Ο Μέγας Αλέξανδρος συγκαταλέγεται ανάμεσα στις προσωπικότητες της παγκόσμιας Ιστορίας οι οποίες με τις ιδέες και τα έργα τους στιγμάτισαν μια εποχή. Στα δεκατρία περίπου χρόνια της βασιλείας του, κατάφερε να θέσει τις βάσεις για τη διαμόρφωση ενός νέου κόσμου, βασικό στοιχείο του οποίου υπήρξε ο ελληνικός πολιτισμός. Μολονότι πέθανε στην ηλικία μόλις των τριάντα τριών ετών, ο Μακεδόνας βασιλιάς άφησε πίσω του τεράστιο έργο.
Ο Αλέξανδρος γεννήθηκε το 356 π.Χ. στην πρωτεύουσα του Μακεδονικού Βασιλείου, την Πέλλα. Ο πατέρας του Φίλιππος Β΄ ανέβηκε στον θρόνο το 359 π.Χ. και κατάφερε μέσα σε λίγα χρόνια να καταστήσει το Βασίλειό του τον ισχυρότερο πόλο εξουσίας στον ελληνικό κόσμο. Μητέρα του Αλέξανδρου ήταν η Ολυμπιάδα, κόρη του βασιλιά των Μολοσσών της Ηπείρου Νεοπτόλεμου Β΄. Σε ηλικία δεκατριών ετών ο Αλέξανδρος ξεκίνησε να παρακολουθεί μαθήματα του Αριστοτέλη, τον οποίο προσκάλεσε στην αυλή του ο Φίλιππος. Ο Αριστοτέλης ενέπνευσε στον έφηβο Αλέξανδρο την αγάπη για την ελληνική ποίηση και ιδιαίτερα για τον Όμηρο. Ο νεαρός πρίγκιπας θαύμαζε τον Αχιλλέα, ο οποίος κατά την παράδοση ήταν πρόγονός του, όπως και ο Ηρακλής.
Όταν ο Αλέξανδρος ήταν δεκαέξι ετών, ο Φίλιππος τού εμπιστεύτηκε τη διοίκηση του βασιλείου για όσο διάστημα εκείνος βρισκόταν σε πολεμική εκστρατεία. Έχοντας κερδίσει την εμπιστοσύνη του πολύ ικανού πολιτικού και στρατηγού πατέρα του, ο δεκαοχτάχρονος Αλέξανδρος ανέλαβε τη διοίκηση μέρους του μακεδονικού στρατού στη Μάχη της Χαιρώνειας το 338 π.Χ., στην οποία η μακεδονική φάλαγγα και το ιππικό συνέτριψαν τα συνασπισμένα στρατεύματα των νότιων Ελλήνων. Μετά τον θάνατο του Φιλίππου, το 336 π.Χ., ο Αλέξανδρος αναγνωρίστηκε από τη συνέλευση του στρατού ως νέος βασιλιάς της Μακεδονίας.
Αμέσως μετά την ανάρρησή του στον θρόνο, πραγματοποίησε κάποιες εκστρατείες βορείως των συνόρων του βασιλείου του, προκειμένου να υποτάξει οριστικά τους λαούς που διέμεναν σε εκείνα τα εδάφη. Εν ολίγοις, δεν επιθυμούσε να αφήσει κάποια εκκρεμότητα πίσω του, όταν θα βρισκόταν στη μεγάλη εκστρατεία του στην Ασία. Οι επιχειρήσεις του Αλέξανδρου τον οδήγησαν έως και τον Δούναβη, τον οποίο διέβη, σύμφωνα με τις πηγές από «πόθο» – ένα μοτίβο το οποίο επαναλήφθηκε συχνά τα επόμενα χρόνια.
