Τον Δεκέμβριο του 1912, άρχισε τις εργασίες της στο Λονδίνο η Συνδιάσκεψη της Ειρήνης για τα Βαλκάνια υπό την προεδρία του υπουργού Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, Έντουαρντ Γκρέι, παρά το γεγονός ότι μαίνονταν ακόμη οι μάχες του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου. Η Ελλάδα, η Σερβία, το Μαυροβούνιο και η Βουλγαρία απαίτησαν την κατάλυση της οθωμανικής κυριαρχίας στα εδάφη δυτικά της νοητής γραμμής Αίνου-Μήδειας στην Ανατολική Θράκη και την παραίτηση των Οθωμανών από κάθε κυριαρχικό δικαίωμα επί των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και της Κρήτης. Παρότι η οθωμανική πλευρά πρόβαλε αντιστάσεις στις προτάσεις των βαλκανικών κυβερνήσεων, αναγκάστηκε να υποχωρήσει στις απαιτήσεις τους υπό την πίεση του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας και της Ρωσίας.
Την αντίθεσή τους στις ενέργειες της κυβέρνησης του φιλελεύθερου Κιαμήλ πασά εξέφρασαν έντονα οι Νεότουρκοι, οι οποίοι τον εξώθησαν σε παραίτηση και ανέλαβαν οι ίδιοι τη διακυβέρνηση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Επικεφαλής τους τέθηκε ο Μαχμούτ Σεφκέτ πασάς. Οι Νεότουρκοι εκτιμούσαν πως είχαν περιθώρια να ανατρέψουν την έκβαση του πολέμου, καθότι υπήρχαν ακόμη ενεργές εστίες σύγκρουσης στις πολιορκούμενες πόλεις της Σκόδρας, της Αδριανούπολης και των Ιωαννίνων. Προέβλεπαν, επίσης, πως σύντομα θα έκαναν την εμφάνισή τους οι μεγάλες διαφωνίες ανάμεσα στους Βαλκάνιους συμμάχους για τη νομή των εδαφών.
Σύμφωνα με τη Συνθήκη Ειρήνης του Λονδίνου (17/30 Μαΐου 1913), η Οθωμανική αυτοκρατορία εκχώρησε όλες τις ευρωπαϊκές της κτήσεις δυτικά της γραμμής Αίνου-Μήδειας στα βαλκανικά κράτη, η Κρήτη πέρασε στην κυριαρχία της Ελλάδας και η Αλβανία αναγνωρίστηκε ως ανεξάρτητο κράτος. Ωστόσο, δεν αναφέρθηκαν ρητώς κάποιοι όροι σχετικά με τη διανομή των εδαφών που κατέκτησαν οι βαλκανικοί στρατοί, ούτε αποσαφηνίστηκαν τα σύνορα του νεότευκτου αλβανικού κράτους, ενώ το καθεστώς των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου αφέθηκε προς διευθέτηση για το μέλλον από τις Μεγάλες Δυνάμεις.
Η υπογραφή της ειρήνης δεν προδίκαζε την ειρήνευση στα Βαλκάνια, πάνω από τα οποία τα σύννεφα ενός νέου πολέμου πύκνωναν απειλητικά. Κυρίως, η Βουλγαρία αρνούνταν να αποδεχτεί τη νέα πραγματικότητα, διακατεχόμενη από ηγεμονικές τάσεις στην ευρύτερη περιοχή. Αντίθετα, Ελλάδα και Σερβία έθεταν ως βάση της πολιτικής τους την αρχή της ισορροπίας στα Βαλκάνια. Μείζων στόχος της Βουλγαρίας ήταν η κατάληψη της Θεσσαλονίκης. Κατά τον Α΄ Βαλκανικό, η ελληνική πλευρά είχε φροντίσει να καταλάβει τα εδάφη έως το όρος Παγγαίο, προκειμένου να ελέγχει το σιδηροδρομικό δίκτυο της περιοχής και να εξασφαλίζει την άμυνα της μακεδονικής πρωτεύουσας.
Η ελληνική κυβέρνηση υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο κατάφερε να ενισχύσει τη θέση της Ελλάδας στα εδάφη της Μακεδονίας με την υπογραφή μιας αμυντικής συμμαχίας με τη Σερβία στις 19 Μαΐου/1 Ιουνίου 1913. Η υπογραφή της ελληνοσερβικής συνθήκης κρατήθηκε μυστική και ο Βενιζέλος απέφυγε να καλλιεργεί δημόσια αντιβουλγαρικό κλίμα, παρά το γεγονός ότι οι Βούλγαροι άρχισαν να μετακινούν στρατεύματα προς τη Μακεδονία και πραγματοποιούσαν επιθέσεις σε ελληνικές θέσεις στο Παγγαίο. Επιπλέον, η προσπάθεια μεσολάβησης της Ρωσίας για την αποτροπή ξεσπάσματος ενός νέου πολέμου απέτυχε.
Τη νύχτα της 16ης/29ης Ιουνίου, οι βουλγαρικές δυνάμεις εξαπέλυσαν επιθέσεις κατά των ελληνικών θέσεων στις περιοχές της Νιγρίτας και του Παγγαίου και κατά των σερβικών θέσεων στην περιοχή του Στιπ και στη Γευγελή. Η Βουλγαρία πραγματοποίησε τις επιθέσεις της δίχως να προβεί σε επίσημη κήρυξη πολέμου επιδιώκοντας να εξαναγκάσει τις Μεγάλες Δυνάμεις να επισπεύσουν την υπογραφή νέας συνθήκης ειρήνης, ευνοϊκής για την ίδια. Για την Ελλάδα και τη Σερβία, όμως, οι επιθέσεις αποτελούσαν αιτία πολέμου και εγκληματική ενέργεια, η οποία έπρεπε να απαντηθεί. Οι δύο σύμμαχες χώρες κήρυξαν τον πόλεμο στη Βουλγαρία, την οποία κατάφεραν να κερδίσουν στα πεδία των μαχών μέσα σε διάστημα ενός μήνα. Στον πόλεμο εναντίον της Βουλγαρίας εισήλθαν τόσο η Ρουμανία όσο και η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η οποία ανακατέλαβε την Ανατολική Θράκη. Στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου υπογράφτηκε η Συνθήκη Ειρήνης του Βουκουρεστίου, με την οποία τερματίστηκαν οι συγκρούσεις στα Βαλκάνια.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
