Στις 21 Μαΐου 1864, μετά από μια αποχαιρετιστήρια ομιλία του Λόρδου Ύπατου Αρμοστή του βρετανικού προτεκτοράτου των Ιονίων Νήσων Χένρι Στορκς, οι βρετανικές σημαίες υπεστάλησαν και αντικαταστάθηκαν από τις σημαίες του Βασιλείου της Ελλάδας. Ήταν πλέον επίσημο: τα Επτάνησα ήταν μέρος της ελληνικού κράτους.
Η απόφαση της Βρετανίας να παραχωρήσει τα Επτάνησα στην Ελλάδα δεν έπεσε ως κεραυνός εν αιθρία· υπαγορεύτηκε από ένα μείγμα πολιτικών, διπλωματικών και στρατηγικών παραγόντων. Η κίνηση αυτή επηρεάστηκε σημαντικά από την πολιτική αναταραχή στην Ελλάδα, την άνοδο του ελληνικού εθνικισμού και τα ευρύτερα γεωπολιτικά συμφέροντα των ευρωπαϊκών δυνάμεων.
Η Συνθήκη μεταξύ της Μεγάλης Βρετανίας, της Αυστρίας, της Πρωσίας και της Ρωσίας, η οποία υπογράφηκε στο Παρίσι στις 5 Νοεμβρίου 1815, καθιέρωσε το βρετανικό προτεκτοράτο στα Επτάνησα. Η συνθήκη αυτή, μία από τις πολλές που συνήφθησαν κατά τη διάρκεια της Ειρήνης των Παρισίων (1815), προέβλεπε ότι η Αυστριακή Αυτοκρατορία θα απολάμβανε τα ίδια εμπορικά προνόμια στα Ιόνια Νησιά με τη Βρετανία βάσει του άρθρου VIII. Η ρύθμιση αυτή έθετε τα Ιόνια Νησιά υπό βρετανική διοίκηση, ενώ παράλληλα κατοχύρωνε τα -σημαντικά- αυστριακά εμπορικά συμφέροντα.
Υπό τη βρετανική κυριαρχία, σημειώθηκαν σημαντικές κοινωνικοοικονομικές αλλαγές στα Επτάνησα. Χιλιάδες Μαλτέζοι εργάτες μεταφέρθηκαν στα νησιά για να εργαστούν ως οικοδόμοι και τεχνίτες, θέτοντας τα θεμέλια για την κερκυραϊκή κοινότητα των Μαλτέζων. Αυτές οι δημογραφικές αλλαγές διαπλέχθηκαν με την αυξανόμενη τοπική δυσαρέσκεια και την ανάπτυξη του ελληνικού εθνικισμού, μέσω και της Μεγάλης Ιδέας.
Τα πρώτα χρόνια της βρετανικής κυριαρχίας δημιουργήθηκαν ελληνικές εθνικιστικές ομάδες που επικεντρώθηκαν αρχικά στην υποστήριξη του ελληνικού Αγώνα για ανεξαρτησία. Αφού η Ελλάδα πέτυχε την ανεξαρτησία της το 1832, οι ομάδες αυτές μετατόπισαν την εστίασή τους στην υποστήριξη της Ένωσης με την Ελλάδα. Το Κόμμα των Ριζοσπαστών, το οποίο ιδρύθηκε το 1848, έγινε μια εξέχουσα πολιτική δύναμη που πρωταγωνίστησε στην πορεία προς την Ένωση. Οι δραστηριότητές τους περιλάμβαναν αψιμαχίες με τη βρετανική φρουρά στην Κεφαλονιά και εκτεταμένα δημόσια αιτήματα για ένωση με την Ελλάδα.
Το 1848 και το 1849 έλαβαν χώρα κάποιες εξεγέρσεις, οι οποίες κατέδειξαν την αυξανόμενη αναταραχή. Η εξέγερση του 1849, ειδικότερα, ήταν σημαντική και οδήγησε στην προσωρινή επιβολή στρατιωτικού νόμου από τον Χένρι Τζορτζ Γουόρντ, τον Λόρδο Ύπατο Αρμοστή. Η αυξανόμενη δημόσια πίεση και η συχνή κριτική της βρετανικής πολιτικής στις τοπικές εφημερίδες ανέδειξαν την εντεινόμενη επιθυμία για την Ένωση.