Διαδόθηκαν στις πόλεις των νότιων Ελλήνων διάφορες φήμες, πως ο Αλέξανδρος έχασε τη ζωή του κατά τη διάρκεια των εκστρατειών του εναντίον των Ιλλυριών και των Τριβαλλών. Άρχισαν να ακούγονται φωνές που κήρυτταν πως έπρεπε οι Έλληνες της νότιας απόληξης της Βαλκανικής Χερσονήσου να εξεγερθούν εναντίον των Μακεδόνων. Αντίστοιχες φωνές είχαν καταφέρει να εξεγείρουν και στο παρελθόν τις ελληνικές πόλεις, προκαλώντας τη σύγκρουση στη Χαιρώνεια. Ευελπιστώντας πως θα αποτίνασσε τη μακεδονική εξουσία, το 335 π.Χ. η Θήβα κήρυξε την εξέγερσή της.
Ο Αλέξανδρος δεν χρονοτρίβησε και κινήθηκε σύντομα εναντίον της, προκειμένου να αποτρέψει τη μετάδοση του μηνύματος της επανάστασης στις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις. Παρότι δεν ήταν πρωταρχικός του στόχος ένας πόλεμος με τη Θήβα, αναγκάστηκε να συγκρουστεί με τον θηβαϊκό στρατό, τον οποίο και κατατρόπωσε. Οι Μακεδόνες εισήλθαν στην πόλη και τη λεηλάτησαν. Μεγάλο μέρος του πληθυσμού σφαγιάστηκε είτε εξανδραποδίστηκε, ενώ λίγοι ήταν εκείνοι οι οποίοι κατάφεραν να διαφύγουν. Οι ενέργειες του Αλέξανδρου στη Θήβα απέτρεψαν τις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις να εξεγερθούν. Το μήνυμά του ήταν σαφές.
Ο Αλέξανδρος τέθηκε επικεφαλής της Συμμαχίας της Κορίνθου, την οποία είχε συγκροτήσει στο παρελθόν ο Φίλιππος Β΄ με τις ελληνικές πόλεις έχοντας ως στόχο την πραγματοποίηση εκστρατείας εναντίον των Περσών. Την άνοιξη του 334 π.Χ., ξεκίνησε την εκστρατεία του προπαγανδίζοντας την ιδέα της πανελλήνιας ενότητας για την απελευθέρωση των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από την κυριαρχία των Περσών. «Ἅμα δὲ τῷ ἦρι ἀρχομένῳ ἐξελαύνει ἐφ᾽ Ἑλλησπόντου, τὰ μὲν κατὰ Μακεδονίαν τε καὶ τοὺς Ἕλληνας Ἀντιπάτρῳ ἐπιτρέψας, αὐτὸς δὲ ἄγων πεζοὺς μὲν σὺν ψιλοῖς τε καὶ τοξόταις οὐ πολλῷ πλείους τῶν τρισμυρίων, ἱππέας δὲ ὑπὲρ τοὺς πεντακισχιλίους», έγραψε για την αρχή της μεγάλης πανελλήνιας εκστρατείας ο Αρριανός στην Αλεξάνδρου Ανάβασιν (1.11.3).
Μερικές ημέρες αργότερα, την 1η Απριλίου 334 π.Χ., ο Αλέξανδρος πραγματοποίησε το πρώτο μεγάλο βήμα του κατά τη διάρκεια της εκστρατείας διαβαίνοντας τον Ελλήσποντο. Σύμφωνα με τις πηγές, όταν ο Αλέξανδρος βρισκόταν στη μέση του Ελλησπόντου, έσφαξε έναν ταύρο ως θυσία στον Ποσειδώνα και τις Νηρηίδες και έκανε σπονδή από χρυσή φιάλη. Μόλις διεκπεραιώθηκε στην ασιατική ακτή, ζήτησε να κατασκευαστούν στις δύο ακτές του περάσματος βωμοί στον Δία, την Αθηνά και τον Ηρακλή. Στη συνέχεια, κατευθύνθηκε προς την Τροία, όπου και επισκέφθηκε τον τάφο του Αχιλλέα και πραγματοποίησε σπονδή προς τιμήν του. Ο φίλος του Ηφαιστίωνας τον μιμήθηκε επισκεπτόμενος τον τάφο του επιστήθιου φίλου του Αχιλλέα, του Πάτροκλου. Η μεγάλη εκστρατεία είχε μόλις ξεκινήσει.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
