Στις 6 Φεβρουαρίου 1991, φοιτητές του πανεπιστημίου της αλβανικής πρωτεύουσας οργάνωσαν διαδηλώσεις με αίτημα, μεταξύ άλλων, τη μετονομασία του πανεπιστημίου της πόλης (μέχρι τότε ονομαζόταν Πανεπιστήμιο Ενβέρ Χότζα) και συγκεκριμένα την απομάκρυνση του ονόματος του πρώην Αλβανού ηγέτη από αυτό.
Το καταπιεστικό και ανελεύθερο καθεστώς του Χότζα είχε καταρρεύσει τον Δεκέμβριο του 1990, όταν, έξι χρόνια μετά τον θάνατό του, φοιτητές του Πανεπιστημίου των Τιράνων οργάνωσαν εκτεταμένες εκδηλώσεις διαμαρτυρίας με συνθήματα όπως «Κάτω ο κομμουνισμός» και «Τέρμα στη δικτατορία», οι οποίες γρήγορα εξαπλώθηκαν και στον υπόλοιπο λαό. Οι αυξανόμενες πιέσεις ανάγκασαν τον διάδοχο του Χότζα, Ραμίζ Αλία να νομιμοποιήσει τον πολιτικό πλουραλισμό. Έτσι, την επόμενη ημέρα ιδρύθηκε το Δημοκρατικό Κόμμα, ο μεγαλύτερος αντιπολιτευτικός πολιτικός σχηματισμός, ενώ προκηρύχθηκαν και εκλογές για τον Μάρτιο του 1991.
«Το αλβανικό καθεστώς ζει μια νέα, μεγάλη και αποφασιστική ίσως για το μέλλον του κρίση. Έπειτα από μια ολόκληρη ημέρα διαδηλώσεων, αντιπαραθέσεων και ταραχών στα Τίρανα –και σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες και σε άλλες πόλεις– άρματα μάχης εμφανίστηκαν αργά τη νύχτα σε όλα τα κεντρικά σημεία μιας ουσιαστικά εξεγερμένης πρωτεύουσας ενώ ο πρόεδρος Αλία είχε αναγγείλει λίγο πριν ότι αναλάμβανε και κυβερνητικές ευθύνες, ως τον σχηματισμό μιας νέας κυβέρνησης και ενός νέου προεδρικού συμβουλίου», ανέφερε η «Καθημερινή» στις 21 Φεβρουαρίου 1991.
Εμβληματική στιγμή των διαδηλώσεων, ήταν το γκρέμισμα του ανδριάντα του Ενβέρ Χότζα στην αλβανική πρωτεύουσα, με την «Καθημερινή» να σχολιάζει: «Οργή λαού ρίχνει τα “σύμβολα” στα Τίρανα». Και συνέχιζε: «Ο ιδρυτής της κομμουνιστικής Αλβανίας Ενβέρ Χότζα δεν ρίχνει πια τη βαριά σκιά του στην κεντρική πλατεία της αλβανικής πρωτεύουσας. Χθες το μεσημέρι ο ανδριάντας του στην κεντρική πλατεία Σκεντέρμπεη γκρεμίστηκε από τους δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές, που σύμφωνα με το γιουγκοσλαβικό πρακτορείο ειδήσεων “Τανγιούγκ” έφθαναν τους 50.000.
»Σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες οι περίπου πεντακόσιοι αστυνομικοί που φρουρούσαν τον ανδριάντα-σύμβολο της ιστορικής συνέχειας του καθεστώτος, έριξαν προειδοποιητικές βολές στον αέρα, αλλά δεν μπόρεσαν να εμποδίσουν τους διαδηλωτές, που κραύγαζαν συνθήματα όπως “Κάτω ο Ενβέρ Χότζα” και “Ο Ενβέρ ήταν τύραννος”, να πλησιάσουν και να αποκολλήσουν από το βάθρο του το ύψους δέκα μέτρων άγαλμα. Αμέσως μετά την πτώση του ανδριάντα, σύμφωνα με το πρακτορείο “Ασοσιέιτεντ Πρες”, σημειώθηκαν σκηνές συναδέλφωσης των αστυνομικών με τους διαδηλωτές!».
Την ίδια ώρα, ο πρωθυπουργός Ραμίζ Αλία, σε συνάντηση με τους ηγέτες των πολιτικών κομμάτων και οργανώσεων με σκοπό την εξασφάλιση της συμπαράστασής τους, έκανε λόγο για «βανδαλισμούς σε βάρος ιστορικών μνημείων», «υπονοώντας», σύμφωνα με την «Κ», «το γκρέμισμα του αγάλματος του Ενβέρ Χότζα».
Όπως ανέφερε παρακάτω η εφημερίδα, «το κύμα διαμαρτυρίας στη χώρα ξέσπασε πριν από δεκαπέντε περίπου μέρες, όταν οι φοιτητές άρχισαν, στα Τίρανα και σε άλλες πόλεις της Αλβανίας, να απέχουν από τα μαθήματά τους, ζητώντας τη βελτίωση των συνθηκών ζωής και της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης». Πάντως, «η αλβανική κυβέρνηση υποσχέθηκε να ικανοποιήσει τα περισσότερα από αυτά τα αιτήματα, αλλά απέρριψε κατηγορηματικά το κυριότερο πολιτικό αίτημα των σπουδαστών, τη μετονομασία του πανεπιστημίου των Τιράνων». Τελικώς, το πανεπιστήμιο μετονομάστηκε σε «Πανεπιστήμιο Τιράνων» το 1992.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
