Η πολιορκία της Ιερουσαλήμ σηματοδότησε το επιτυχές τέλος της Α΄ Σταυροφορίας, στόχος της οποίας ήταν η ανάκτηση της πόλης της Ιερουσαλήμ και της Εκκλησίας του Παναγίου Τάφου από τον ισλαμικό έλεγχο, που χρονολογούνταν από το 637 μ.Χ. Από τον 11ο αιώνα, οι συνθήκες για τους Χριστιανούς της πόλης γίνονταν όλο και δυσκολότερες, με τις διώξεις από τους Ισλαμιστές ηγεμόνες σταδιακά να αυξάνονται. Υπό αυτές τις συνθήκες και με την έκκληση του Βυζαντινού αυτοκράτορα Αλέξιου Α΄ Κομνηνού να έχει προηγηθεί, το 1095, ο Πάπας Ουρβανός Β΄, στη Σύνοδο του Κλερμόν, κάλεσε δημοσίως τους ιππότες και τον λαό σε συστράτευση για μια σταυροφορία με στόχο τη βοήθεια των Χριστιανών της Ανατολής καθώς και την ανάκτηση των ιερών εδαφών.
Η ανταπόκριση υπήρξε μεγάλη και άμεση. Οι πρώτοι σταυροφόροι αποτελούνταν κατά βάση από απείθαρχες ορδές Γάλλων και Γερμανών αγροτών. Μόνο το 1096 ξεκίνησε η κύρια σταυροφορική δύναμη, με περίπου 4.000 έφιππους ιππότες και 25.000 πεζούς, να κινείται ανατολικά, μέχρι που έναν χρόνο αργότερα πέρασε στη Μικρά Ασία. Τον Ιούνιο, οι σταυροφόροι κατέλαβαν την πόλη της Νίκαιας και στη συνέχεια νίκησαν τον στρατό των Σελτζούκων στο Δορύλαιο. Από εκεί, προχώρησαν προς την Αντιόχεια, όπου ξεκίνησαν εξάμηνη πολιορκία μέχρι την κατάκτησή της. Ύστερα από την επικράτησή τους, ξεκουράστηκαν και αναδιοργανώθηκαν πριν ξεκινήσουν για τον απώτερο στόχο τους: την Ιερουσαλήμ.
Δύο χρόνια αργότερα, στις 7 Ιουνίου 1099, παρότι ο αριθμός των σταυροφόρων είχε πλέον μειωθεί –περίπου 1.200 ιππείς και 12.000 πεζοί–, ο χριστιανικός στρατός έφτασε στην πολύ καλά οχυρωμένη Ιερουσαλήμ. Η πόλη προστατευόταν από ένα αμυντικό τείχος μήκους τεσσάρων χιλιομέτρων, πάχους τριών μέτρων και ύψους δεκαπέντε μέτρων. Υπήρχαν πέντε μεγάλες πύλες, σε καθεμία από τις οποίες υπήρχε δίπλα ένα ζεύγος πύργων.
Οι σταυροφόροι χωρίστηκαν σε δύο μεγάλες ομάδες: ο Γοδεφρείδος ντε Μπουιγιόν, ο Ροβέρτος B΄ της Φλάνδρας και ο Τανκρέδος σχεδίαζαν να πολιορκήσουν την πόλη από τον Βορρά, ενώ ο Ραϊμόνδος της Τουλούζης τοποθέτησε τις δυνάμεις του στον Νότο. Παράλληλα, με το ξεκίνημα της πολιορκίας, μέσα σε περίπου έναν μήνα, κατραστευάστηκαν από τους Ευρωπαίους οχυρωματικοί πύργοι ώστε να διευκολυνθεί η επίθεσή τους. Στις 14 Ιουλίου 1099, οι πρώτοι σταυροφόροι εισήλθαν στην πόλη μετά το άνοιγμα της Πύλης του Αγίου Στεφάνου. Την κατάληψη της Ιερουσαλήμ, την επομένη, ακολούθησαν σφαγές χιλιάδων μουσουλμάνων και Εβραίων κατοίκων.
Οι σταυροφόροι εξασφάλισαν τον έλεγχο του Όρους του Ναού, καθώς επίσης του τζαμιού Αλ Άκσα και του Θόλου του Βράχου, μετατρέποντάς τα σε χριστιανικά ιερά. Ο Γοδεφρείδος, ηγετική μορφή των σταυροφόρων, του οποίου οι άνδρες έκαναν πρώτοι την έφοδο στην πόλη, εξελέγη ως ο πρώτος ηγεμόνας της Ιερουσαλήμ.
Οι στόχοι της Α΄ Σταυροφορίας είχαν υλοποιηθεί και πλέον η Ιερουσαλήμ βρισκόταν στα χέρια των χριστιανών. Παρότι αιγυπτιακός στρατός βάδισε εναντίον τους, λίγες εβδομάδες αργότερα, αντιστάθηκαν επιτυχώς, με αποτέλεσμα τον Αύγουστο του ίδιου έτους να μπει τέρμα –προσωρινά τουλάχιστον– στην πίεση των μουσουλμάνων.
Αποτέλεσμα αυτών των εξελίξεων υπήρξε η ίδρυση στην περιοχή πέντε μικρών χριστιανικών κρατών, τα οποία τέθηκαν υπό την κυριαρχία των ηγετών της σταυροφορίας: του βασιλείου της Ιερουσαλήμ, της Κομητείας της Τρίπολης, του Πριγκιπάτου της Αντιόχειας, της Κομητείας της Έδεσσας και του Πριγκιπάτου της Αρμενικής Κιλικίας.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
