Το 1613 αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο στην ιστορία της Ρωσίας. Στον θρόνο του Βασιλείου της Ρωσίας ανέβηκε ο Μιχαήλ Α΄ των Ρομανόφ, ενός δυναστικού οίκου ο οποίος παρέμεινε στον θρόνο για τριακόσια χρόνια, έως το 1917. Απόγονοι του Μιχαήλ Φιοντόροβιτς Ρομανόφ ήταν μεγάλοι τσάροι της Ρωσίας, όπως ο μεταρρυθμιστής Πέτρος Α΄ ο επονομαζόμενος Μεγάλος Πέτρος, και ο Αλέξανδρος Β΄, ο οποίος κατάργησε τη δουλοπαροικία, αλλά και λιγότερο ικανοί ηγεμόνες, όπως ο τελευταίος τσάρος Νικόλαος Β΄.
Μετά τον θάνατο του Ιβάν Δ΄, γνωστού ως Ιβάν Τρομερού, το 1584, το Ρωσικό Βασίλειο εισήλθε σε περίοδο εσωστρέφειας. Στον θρόνο ανέβηκε ο γιος του, Φιοντόρ, και ορίστηκε ένα συμβούλιο αντιβασιλείας διότι, όπως αναφέρουν οι πηγές, υστερούσε πνευματικά. Πολύ σύντομα, αναδείχθηκε ως μοναδικός αντιβασιλέας ο Μπορίς Γκοντούνοφ, ο οποίος κατάφερε να αποκαταστήσει την εσωτερική γαλήνη και οδήγησε τη χώρα σε οικονομική ανάκαμψη. Ο θάνατος του Φιοντόρ, όμως, το 1598 δημιούργησε ένα μείζον πρόβλημα στη διαδοχή. Για πρώτη φορά από τον καιρό του πρίγκιπα Βλαντίμιρ του Κιέβου, η Ρωσία βρέθηκε χωρίς ηγεμόνα, καθότι ο Φιοντόρ δεν είχε απογόνους. Παρότι υπήρχαν απόγονοι του Οίκου των Ριουρικιδών καθώς και γόνοι μεγάλων αριστοκρατικών οικογενειών, επιλέχθηκε από τη Συνέλευση της Χώρας ως νέος τσάρος πασών των Ρωσιών ο Γκοντούνοφ.
Μετά την ανάρρησή του στον θρόνο, ο Γκοντούνοφρ φρόντισε να εξορίσει τους Ρομανόφ και άλλες οικογένειες, οι οποίες αποτελούσαν εν δυνάμει διεκδικητές του αξιώματός του. Σύντομα, η Συνέλευση αποτελείτο από συγγενείς του και φιλικά προς εκείνον πρόσωπα. Ακόμη και ο Πατριάρχης Μόσχας Ιώβ είχε ταχθεί υπέρ του, διότι ο Γκοντούνοφ ήταν εκείνος που είχε μεσολαβήσει στο παρελθόν για την εκλογή του.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1600, η Ρωσία χτυπήθηκε από λιμό, ο οποίος προκάλεσε μεγάλες ταραχές στην ύπαιθρο. Οι αγροτικοί πληθυσμοί και οι Κοζάκοι των νότιων επαρχιών του κράτους άρχισαν να δυσανασχετούν με την αδυναμία της κεντρικής εξουσίας να τους παράσχει βοήθεια.
Παράλληλα, έκανε την εμφάνισή του ο Ψευτο-Δημήτριος, κάποιος ο οποίος ισχυριζόταν πως ήταν ο τελευταίος γιος του Ιβάν Δ΄. Ο Δημήτριος είχε πεθάνει υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες σε ηλικία δέκα ετών το 1591 και φημολογούνταν πως υπήρχε ανάμιξη του Γκοντούνοφ. Το πραγματικό πρόσωπο πίσω από τον Ψευτο-Δημήτριο, βέβαια, ήταν ο Γκρίσκα Οτρέπεφ, ένας αποσχηματισμένος μοναχός με καταγωγή από κατώτερους γαιοκτήμονες.
Ο Οτρέπεφ συγκέντρωσε στρατό και εισέβαλε από την Πολωνία σε ρωσικά εδάφη το 1604. Οι δυσαρεστημένοι αγρότες και Κοζάκοι του ρωσικού Νότου τον υποδέχθηκαν ως νόμιμο μονάρχη και προσχώρησαν στο στρατόπεδό του. Ο ξαφνικός θάνατος του Γκοντούνοφ επέτρεψε στον Ψευτο-Δημήτριο να προελάσει προς τη Μόσχα, στην οποία εισήλθε το 1605. Τον Ιούνιο του 1605 στέφθηκε τσάρος στο Κρεμλίνο. Δεν άργησαν, όμως, να κάνουν την εμφάνισή τους οι εκφράσεις δυσαρέσκειας απέναντι στον νέο τσάρο και την πολωνικής καταγωγής ακολουθία του. Τον Μάιο του 1606 εκδηλώθηκε εξέγερση. Ο Ψευτο-Δημήτριος συνελήφθη και εκτελέστηκε, ενώ μεγάλος αριθμός υποστηρικτών του φυλακίστηκαν.
Ακολούθησαν συγκρούσεις στο εσωτερικό της Ρωσίας, στις οποίες πρωταγωνιστούσαν διάφοροι διεκδικητές του τσαρικού θρόνου. Αναρχία και χάος επικρατούσε στη ρωσική ύπαιθρο, ενώ κοινός μεταξύ των ευγενών ήταν ο φόβος του εκπολωνισμού και της επιβολής του καθολικισμού. Η αντίδραση σε αυτήν την προοπτική εκφράστηκε με το κίνημα το οποίο εκδηλώθηκε την άνοιξη του 1612 στις βορειοανατολικές επαρχίες της ευρωπαϊκής Ρωσίας. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, ο στρατός των Ρώσων υπό τον πρίγκιπα Δημήτριο Ποζάρσκι εισήλθε στην πολωνοκρατούμενη Μόσχα και ανάγκασε τους υπερασπιστές της να αποχωρήσουν.
Συγκλήθηκε Συνέλευση της Χώρας, μοναδικός σκοπός της οποίας ήταν η εκλογή νέου τσάρου. Καμία αναφορά δεν έγινε στο σύστημα διακυβέρνησης της χώρας. Η απόλυτη εξουσία του τσάρου εθεωρείτο από όλους ως αδιαμφισβήτητη. Δεδομένων των πρόσφατων εμπειριών με την εμπλοκή ξένων δυνάμεων στη χώρα (Πολωνών και Σουηδών), δεν μπορούσε να γίνει λόγος για την εκλογή ξένου μονάρχη. Η Συνέλευση εξέλεξε στις 21 Φεβρουαρίου 1613 τον Μιχαήλ Φιοντόροβιτς Ρομανόφ ως νέο τσάρο, παρότι ήταν μόλις δεκαέξι ετών. Η οικογένειά του συγκαταλεγόταν ανάμεσα στις πιο επιφανείς της χώρας, έχοντας συγγενικούς δεσμούς με τον Ιβάν Δ΄. Ο Μιχαήλ στέφθηκε επίσημα τσάρος τον Ιούλιο του ίδιου έτους και κυβέρνησε τη χώρα με τη βοήθεια του πατέρα του, πατριάρχη Φιλάρετου. Σε γενικές γραμμές ανταποκρίθηκε στην επιθυμία των υπηκόων του για επιβολή της ειρήνης στο εσωτερικό και επίτευξη ασφάλειας από τις εξωτερικές απειλές.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
