Μετά την πτώση του Διευθυντηρίου το 1799, ο Κορσικανός Ναπολέων Βοναπάρτης αναγορεύτηκε Πρώτος Υπατος. Ο τριακονταετής Βοναπάρτης ήταν πλέον ο ισχυρότερος άνδρας στη Γαλλία, επικεφαλής μιας νέας και πιο ισχυρής εκτελεστικής εξουσίας τριών υπάτων, η οποία αντικατέστησε τους πέντε διευθυντές. Η Υπατεία διασφάλισε την πολιτική σταθερότητα στη χώρα, εγκαθιδρύοντας μια ισχυρή εκτελεστική εξουσία, αν και αυταρχική. Ανικανοποίητος από τον τίτλο του, ο Ναπολέων αναβαθμίστηκε σε Ισόβιο Υπατο το 1802, μεταβολή που εγκρίθηκε από σχετικό δημοψήφισμα, και το 1804 χρίστηκε αυτοκράτορας από τον Πάπα Πίο Ζ΄.
Πολλοί Γάλλοι υποστήριξαν τον Ναπολέοντα θεωρώντας τον εγγυητή για την πολιτική σταθερότητα της χώρας και την οριστική ρήξη με το Παλαιό Καθεστώς. Σε πολλά μέρη, τα οποία είχαν πληγεί από τις εμφύλιες συρράξεις τα προηγούμενα χρόνια, οι πολίτες στήριξαν τον Κορσικανό στρατιωτικό θεωρώντας καθησυχαστική την παρουσία των αυτοκρατορικών μονάδων. Η ναπολεόντεια προπαγάνδα, εκφρασμένη μέσα από εφημερίδες και έντυπα, σε συνδυασμό με τη διοργάνωση διάφορων εκδηλώσεων πατριωτικού χαρακτήρα, συνετέλεσε καθοριστικά στην εξύψωση του κύρους του και την άνοδο του πατριωτισμού στη χώρα.
Μπορεί ο Ναπολέων να έφερε την πολυπόθητη ειρήνη στη εσωτερικό της Γαλλίας, η χώρα όμως βρισκόταν ακόμη σε πόλεμο με τις δυνάμεις του Δεύτερου Συνασπισμού (Ρωσία, Αυστρία, Μεγάλη Βρετανία). Οταν η Αυστρία απέρριψε, τον Φεβρουάριο του 1800, τις ειρηνευτικές προτάσεις του Ναπολέοντα στη βάση της συνθήκης του Κόμπο Φόρμιο του 1797, ο Γάλλος ύπατος εκστράτευσε εναντίον του Μιλάνου. Νίκησε τους Αυστριακούς στη μάχη του Μαρένγκο, στα εδάφη του Πεδεμοντίου. Στη συνθήκη του Λουνεβίλ (Φεβρουάριος 1801), ο Αψβούργος αυτοκράτορας Φραγκίσκος Β΄ αναγνώρισε την κυριαρχία των Γάλλων σε εδάφη στην Ιταλία και τις Κάτω Χώρες. Η βρετανική κυβέρνηση αναζήτησε με τη σειρά της την υπογραφή συνθήκης ειρήνης με τη Γαλλία, αδυνατώντας να βρει ισχυρούς συμμάχους στην Ευρώπη. Υπέγραψε τον Μάρτιο του 1802 την ειρήνη της Αμιένης.
Τον Ιούλιο του 1805 Αυστρία, Ρωσία και Ηνωμένο Βασίλειο συγκρότησαν τον Τρίτο Συνασπισμό εναντίον της Γαλλίας. Ο γαλλικός στόλος κατατροπώθηκε στη ναυμαχία στο Ακρωτήριο Τραφάλγκαρ από τον βρετανικό, καταρρίπτοντας τα όνειρα για θαλάσσια κυριαρχία στην Ευρώπη. Οι χερσαίες δυνάμεις της Γαλλίας, βέβαια, νίκησαν στο Ουλμ τους Αυστριακούς τον Οκτώβριο του 1805 και δύο μήνες αργότερα τις συνασπισμένες δυνάμεις των Αυστριακών και των Ρώσων στο Αούστερλιτς.
Τον Οκτώβριο του 1806 οι δυνάμεις του Ναπολέοντα κατέλαβαν το Βερολίνο, αφού πρώτα νίκησαν στη μάχη της Ιένας τους Πρώσους του Φρειδερίκου Γουλιέλμου Γ΄. Υστερα από τη νίκη των Γάλλων επί των Ρώσων στη μάχη του Φρίντλαντ, στην ανατολική Πρωσία, τον Ιούνιο του 1807, ο Ναπολέων συναντήθηκε με τον τσάρο Αλέξανδρο Α΄ σε μια σχεδία στον ποταμό Νέμαν. Οι συνομιλίες μεταξύ των δύο ηγετών είχαν ως κατάληξη την υπογραφή της συνθήκης του Τιλσίτ σε δύο φάσεις, στις 7 Ιουλίου μεταξύ Γαλλίας και Ρωσίας και στις 9 Ιουλίου μεταξύ Γαλλίας και Πρωσίας.
Σύμφωνα με τη συνθήκη του Τιλσίτ, η Πρωσία απώλεσε σημαντικές εκτάσεις υπέρ του δουκάτου της Βαρσοβίας, ενός κρατιδίου υποτελούς στη Γαλλία. Η Ρωσία υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει τις εδαφικές διευθετήσεις στη δυτική Ευρώπη λαμβάνοντας ως αντάλλαγμα τη συνδρομή της Γαλλίας στη διαμάχη της με την Οθωμανική Αυτοκρατορία στο Ανατολικό Ζήτημα. Οι δύο πλευρές διαφώνησαν στο ζήτημα της κυριαρχίας των Στενών και της Κωνσταντινούπολης. Με τη συνθήκη της Ερφούρτης του 1808, ο Ναπολέων αναγνώρισε μόνον τη ρωσική κυριαρχία επί των Παραδουνάβιων Ηγεμονιών.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