Στο Ιόνιο Κοινοβούλιο, η ώθηση για την Ένωση προτάθηκε επίσημα από τον ριζοσπάστη βουλευτή Ιωάννη Δετοράτο Τυπάλδο στις 26 Νοεμβρίου 1850. Το ψήφισμα αυτό υποστηρίχθηκε από αρκετές εξέχουσες προσωπικότητες των Επτανήσων. Μέχρι το 1862, το Κόμμα των Ριζοσπαστών είχε διασπαστεί στο «Κόμμα Αληθινών Ριζοσπαστών» και στο «Κόμμα Ενωτικών Ριζοσπαστών», αντανακλώντας την πολυπλοκότητα στο εσωτερικό του εθνικιστικού κινήματος.
Ταυτόχρονα, το πολιτικό τοπίο της Ελλάδας στις αρχές της δεκαετίας του 1860 ήταν ασταθές και χαρακτηριζόταν από την αντιλαϊκή και αντισυνταγματική διακυβέρνηση του βασιλιά Όθωνα. Η διάλυση της Βουλής των Αντιπροσώπων το 1860 και οι επακόλουθοι χειρισμοί του για την εξουδετέρωση της αντιπολίτευσης απλώς βάθυναν τη δυσαρέσκεια του κοινού. Η αναταραχή αυτή συνέπεσε με τα στρατηγικά συμφέροντα της Βρετανίας στην Ανατολική Μεσόγειο και τις ανησυχίες για τη διατήρηση της ισορροπίας ισχύος, ιδίως έναντι της ρωσικής επιρροής.
Το 1862 ανατράπηκε ο βασιλιάς Όθωνας. Ακολούθησε η σύσταση προσωρινής κυβέρνησης. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Βρετανία, υπό τον πρωθυπουργό Πάλμερστον, αναζήτησε μια λύση που θα ευθυγραμμιζόταν με τα συμφέροντά της. Αυτό οδήγησε στην προσφορά του ελληνικού θρόνου ως «δωρεά» στον πρίγκιπα Γουλιέλμο Γεώργιο της Δανίας, ο οποίος θα γινόταν βασιλιάς Γεώργιος Α΄ της Ελλάδας. Η βρετανική κυβέρνηση είδε αυτό ως μια ευκαιρία να σταθεροποιήσει την Ελλάδα και να εξασφαλίσει την επιρροή της στην περιοχή.
Η ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα διαμορφώθηκε έτσι ως «μέτρο αμιγώς βρετανικής πολιτικής». Η απόφαση οριστικοποιήθηκε μετά από εκτεταμένες διαπραγματεύσεις μεταξύ των μεγάλων ευρωπαϊκών δυνάμεων, συμπεριλαμβανομένων της Αυστρίας, της Ρωσίας και της Γαλλίας. Οι διαπραγματεύσεις αυτές εξασφάλισαν ότι τα Επτάνησα θα παραχωρούνταν στην Ελλάδα με ορισμένους όρους, όπως η κατεδάφιση των οχυρώσεων στην Κέρκυρα και η οικονομική πρόβλεψη για τους Βρετανούς αξιωματούχους του Ιονίου Κράτους.
Στις 29 Μαρτίου 1864, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ελλάδα, η Γαλλία και η Ρωσία υπέγραψαν τη Συνθήκη του Λονδίνου. Η συνθήκη αυτή δέσμευε τη μεταβίβαση της κυριαρχίας των Ιονίων Νήσων στην Ελλάδα μετά την επικύρωσή της, η οποία στη συνέχεια εκτελέστηκε στις 21 Μαΐου 1864 με τη διακήρυξη του Λόρδου Ύπατου Αρμοστή Στορκς.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
