Ο Φραντς Γιόζεφ Χάιντν θεωρείται από πολλούς ο ιδρυτής του «βιεννέζικου κλασικισμού». Γεννήθηκε στις 31 Μαρτίου 1732 στο Ροχράου της Αυστρίας, κοντά στα ουγγρικά σύνορα, και προερχόταν από ταπεινή οικογένεια. Έχοντας αποκαλύψει την έφεσή του στη μουσική, βρέθηκε από νωρίς να διαμένει στο σπίτι ενός ξαδέρφου του που ήταν διευθυντής σχολείου στην κοντινή πόλη Χάινμπουργκ. Νεαρό παιδί ακόμη τραγούδησε στην εκκλησιαστική χορωδία και απόκτησε καλές βασικές γνώσεις μουσικής.
Σε ηλικία οκτώ ετών, ο μουσικός διευθυντής του καθεδρικού ναού του Αγίου Στεφάνου στη Βιέννη τον ξεχώρισε σε μια επίσκεψή του και τον προσκάλεσε να υπηρετήσει ως χορωδός στην πιο σημαντική εκκλησία της αυστριακής πρωτεύουσας. Εκεί έμεινε για εννέα χρόνια, αποκτώντας σημαντικές πρακτικές γνώσεις μουσικής με συνεχείς παραστάσεις, αλλά ελάχιστες θεωρητικές. Δεκαεπτά ετών, συντηρώντας τον εαυτό του όπως μπορούσε, αποφάσισε να αυτοεκπαιδευτεί μέσω της μελέτης μουσικών έργων και εγχειριδίων μουσικής θεωρίας. Η πρόοδός του γρήγορα θα απόδιδε καρπούς. Αρχικά, παρουσιάστηκε στον μουσικόφιλο Αυστριακό ευγενή Καρλ Γιόζεφ φον Φέρνμπεργκ, στο σπίτι του οποίου έπαιξε μουσική δωματίου και έγραψε τα πρώτα του κουαρτέτα εγχόρδων. Με σύσταση του Φέρνμπεργκ, το 1758, ο Χάιντν προσελήφθη ως μουσικός διευθυντής και συνθέτης μουσικής δωματίου για τον κόμη της Βοημίας Φέρντιναντ Μαξιμίλιαν φον Μόρτσιν. Μάλιστα, τέθηκε επικεφαλής μιας ορχήστρας 16 περίπου μουσικών.
Μετά από ένα σύντομο χρονικό διάστημα, ο ολοένα και πιο διάσημος μουσικός προσκλήθηκε να τεθεί στην υπηρεσία του πρίγκιπα Πάουλ Άντον Εστερχάζι, ο οποίος ανήκε σε μια από τις πλουσιότερες και με τη μεγαλύτερη επιρροή οικογένειες της Αυστριακής Αυτοκρατορίας. Η περίοδος που βρισκόταν κοντά στην οικογένεια Εστερχάζι αποδείχθηκε καθοριστικής σημασίας για την καριέρα του – μάλιστα, παρέμεινε στην υπηρεσία τους μέχρι τον θάνατό του. Ο Χάιντν υποστηρίχθηκε και από τον πρίγκιπα Νικόλαο, ο οποίος, μετά τον θάνατο του αδελφού του, το 1762, είχε γίνει επικεφαλής της οικογένειας. Εκτιμώντας τη συνεισφορά του, ο Νικόλαος είχε δημιουργήσει μια ατμόσφαιρα που ευνοούσε την ανάπτυξη και την ωρίμανση της τέχνης του μουσικού. Πλέον, ο Χάιντν συνέθετε εκτός από κουαρτέτα εγχόρδων και άλλου είδους μουσική δωματίου και συμφωνίες. Επιπλέον, στις συχνές επισκέψεις του στη Βιέννη, ως μέλος της συνοδείας του πρίγκιπα, είχε την ευκαιρία να αναπτύξει στενή φιλία με τον Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, ο οποίος είχε δηλώσει ότι εκείνος τού έμαθε πώς να γράφει κουαρτέτα και αφιέρωσε ένα σύνολο έξι τέτοιων έργων στον «αγαπημένο του φίλο», όπως τον χαρακτήριζε.
Σταδιακά, η φήμη του Χάιντν θα ξεπερνούσε τα σύνορα της Αυστρίας. Στα μέσα της δεκαετίας του 1780, δέχτηκε την πρώτη «μουσική παραγγελία» από το Παρίσι, ενώ την Πρωτοχρονιά του 1791 ο Χάιντν έφτασε στην Αγγλία, όπου παρέμεινε για 18 μήνες. Το 1797 συνέθεσε το «Ο Θεός να σώσει τον αυτοκράτορα Φραγκίσκο» (Gott erhalte Franz den Kaiser), που χρησιμοποιήθηκε για περισσότερο από έναν αιώνα ως εθνικός ύμνος της αυστριακής μοναρχίας.
Στις αρχές του 19ου αιώνα, άρχισε η μείωση στην παραγωγή μουσικών έργων. Στα έτη 1801 και 1802 δεν ανέλαβε άλλα έργα μεγάλης κλίμακας. Ήταν φανερό πως με τον καιρό η υγεία του δεν του επέτρεπε άλλο να δουλεύει. Το 1809, οι γαλλικές δυνάμεις πολιόρκησαν τη Βιέννη και τον Μάιο μπήκαν στην πόλη. Ο Ναπολέων, σε αναγνώριση του έργου Χάιντν, που εντωμεταξύ είχε αρνηθεί να εγκαταλείψει το σπίτι του, τοποθέτησε απέξω μια τιμητική φρουρά. Στις 31 Μαΐου, θα άφηνε εκεί γαλήνια την τελευταία του πνοή, έχοντας αφήσει πίσω του μια τεράστια κληρονομιά με έργα και συνθέσεις που σε πολλές περιπτώσεις άλλαξαν τα μέχρι τότε δεδομένα.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
