Στις 20 Μαΐου του 1873, μια κομβική στιγμή στην ιστορία της μόδας και της ένδυσης εργασίας σηματοδοτήθηκε από τη χορήγηση αμερικανικού διπλώματος ευρεσιτεχνίας στους Levi Strauss και Jacob Davis για μια εφεύρεση που θα γινόταν στη συνέχεια βασική σταθερά της παγκόσμιας ενδυματολογικής -και όχι μόνο- κουλτούρας: το μπλου τζιν. Αυτή η πατέντα, με αριθμό 139.121, αφορούσε τη «Βελτίωση στη στερέωση των ανοιγμάτων τσέπης» και έφερε επανάσταση στην ανθεκτικότητα των παντελονιών εργασίας, δημιουργώντας μια κληρονομιά που συνεχίζει να είναι εξαιρετικά διαδεδομένη ενάμιση αιώνα αργότερα.
Ο Levi Strauss, ένας Βαυαρός μετανάστης, έφτασε στο Σαν Φρανσίσκο την εποχή του Πυρετού του Χρυσού, με αρχική πρόθεση να πουλήσει «ξηρά είδη» σε ανθρακωρύχους. (Στην Αμερική ως τέτοια λογίζονταν τα υφάσματα, τα έτοιμα ρούχα, αλλά και προϊόντα όπως ο καπνός, η ζάχαρη, το αλεύρι και το αλάτι. Πάντως ο Strauss εμπορευόταν κυρίως υφάσματα.) Σε αυτό το πολυσύχναστο περιβάλλον, ο Strauss συνάντησε τον Jacob Davis, έναν ράφτη που αγόραζε συχνά υφάσματα από την επιχείρηση χονδρικής πώλησης του Strauss. Ο Davis κατασκεύαζε ανθεκτικά παντελόνια εργασίας για ανθρακωρύχους και είχε επινοήσει μια μέθοδο ενίσχυσης των «σημείων πίεσης» των παντελονιών με χάλκινα πριτσίνια (rivets). Αναγνωρίζοντας τις προοπτικές αυτής της καινοτομίας, ο Davis προσέγγισε τον Στράους για οικονομική υποστήριξη ώστε να εξασφαλίσει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας.
Στις 20 Μαΐου 1873, το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας χορηγήθηκε στους δύο άντρες, καλύπτοντας τη χρήση μεταλλικών πριτσινιών για την ενίσχυση των ραφών και των τσεπών των τζιν παντελονιών εργασίας. Αυτή η απλή αλλά έξυπνη βελτίωση έλυσε ένα κοινό πρόβλημα που αντιμετώπιζαν οι εργάτες: τη γρήγορη φθορά των παντελονιών τους κάτω από συνθήκες έντονης και συχνής χρήσης. Τα πριτσίνια βελτίωσαν σημαντικά την ανθεκτικότητα των παντελονιών, καθιστώντας τα εξαιρετικά δημοφιλή μεταξύ των εργατών.
Η ημερομηνία αυτή σηματοδοτεί όχι μόνο μια τεχνική πρόοδο στην κατασκευή ενδυμάτων, αλλά και τη γέννηση του μπλου τζιν ως πολιτιστικού συμβόλου. Η πρακτικότητα και η στιβαρότητα αυτών των παντελονιών από τζιν με τα ειδικά πριτσίνια, τα κατέστησαν γρήγορα αγαπητά μεταξύ ανθρακωρύχων, καουμπόηδων και εργατών σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Τα πρώτα τζιν, γνωστά ως «σαλοπέτες μέσης» (waist overalls), ήταν κατασκευασμένα από ανθεκτικό τζιν και διέθεταν μία μόνο πίσω τσέπη και κλείσιμο με κουμπιά. Με την πάροδο των ετών, η Levi Strauss & Co. εξέλιξε το σχέδιο, προσθέτοντας κι άλλες τσέπες και βάζοντας τελικά φερμουάρ στο κούμπωμα. Το περίφημο μοντέλο «501», το οποίο παρουσιάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1800, έγινε η πεμπτουσία των μπλου τζιν, φημισμένο για την ποιότητα και την εφαρμογή του.
Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, το μπλου τζιν ξεπέρασε τις καταβολές του, που ήταν αρχικά ρούχο εργασίας, και έγιναν σύμβολο της νεανικής επανάστασης και της αντικουλτούρας. Προσωπικότητες όπως ο Τζέιμς Ντιν και ο Μάρλον Μπράντο έκαναν τα τζιν δημοφιλή τη δεκαετία του 1950, καθιστώντας τα βασικό στοιχείο της καθημερινής ένδυσης. Τη δεκαετία του 1960 και του 1970 τα τζιν αγκαλιάστηκαν από το κίνημα των χίπις, εδραιώνοντας ακόμη περισσότερο τη θέση τους ως απαραίτητο στοιχείο της μόδας.
Σήμερα, τα τζιν είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο και φοριούνται από ανθρώπους όλων των ηλικιών και από όλα τα κοινωνικά στρώματα. Η Levi Strauss & Co., ο αρχικός προμηθευτής των μπλου τζιν, παραμένει ένα κορυφαίο όνομα στον κλάδο. Ο αντίκτυπος της καινοτομίας των Strauss και Davis, όμως, εκτείνεται πέρα από τη μόδα. Το μπλου τζιν έχει γίνει ένα πολιτιστικό σύμβολο της δημοκρατίας και της ελευθερίας, που αγκαλιάστηκε παγκοσμίως ως ένα ευέλικτο ένδυμα κατάλληλο για διάφορες περιστάσεις. Από οικονομική άποψη, η παγκόσμια βιομηχανία τζιν είναι μια αγορά πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων. Από την άλλη, τα τζιν έχουν επίσης αποτελέσει καμβά για κοινωνικές και πολιτικές δηλώσεις. Από την επαναστατημένη νεολαία της δεκαετίας του 1950 και τα τζιν τα οποία ανέγραφαν συνθήματα στις διαμαρτυρίες της δεκαετίας του 1960, μέχρι τους σύγχρονους σχεδιαστές που χρησιμοποιούν το τζιν για να σχολιάσουν σύγχρονα ζητήματα, η πολιτιστική σημασία αυτού του ταπεινού ενδύματος συνεχίζει να εξελίσσεται.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
