Ανάμεσα στους θεμελιωτές της σύγχρονης επιστήμης της Φυσικής συγκαταλέγεται αναμφίβολα ο Galileo di Vincenzo Bonaiuti de Galilei, ή αλλιώς ο Γαλιλαίος, όπως έχει αποδοθεί στα ελληνικά στο όνομά του. O Γαλιλαίος γεννήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 1564 στην Πίζα του Δουκάτου της Φλωρεντίας. Ήταν το μεγαλύτερο παιδί του συνθέτη και μουσικού λαούτου Βιντσέντσο Γαλιλέι και της Τζούλια Αμανάτι.
Παρότι ως παιδί έδειξε εξαιρετικό ταλέντο στο λαούτο, ο Γαλιλαίος επέλεξε να μην ακολουθήσει το επάγγελμα του μουσικού, προτιμώντας να ασχοληθεί με την επιστήμη. Μετά την εγκατάσταση της οικογένειάς του στη Φλωρεντία, ο μικρός Γαλιλαίος παρακολούθησε μαθήματα λογικής στο Αββαείο Βαλομπρόσα και σε ηλικία 16 ετών, το 1580, εγγράφηκε στο Πανεπιστήμιο της Πίζας για να σπουδάσει Ιατρική.
Κατά τη διάρκεια του δευτέρου έτους των σπουδών του, παρατήρησε έναν πολυέλαιο να αιωρείται εξαιτίας των ρευμάτων αέρα μέσα στην εκκλησία. Αναλύοντας το φαινόμενο, ο νεαρός φοιτητής κατέληξε σε ένα αρχικό συμπέρασμα, ότι ο πολυέλαιος χρειαζόταν τον ίδιο χρόνο μετακινηθεί, όσο μακριά κι αν αιωρούνταν. Όταν γύρισε στο σπίτι του, έστησε δύο εκκρεμή ίδιου μήκους και κούνησε το ένα δυνατά ενώ το άλλο αδύναμα, διαπιστώνοντας ότι η αρχική μέτρησή του επαληθευόταν. Το περιστατικό αυτό κίνησε το ενδιαφέρον του να μελετήσει περισσότερο τους νόμους της Φυσικής. Σύντομα, άλλαξε αντικείμενο σπουδών, επικεντρωνόμενος στα Μαθηματικά και τη Φυσική.
Καρπός της έρευνάς του υπήρξε η δημιουργία ενός θερμοσκόπιου, μιας συσκευής που μοιάζει με το σύγχρονο θερμόμετρο. Το 1586 δημοσίευσε ένα μικρό βιβλίο σχετικά με τον σχεδιασμό μιας υδροστατικής ζυγαριάς, την οποία είχε εφεύρει. Το 1588 προσλήφθηκε καθηγητής στην Accademia delle Arti del Disegno της Φλωρεντίας με γνωστικό αντικείμενο την προοπτική και τη μέθοδο σκίασης των πινάκων. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, ο Γαλιλαίος διορίστηκε σε αυτήν τη θέση καθότι είχε σπουδάσει στο παρελθόν σχέδιο. Έναν χρόνο αργότερα, το 1589, κατέλαβε την έδρα των Μαθηματικών στο Πανεπιστήμιο της Πίζας και το 1592 ξεκίνησε να διδάσκει Γεωμετρία, Μηχανική και Αστρονομία στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας.
Θεωρείται πως η συμβολή του στη μελέτη του διαστήματος υπήρξε καθοριστική. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, πως ονομάζεται συχνά «πατέρας της παρατηρησιακής αστρονομίας». Το 1609 ο Γαλιλαίος εφηύρε το τηλεσκόπιο, με το οποίο απέκτησε τη δυνατότητα να παρατηρεί τα άστρα μεγεθυμένα κατά οχτώ ή εννιά φορές. Τροποποιήσεις του τηλεσκοπίου από τον ίδιο λίγο αργότερα, έφτασαν τις δυνατότητες της εφεύρεσής του σε μεγεθύνσεις έως και κατά τριάντα φορές.
Ο Γαλιλαίος παρατήρησε πρώτος τους κρατήρες και γενικότερα την επιφάνεια της Σελήνης, σημειώνοντας πως η Σελήνη στρέφει πάντα προς τη Γη το ίδιο ημισφαίριό της. Παρατήρησε τις ηλιακές κηλίδες, τον δακτύλιο του Κρόνου, τις φάσεις της Αφροδίτης και ανακάλυψε τέσσερις από τους δορυφόρους του Δία, την Ιώ, την Ευρώπη, το Γανυμήδη και την Καλλιστώ.
Οι παρατηρήσεις του προκάλεσαν πραγματική επανάσταση, επηρεάζοντας τον τρόπο που ο άνθρωπος κατανοούσε έως τότε τον κόσμο. Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσαν τα πορίσματα των ερευνών του που τον οδηγούσαν στο συμπέρασμα ότι η Γη κινείται γύρω από τον Ήλιο. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αντέδρασε έντονα και το 1633 η Ιερά Εξέταση φυλάκισε τον Γαλιλαίο ως αιρετικό για τις θεωρίες του περί του ηλιοκεντρικού συστήματος. Εκείνος αποκήρυξε τις δικές του θεωρίες, καθώς και του προγενέστερου Κοπέρνικου, προκειμένου να γλιτώσει την καταδίκη. Έχει γραφτεί, πως φεύγοντας από τον χώρο της Ιεράς Εξέτασης αναφώνησε: «E pur si muove!» (Κι όμως κινείται!). Έφυγε από τη ζωή τον Ιανουάριο του 1642. Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αποκατέστησε τη μνήμη του διά στόματος του πάπα Ιωάννη Παύλου Β΄ το 1992, τριακόσια πενήντα χρόνια μετά από τον θάνατό του.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
