Ο Ζαν-Πολ Σαρτρ, ο Γάλλος φιλόσοφος και συγγραφέας που έμεινε γνωστός ως ο κορυφαίος εκφραστής του υπαρξισμού στον 20ό αιώνα, γεννήθηκε στο Παρίσι στις 21 Ιουνίου 1905. Σπούδασε στην École Normale Supérieure, απ’ όπου αποφοίτησε το 1929. Την ίδια περίοδο γνώρισε τη Σιμόν ντε Μποβουάρ, καθώς και άλλους μελλοντικούς σπουδαίους συγγραφείς όπως ο Κλοντ Λεβί-Στρος. Εργάστηκε ως καθηγητής σε διάφορα λύκεια, ενώ παράλληλα πραγματοποίησε το συγγραφικό του ντεμπούτο. Το 1938 δημοσίευσε το φιλοσοφικό μυθιστόρημα Ναυτία, το οποίο έγραψε υπό τη μορφή ημερολογίου και παρουσιάζει πολλά από τα φιλοσοφικά ζητήματα που θα ανέπτυσσε αργότερα. Οι τρεις επόμενες δημοσιεύσεις του ήταν επηρεασμένες από τον Γερμανό φιλόσοφο Edmund Husserl, ενώ το 1943, με το έργο Το Είναι και το Μηδέν , αναδείχθηκε για πρώτη φορά το βάθος της φιλοσοφικής του σκέψης.
Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, έστρεψε την προσοχή του στην έννοια της κοινωνικής ευθύνης. Η ελευθερία, η οποία κατά καιρούς στα προηγούμενα γραπτά του φαινόταν να είναι μια κατάσταση που δεν χρειαζόταν ιδιαίτερο στόχο ή σκοπό για να έχει αξία, το 1946 μετατράπηκε σε κίνητρο για τον ανθρώπινο αγώνα. Με άλλα λόγια, η ελευθερία πλέον συνεπαγόταν για τον ίδιο κοινωνική ευθύνη. Σταδιακά, κι ενώ συνέγραψε άλλα τέσσερα μυθιστορήματα, ο Σαρτρ θα άλλαζε γνώμη σχετικά με τη χρησιμότητα του μυθιστορήματος ως μέσου επικοινωνίας, και θα στρεφόταν στα θεατρικά έργα. Για τον ίδιο, αυτό που όφειλε να επιχειρήσει ένας συγγραφέας ήταν να δείχνει τα ανθρώπινα όντα όπως ακριβώς είναι. Τα θεατρικά του έργα των δεκαετιών 1940 και 1950, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως κατά βάση απαισιόδοξα, κατά τον Σαρτρ, όμως, το περιεχόμενό τους δεν απόκλειε την πιθανότητα μιας ηθικής σωτηρίας. Την περίοδο αυτή υπήρξε πολυγραφότατος και πλήθος άρθρων του δημοσιεύτηκαν στο Les Temps Modernes, το οποίο επιμελούνταν μαζί με τη σύντροφο της ζωής του, Σιμόν ντε Μποβουάρ.
Ταυτοχρόνως ο Σαρτρ έδειξε ενεργό ενδιαφέρον για τα πολιτικά κινήματα. Φάνηκε να γοητεύεται κυρίως από την Αριστερά, παρότι δεν εντάχθηκε στο Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα. Η στάση του απέναντι στη Σοβιετική Ένωση, όμως, έμελλε να αλλάξει με τα γεγονότα στη Βουδαπέστη το 1956. Αποτέλεσμα θα ήταν η ανάπτυξη ενός «σαρτριανού σοσιαλισμού», ο οποίος βρήκε την έκφρασή του στο σημαντικό του έργο Κριτική της διαλεκτικής λογικής (1960). Εξετάζοντας κριτικά τη μαρξιστική διαλεκτική, ο Σαρτρ ανακάλυψε ότι δεν ήταν βιώσιμη με τη σοβιετική της μορφή, καθώς είχε αποστεωθεί χωρίς τη δυνατότητα προσαρμογής σε διαφορετικές καταστάσεις.
Έως το 1971, η προσοχή του στράφηκε στη συγγραφή της –εν τέλει– ημιτελούς μελέτης για τον συγγραφέα του 19ου αιώνα, Γκουστάβ Φλομπέρ, με τίτλο Ο ηλίθιος της οικογένειας. Δύο τόμοι του έργου κυκλοφόρησαν την άνοιξη του 1971 ενώ ο τρίτος έναν χρόνο αργότερα. Το εγχείρημα είχε ως στόχο να παρουσιάσει στον αναγνώστη μια «συνολική βιογραφία» μέσω της χρήσης ενός διπλού εργαλείου: αφενός, των εννοιών του Καρλ Μαρξ για την ιστορία και τις τάξεις και, αφετέρου, των απόψεων του Σίγκμουντ Φρόιντ αναφορικά με τις σκοτεινές πλευρές του ανθρώπινου νου μέσα από τη διερεύνηση της παιδικής ηλικίας και των οικογενειακών σχέσεων του Φλομπέρ.
Αυτό το διάστημα, ο Σαρτρ συνέχισε τη συγγραφή σεναρίων για κινηματογραφικές ταινίες, ενώ εργάστηκε και πάνω σε ένα βιβλίο ηθικής. Ωστόσο, δεν είχε πλέον την ίδια παραγωγικότητα, καθώς σταδιακά η υγεία του επιδεινώθηκε. Απεβίωσε τον Απρίλιο του 1980 από πνευμονικό οίδημα, ενώ στην κηδεία του συμμετείχαν περίπου 25.000 άτομα, αποδεικνύοντας το μεγάλο του αποτύπωμα στη γαλλική κοινωνία.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
