Ιστορικά, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς πως η Γαλλία είχε «εμμονή» με τα φυσικά σύνορά της, και συγκεκριμένα με την περιοχή του Ρήνου, που πάντα βρισκόταν στο επίκεντρο σχετικών διευθετήσεων. Το 1806, όμως, ο Ναπολέων προχώρησε ένα βήμα παραπέρα, δημιουργώντας μια συνομοσπονδία μικρών δυτικογερμανικών κρατών με κέντρο τη Βαυαρία, τη Βυρτεμβέργη και τη Βάδη – τη Συνομοσπονδία του Ρήνου, όπως έμεινε γνωστή. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για έναν αμυντικό προμαχώνα, ο οποίος αργότερα χρησίμευσε ως εφαλτήριο για επιθετικούς ελιγμούς εναντίον της Πρωσίας, της Αυστρίας και της Ρωσίας.
Θεμέλιος λίθος για τη συγκεκριμένη εξέλιξη αποτέλεσε ο πόλεμος στα τέλη του 1805. Ο Ναπολέων μαζί με τη Βάδη, τη Βυρτεμβέργη και τη Βαυαρία είχε σχηματίσει έναν μικρό γαλλικό συνασπισμό εναντίον της Ρωσίας, της Αυστρίας και της Βρετανίας. Μόλις η Αυστρία ηττήθηκε, σε διάστημα δύο μηνών, οι συμμαχίες αυτές σφραγίστηκαν με την ανακήρυξη των ηγεμόνων της Βάδης και της Βαυαρίας σε βασιλείς και της Βυρτεμβέργης σε Μέγα Δούκα. Ακολούθησαν πολιτικοί γάμοι, οι οποίοι είχαν ολοκληρωθεί μέχρι την άνοιξη του 1806. Με άλλα λόγια, οι βάσεις είχαν τεθεί και έτσι ξεκίνησαν διπλωματικές διαπραγματεύσεις στη γαλλική πρωτεύουσα, με στόχο τη δημιουργία μιας συνομοσπονδίας που εκτεινόταν κατά μήκος του Ρήνου.
Οι Γερμανοί ήταν υποχρεωμένοι να υποσχεθούν στρατεύματα στον Ναπολέοντα και να πληρώσουν για τη φρουρά των γαλλικών στρατευμάτων στα εδάφη τους. Παράλληλα όμως τους δόθηκαν ανεξάρτητες βασιλικές ταυτότητες, οι διοικήσεις τους εκσυγχρονίστηκαν και τα εδάφη τους απολάμβαναν ασφάλεια από τον ίδιο τον Ναπολέοντα, ο οποίος στη συνθήκη ονομαζόταν «Προστάτης». Με άλλα λόγια, η Γαλλία όχι μόνο απέκτησε αμυντικό προμαχώνα, αλλά και ηγεμονικό έλεγχο στην κεντρική Ευρώπη, χωρίς να προσφύγει σε πόλεμο.
Σύντομα όμως, θα αποκαλυπτόταν ότι το μέλλον δεν ήταν τόσο ευοίωνο. Κατά πρώτον, τα κράτη άρχισαν να υποφέρουν οικονομικά. Μετά τη δημιουργία του ηπειρωτικού συστήματος, για την αποτροπή της εισόδου βρετανικών εμπορευμάτων το λαθρεμπόριο άρχισε να ανθεί. Ως αποτέλεσμα, ο Ναπολέων αποφάσισε να περάσει το Διάταγμα Τριανόν και το Διάταγμα του Φοντενεμπλό (Αύγουστος και Οκτώβριος 1810 αντίστοιχα) με τα οποία επιβλήθηκαν βαριοί δασμοί στις πρώτες ύλες. Η σχέση της Συνομοσπονδίας με τη Γαλλία άρχισε να επιδεινώνεται ευρύτερα.
Σταδιακά γινόταν αισθητό, ειδικά στη Βαυαρία, ότι παρείχαν όλο και μεγαλύτερο αριθμό στρατευμάτων με ολοένα και μειούμενη ανταμοιβή. Για παράδειγμα, η στάση της Γαλλίας στις διαπραγματεύσεις του 1810 αναφορικά με τις επανορθώσεις για τον πόλεμο του 1809 –αφορούσε την παραχώρηση του Τιρόλου στο βασίλειο της Ιταλίας– δεν άφησαν καμία αμφιβολία στον Μαξ Γιόζεφ ότι η «ειδική σχέση» με τον Ναπολέοντα είχε τελειώσει. Την παραμονή της Μάχης της Λειψίας, τον Οκτώβριο του 1813, ο Βαυαρός βασιλιάς συμφώνησε να κινηθεί εναντίον του Γάλλου μονάρχη. Ομοίως, και ο Φρειδερίκος της Βυρτεμβέργης, διαπιστώνοντας ότι τα οφέλη δεν υπερτερούσαν πια, βρέθηκε και αυτός απέναντι.
Το τέλος της Συνομοσπονδίας του Ρήνου θα ερχόταν αμέσως μετά τη μάχη της Λειψίας, όταν κηρύχθηκε επίσημα η διάλυσή της στις 4 Νοεμβρίου 1813. Ωστόσο, υπήρξε σημαντική καθώς λειτούργησε –ως ένα βαθμό– ως πρότυπο κατά τις διαπραγματεύσεις στη Βιέννη το 1815, οπότε και συστάθηκε μια νέα γερμανική συνομοσπονδία, που αυτή τη φορά όμως δεν εξυπηρετούσε τα γαλλικά συμφέροντα.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
