Ο Μποτιτσέλι, το όνομα του οποίου ήταν Alessandro di Mariano Filipepi, ήταν γιος βυρσοδέψη. Το «Μποτιτσέλι», που του είχε αποδοθεί ως παρατσούκλι, προέρχεται από τη λέξη «botticello», δηλαδή «μικρό βαρέλι κρασιού». Παρά το γεγονός ότι ήταν ιδιαίτερα έξυπνος, από μικρός μαθητής κέρδισε γρήγορα τη φήμη του ανήσυχου, υπερκινητικού και ανυπόμονου παιδιού. Ο πατέρας του είχε αντιληφθεί το ταλέντο του και έτσι τον έστειλε να εργαστεί ως μαθητευόμενος.
Θεωρείται ότι ο Μποτιτσέλι αρχικά εκπαιδεύτηκε με τον Maso Finiguerra, έναν χρυσοχόο, πριν μπει στο στούντιο του καλλιτέχνη Fra Filippo Lippi. Το ζωγραφικό ύφος του Lippi, το οποίο διαμορφώθηκε στην πρώιμη Αναγέννηση της Φλωρεντίας, υπήρξε θεμελιώδες για το πλάσιμο του ίδιου του Μποτιτσέλι ως ζωγράφου, αφού η επιρροή του δασκάλου του είναι εμφανής ακόμη και στα τελευταία έργα του.
Ο Μποτιτσέλι ξεκίνησε την καριέρα του ζωγραφίζοντας τοιχογραφίες για εκκλησίες και καθεδρικούς ναούς της Φλωρεντίας, ενώ συνεργάστηκε με τον ζωγράφο και χαράκτη Antonio del Pollaiuolo. Μέχρι το 1470, είχε καταφέρει, χάρη στο ταλέντο του, να ανοίξει το δικό του εργαστήριο, ενώ δύο χρόνια αργότερα εντάχθηκε στην αδελφότητα των Φλωρεντινών ζωγράφων Compagnia di San Luca.
Η μαθητεία του Μποτιτσέλι με τον Lippi εκτός από την καθαρά καλλιτεχνική επίδραση που του άσκησε, αποτέλεσε και ευκαιρία για επαφές με ορισμένες από τις πιο σημαντικές οικογένειες της Φλωρεντίας. Καθώς ο δάσκαλός του είχε απολαύσει την προστασία των Μεδίκων, και ο Μποτιτσέλι με τη σειρά του πέρασε σχεδόν όλη του τη ζωή δουλεύοντας για την οικογένεια των Μεδίκων και τον κύκλο των φίλων τους, για τους οποίους ζωγράφισε μερικούς από τους πιο φιλόδοξους κοσμικούς πίνακές του όπως η «Άνοιξη», που βρίσκεται στο Μουσείο Ουφίτσι της Φλωρεντίας.
Η φήμη του, όμως, γρήγορα θα ξεπερνούσε τα όρια της πόλης του. Το 1481, κλήθηκε από τον Πάπα στη Ρώμη για τη διακόσμηση των τοίχων της πρόσφατα ολοκληρωθείσας Καπέλα Σιξτίνα στο Βατικανό. Ο Μποτιτσέλι ζωγράφισε τοιχογραφίες που απεικονίζουν σκηνές από τη ζωή του Μωυσή και τους πειρασμούς του Χριστού, ενώ υπήρξε ακόμα υπεύθυνος για μια σειρά παπικών πορτρέτων.
Η επιστροφή του στη Φλωρεντία, έναν χρόνο αργότερα, θα αποτελούσε και την αφετηρία της πιο παραγωγικής περιόδου του. Ανάμεσα στο 1478 και το 1490, ο Μποτιτσέλι δημιούργησε τα διάσημα μυθολογικά του έργα, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν «Η Γέννηση της Αφροδίτης» και η «Αφροδίτη και Άρης».
Τα τελευταία 15 χρόνια της ζωής του, φάνηκε να περνά μια κρίση στυλ και έκφρασης.
Η δεκαετία του 1490 ήταν μια ταραχώδης δεκαετία για την Ιταλία, αλλά και τη Φλωρεντία ειδικότερα, με την εκδίωξη των Μεδίκων. Ο Μποτιτσέλι, σε αυτή τη φάση, απέρριψε το έντονο διακοσμητικό στοιχείο των προηγούμενων έργων του υπέρ μιας πιο απλοϊκής προσέγγισης. Οι μεταγενέστεροι αυτοί πίνακες θεωρήθηκαν από αρκετούς «βαρετοί», συγκρίνοντάς τους με την εκλεπτυσμένη αισθητική καλλιτεχνών όπως ο Μιχαήλ Άγγελος και ο Ραφαήλ. Η στροφή προς μια έμφαση στο «ωμό, θρησκευτικό» στοιχείο, όπως αυτό διακρίνεται στο έργο του «Μυστική Γέννηση», πιθανώς να σχετίζεται έως έναν βαθμό με τις θρησκευτικές και πολιτικές αναταραχές που συνέβαιναν στη Φλωρεντία εκείνη την περίοδο. Το σίγουρο είναι πως, καθώς η δουλειά του έπεφτε σε δυσμένεια, ο Μποτιτσέλι γινόταν ολοένα και πιο μελαγχολικός. Χωρίς να έχει δημιουργήσει οικογένεια, ο Ιταλός ζωγράφος τα τελευταία του χρόνια τα πέρασε απομονωμένος και φτωχός, μέχρι τον θάνατό του στις 17 Μαΐου 1510.
Μετά τον θάνατό του, το όνομά του παρέμεινε στην αφάνεια έως τα τέλη του 19ου αιώνα, οπότε και το αναπτυσσόμενο ενδιαφέρον για τον πολιτισμό της Φλωρεντίας θα έφερνε εκ νέου στο προσκήνιο τον ίδιο και το έργο του.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
