Στις 9 Φεβρουαρίου 1950, ο γερουσιαστής Τζόζεφ Μακάρθι εκφώνησε μια ομιλία στο ξενοδοχείο «Μακλούρ» στο Γουίλινγκ, στη Δυτική Βιρτζίνια, κατά τη διάρκεια της οποίας ισχυρίστηκε ότι είχε στα χέρια του μια λίστα με γνωστούς κομμουνιστές που υπηρετούσαν στο Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ. Η ομιλία αυτή αποτέλεσε την αφετηρία της παράνοιας και των διώξεων που έμειναν στην ιστορία ως «μακαρθισμός».
Τα παγκόσμια γεγονότα αμέσως μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ευνοούσαν τη δημιουργία ενός κλίματος δημόσιας υποστήριξης της «αντικομμουνιστικής σταυροφορίας», όπως χαρακτηρίστηκε από ορισμένους Αμερικανούς αρθρογράφους της εποχής ό,τι επακολούθησε. Καθώς ήδη υπήρχαν αντικομμουνιστικά νομοθετήματα και είχαν ήδη γίνει ορισμένες διώξεις από το υπουργείο Δικαιοσύνης, το έδαφος ήταν πρόσφορο για τον Μακάρθι.
Πάντως, ο γερουσιαστής του Ουισκόνσιν δεν ήταν ο πρώτος που τροφοδότησε τον πανικό για την κομμουνιστική «ανατρεπτική δράση». Το Κογκρέσο είχε ήδη προχωρήσει σε έρευνα στο Χόλιγουντ για την υποτιθέμενη κομμουνιστική επιρροή. Επιπλέον ο πρώην υπάλληλος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Άλτζερ Χις, είχε καταδικαστεί για ψευδορκία τον Ιανουάριο του 1950, αναφορικά με μαρτυρία που αφορούσε κατηγορίες ότι κατασκόπευε υπέρ της Σοβιετικής Ένωσης κατά τη δεκαετία του 1930. Ωστόσο, ο Μακάρθι προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, ισχυριζόμενος ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ, και ειδικότερα το Υπουργείο Εξωτερικών, γνώριζαν ότι οι κομμουνιστές δούλευαν ανάμεσά τους.
Μιλώντας σε μια Γυναικεία Ρεπουμπλικανική Λέσχη, στις 9 Φεβρουάριο 1950, έδειξε μερικά έγγραφα, λέγοντας ότι είχε στα χέρια του μια λίστα με 205 ονόματα, τα οποία είχαν γίνει γνωστά στον Υπουργό Εξωτερικών –όντας μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος–, αλλά παρ’ όλα αυτά εξακολουθούσαν να εργάζονται εκεί και να επηρεάζουν σε επίπεδο πολιτικής το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Αυτή η ομιλία υπήρξε η πρώτη μιας σειράς παρόμοιων δημόσιων τοποθετήσεων.
Την επόμενη μέρα, μιλώντας στο Σολτ Λέικ Σίτι, ο Μακάρθι ισχυρίστηκε ότι είχε μια λίστα με πενήντα επτά, αυτή τη φορά –ο αριθμός συνεχώς άλλαζε–, κομμουνιστές που εργάζονταν στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Λίγο αργότερα, εμφανίστηκε στο βήμα της Γερουσίας με αντίγραφα από εκατό περίπου φακέλους εμπιστευτικών εγγράφων από τα αρχεία του Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Παρότι οι φάκελοι ήταν τριών ετών και οι περισσότεροι από όσους αναφέρονταν σε αυτούς δεν βρίσκονταν πλέον στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Μακάρθι τους ανέφερε, προσθέτοντας και αλλάζοντας στοιχεία, ορισμένες φορές.
Ο Μακάρθι θα συνέχιζε στον ίδιο τόνο για τα επόμενα χρόνια. Ως πρόεδρος της Μόνιμης Υποεπιτροπής Ερευνών της Γερουσίας για τις Κυβερνητικές Επιχειρήσεις, ερεύνησε ανάμεσα σε άλλα το πρόγραμμα πληροφοριών του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και τις βιβλιοθήκες του, που περιλάμβαναν βιβλία ανθρώπων τους οποίους ο Μακάρθι θεωρούσε κομμουνιστές. Μπροστά σε αυτά τα δεδομένα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ εξέδωσε σειρά από οδηγίες προς τα κέντρα βιβλιοθηκών του σε όλο τον κόσμο: ορισμένα βιβλία, μάλιστα, αφαιρέθηκαν –μεταξύ των οποίων έργο του Τόμας Τζέφερσον, που είχε επιμεληθεί ο Φίλιπ Φόνερ, και έργο της Λίλιαν Χέλμαν.
Ο Μακάρθι, ωστόσο, δεν θα σταματούσε εκεί. Την άνοιξη του 1954 ξεκίνησε ακροάσεις για τη διερεύνηση της ύπαρξης υποτιθέμενων ανατρεπτικών κομμουνιστικών στοιχείων στον στρατό. Η απόφασή του αυτή θα αποτελούσε και το τέλος του, καθώς γινόταν πλέον αντιληπτό ότι κατέφευγε σε τακτικές εκφοβισμού χωρίς την ύπαρξη αξιοπιστίας. Τον Δεκέμβριο του 1954, η Γερουσία ψήφισε συντριπτικά υπέρ της μομφής του λόγω ακατάλληλης συμπεριφοράς ως μέλους της Γερουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών. Ο ίδιος πέθανε το 1957.
Ο «μακαρθισμός», μέχρι την κατάρρευσή του, προκάλεσε ανείπωτη ζημιά στη ζωές και την καριέρα πολλών ανθρώπων, και κατάφερε να σπείρει τον τρόμο σε εκατομμύρια Αμερικανούς, επηρεάζοντας καταλυτικά τις συζητήσεις στο εσωτερικό της χώρας περί του Ψυχρού Πολέμου και των κινδύνων του.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
