Οι περισσότεροι συνδέουν τις απαρχές της σύγχρονης Κοσμολογίας με τον Νικόλαο Κοπέρνικο, τον πρώτο που τοποθέτησε πειστικά τον ήλιο αντί της γης στο κέντρο του Σύμπαντος, και τον Γαλιλαίο, του οποίου το πρωτοποριακό αστρονομικό έργο έθεσε τις απόψεις του Κοπέρνικου σε πιο σταθερές βάσεις. Ωστόσο, και ο Ιταλός φιλόσοφος της Αναγέννησης Τζορντάνο Μπρούνο, σύγχρονος του Γαλιλαίου, αποτέλεσε μια σημαντική μορφή που ακροβατούσε ανάμεσα στους δύο αντιμαχόμενους τότε πόλουςμ τη θρησκεία και την επιστήμη.
Γεννημένος το 1548 στη Νόλα, κοντά στη Νάπολη, σε ηλικία 17 ετών ο Μπρούνο εισήλθε στο μοναχικό Τάγμα των Δομινικανών. Από νωρίς γοητεύτηκε από τις μνημονικές τεχνικές και τις αμφιλεγόμενες πτυχές της θεολογίας, μέχρις ότου οι υποψίες για τις απόψεις του πλήθυναν στο μοναστήρι, οδηγώντας τον τελικά σε φυγή. Τα επόμενα 16 χρόνια περιπλανήθηκε στην Ευρώπη, εντυπωσιάζοντας τους εύπορους με την καταπληκτική του μνήμη. Επισκέφθηκε τη Γαλλία, την Ελβετία, την Αγγλία και τη Γερμανία, και συναναστράφηκε με προσωπικότητες όπως ο βασιλιάς Ερρίκος Γ’ της Γαλλίας και ο Σερ Φίλιππος Σίδνεϋ.
Ζώντας, όμως, μέσα στις θρησκευτικές και πολιτικές εντάσεις της Προτεσταντικής Μεταρρύθμισης, ο ίδιος βρέθηκε άμεσα αντιμέτωπος με την πραγματικότητα της εποχής του. Αρκετές φορές αναγκάστηκε να αποχωρήσει από μια σειρά πόλεις λόγω της θρησκευτικής βίας που είχε ξεσπάσει, εκδιωκόμενος από τις εκκλησιαστικές Αρχές, προτεσταντικές και καθολικές. Πιστεύοντας, εσφαλμένα όπως αποδείχθηκε, ότι θα είναι ασφαλής στην Ιταλία, επέστρεψε σε αυτήν το 1591. Ύστερα από καταγγελίες, όμως, συνελήφθη από την ενετική Ιερά Εξέταση και στη συνέχεια φυλακίστηκε στη Ρώμη για τα επόμενα επτά χρόνια˙ όσο, δηλαδή, κράτησε η δίκη του για βλασφημία και αιρετικές απόψεις.
Η υποστήριξή του προς τον Κοπέρνικο έπαιξε σίγουρα σημαντικό ρόλο. Το ίδιο σημαντικές υπήρξαν οι επίμονες φήμες που τον συνέδεαν με τη μαγεία. Ωστόσο, ο σημαντικότερος παράγοντας που βάρυνε για την καταδίκη του, ήταν οι ευρύτερες κοσμολογικές του αντιλήψεις και οι θεολογικές απόψεις που τις στήριζαν. Ο Κοπέρνικος, αν και ριζοσπαστικός σε ό,τι αφορούσε την πρότασή του ότι ο ήλιος αποτελεί το κέντρο του σύμπαντος, είχε παραμείνει στην ιδέα ότι το σύμπαν ήταν πεπερασμένο, οριοθετημένο. Από την πλευρά του, ο Μπρούνο, επηρεασμένος σε μεγάλο βαθμό από τις ερμητικές και νεοπλατωνικές ιδέες, θεωρούσε πως ο Θεός ενυπήρχε σε όλη τη δημιουργία Του και δεν βρισκόταν αποκομμένος σε κάποιον απομακρυσμένο παράδεισο. Παράλληλα, σε αντίθεση με τον Κοπέρνικο, είχε απορρίψει τα Μαθηματικά ως βάση για την κατανόηση του άπειρου σύμπαντος. Ο ίδιος πίστευε πως, ακριβώς όπως ο Θεός είναι άπειρος, έτσι και η δημιουργία του ήταν άπειρη. Παρ’ όλα αυτά, ο Τζορντάνο Μπρούνο υπήρξε ο πρώτος που έθεσε την ιδέα ότι τα άπειρα αστέρια ήταν στην πραγματικότητα ήλιοι, ακριβώς σαν αυτόν του δικού μας ηλιακού συστήματος, οι οποίοι βρίσκονται σε τροχιά γύρω από πλανήτες παρόμοιους με τον δικό μας. Για αυτές του τις πεποιθήσεις, ο Μπρούνο θα παραδιδόταν στην πυρά στις 17 Φεβρουαρίου 1600.
Στην πραγματικότητα, ο Μπρούνο ήταν περισσότερο οραματιστής παρά αστρονόμος. Ωστόσο, η συμβολή του αναγνωρίστηκε από τους ουμανιστές κατά τον 19ο αιώνα, οι οποίοι τον θεώρησαν μάρτυρα της σύγχρονης επιστήμης.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
