδρος ζήτησε από την επιτροπή να συντάξει συγκεκριμένες προτάσεις για μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία. Λαμβάνοντας υπόψη του αυτές τις προτάσεις, ο Ουίλσον διαμόρφωσε ένα σχέδιο το οποίο έμεινε γνωστό ως «14 Σημεία» και έθετε τις βάσεις για την επίτευξη παγκόσμιας ειρήνης και της ανασυγκρότησης του μεταπολεμικού κόσμου. Το σχέδιο αυτό παρουσιάστηκε από τον ίδιο σε διάγγελμά του στο Κογκρέσο στις 8 Ιανουαρίου 1918.
Συνοπτικά, τα 14 Σημεία του σχεδίου όριζαν:
1. Ανοιχτή διπλωματία χωρίς μυστικές συνθήκες.
2. Ελεύθερο εμπόριο στις θάλασσες κατά τη διάρκεια του πολέμου και της ειρήνης.
3. Ισότιμους όρους εμπορίου.
4. Μείωση των εξοπλισμών μεταξύ όλων των εθνών.
5. Ρύθμιση αποικιακών διεκδικήσεων.
6. Αποχώρηση όλων των Κεντρικών Δυνάμεων από τη Ρωσία, στην οποία θα επιτρεπόταν να καθορίσει τη δική της ανεξαρτησία.
7. Εκκένωση και αποκατάσταση του Βελγίου.
8. Επιστροφή της περιοχής της Αλσατίας-Λωρραίνης και όλων των γαλλικών εδαφών.
9. Αναπροσαρμογή των ιταλικών συνόρων.
10. Να δοθεί στην Αυστροουγγαρία η ευκαιρία για αυτοδιάθεση.
11. Επαναχάραξη των συνόρων της περιοχής των Βαλκανίων με τη δημιουργία της Ρουμανίας, της Σερβίας και του Μαυροβουνίου.
12. Δημιουργία τουρκικού κράτους με εγγυημένο ελεύθερο εμπόριο στα Δαρδανέλια.
13. Δημιουργία ανεξάρτητου πολωνικού κράτους.
14. Δημιουργία της Κοινωνίας των Εθνών.
Τον Δεκέμβριο του 1918, μετά τη λήξη του πολέμου, ο Ουίλσον μετέβη στο Παρίσι προκειμένου να συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις οι οποίες κατέληξαν στη συνθήκη των Βερσαλλιών. Επιθυμία του ήταν στις διαπραγματεύσεις αυτές να εμπλακεί και η οργάνωση που προσδιόριζε στο 14ο σημείο, η μετέπειτα Κοινωνία των Εθνών. Όμως, η ικανοποίηση αυτής του της αξίωσης, τον ανάγκασε να συμβιβαστεί με τους συμμαχικούς ηγέτες σε άλλα σημεία. Για παράδειγμα, στην Ιαπωνία επετράπη να εξουσιάζει πρώην γερμανικά εδάφη στην Κίνα, ενώ η αυτοδιάθεση εφαρμόστηκε ουσιαστικά μόνο στην Ευρώπη.
Μετά την υπογραφή της συνθήκης των Βερσαλλιών, στις 28 Ιουνίου 1919, ο πρόεδρος Ουίλσον επέστρεψε στην Αμερική και την παρουσίασε στη Γερουσία. Παρά το γεγονός ότι πολλοί Αμερικανοί ήταν υπέρ των όρων της συνθήκης, αρκετοί γερουσιαστές φοβούνταν ότι η συμμετοχή των ΗΠΑ στην Κοινωνία των Εθνών θα ανάγκαζε τη χώρα να εμπλακεί στις ευρωπαϊκές υποθέσεις, κάτι το οποίο δεν ήταν επιθυμητό. Πολλοί έμειναν ανυποχώρητοι, αλλά ορισμένοι Ρεπουμπλικανοί γερουσιαστές υπό τον Χένρι Κάμποτ Λοτζ, ζητούσαν ορισμένες τροποποιήσεις που θα διατηρούσαν και θα διαφύλατταν την αμερικανική κυριαρχία και την εξουσία του Κογκρέσου να κηρύσσει πόλεμο. Αρνούμενος να συμβιβαστεί όπως έκανε στο Παρίσι, ο Γούντροου Ουίλσον αποφάσισε να πάρει με το μέρος του τον αμερικανικό λαό, οργανώνοντας μια περιοδεία. Ελπίδα του ήταν ότι οι Αμερικανοί πολίτες θα μπορούσαν να επηρεάσουν τους γερουσιαστές των πολιτειών τους. Δυστυχώς, κατά τη διάρκεια της περιοδείας ο πρόεδρος Ουίλσον υπέστη εγκεφαλικό, από το οποίο δεν συνήλθε ποτέ πλήρως.
Η προεδρική του θητεία τελείωσε τον Μάρτιο του 1921, όπως και το όνειρό του για την είσοδο των ΗΠΑ στην Κοινωνία των Εθνών, καθώς η Γερουσία απέρριψε εξ ολοκλήρου τη Συνθήκη των Βερσαλλιών. Πάντως, η Κοινωνία των Εθνών, αν και δεν αποδείχθηκε ικανή να αποτρέψει έναν δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, αποτέλεσε τη βάση για τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος εδρεύει στη Νέα Υόρκη. Αυτή είναι, μεταξύ άλλων, η κληρονομιά που αναγνωρίζεται στον 28ο πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
