Στις 17 Ιουλίου 1918, ο τσάρος Νικόλαος Β’ της Ρωσίας, η σύζυγός του Αλεξάνδρα, τα πέντε παιδιά τους και τέσσερις πιστοί συνοδοί τους εκτελέστηκαν από τις δυνάμεις των μπολσεβίκων στην πόλη Εκατερίνμπουργκ. Το τραγικό αυτό γεγονός σηματοδότησε το τέλος της δυναστείας των Ρομανόφ, η οποία κυβερνούσε τη Ρωσία για πάνω από 300 χρόνια, και αποτέλεσε ένα από τα βασικά περιστατικά των πρώτων μηνών μετά τη Ρωσική Επανάσταση.
Η δυναστεία των Ρομανόφ κυβερνούσε τη Ρωσία από το 1613, αλλά στις αρχές του 20ού αιώνα η αυτοκρατορία αντιμετώπιζε βαθιές κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές προκλήσεις. Ο τσάρος Νικόλαος Β’, ο οποίος ανέβηκε στον θρόνο το 1894, προσπάθησε να αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα και να διατηρήσει τον έλεγχο του ολοένα και πιο ανήσυχου πληθυσμού. Η αυταρχική του διακυβέρνηση, σε συνδυασμό με την καταστροφική εμπλοκή της Ρωσίας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, τροφοδότησε μια εκτεταμένη δυσαρέσκεια.
Τον Μάρτιο του 1917, εν μέσω γενικευμένων αναταραχών και αμέσως μετά την επανάσταση στις 23-27 Φεβρουαρίου, ο Νικόλαος Β’ παραιτήθηκε από τον θρόνο. Την εξουσία ανέλαβε η Προσωρινή Κυβέρνηση, αλλά η μπολσεβικική επανάσταση, τον Οκτώβριο του 1917, άλλαξε ριζικά τα δεδομένα στη Ρωσία – και όχι μόνο. Οι μπολσεβίκοι επιδίωξαν να εδραιώσουν την εξουσία τους και να εξαλείψουν κάθε πιθανή απειλή για το νέο τους καθεστώς, συμπεριλαμβανομένου του πρώην τσάρου και της οικογένειάς του.
Μετά την παραίτηση του Νικολάου, η οικογένεια Ρομανόφ τέθηκε αρχικά σε κατ’ οίκον περιορισμό στο Παλάτι του Αλεξάνδρου. Αργότερα μεταφέρθηκαν στο Τομπόλσκ στη Σιβηρία και τελικά στο σπίτι των Ιπάτιεφ στο Εκατερίνμπουργκ, μια πόλη στα Ουράλια Ορη. Μετά την έκρηξη του εμφυλίου πολέμου, οι μπολσεβίκοι, φοβούμενοι ότι οι δυνάμεις του Λευκού Στρατού θα επιχειρούσαν ενδεχομένως να σώσουν τους Ρομανόφ, αποφάσισαν να τους εξοντώσουν για να αποτρέψουν κάθε πιθανότητα επιστροφής τους στην εξουσία.
Τις πρώτες πρωινές ώρες της 17ης Ιουλίου 1918, η οικογένεια Ρομανόφ και οι συνοδοί της ξύπνησαν και ενημερώθηκαν ότι έπρεπε να ντυθούν. Τους οδήγησαν σε ένα υπόγειο δωμάτιο με το πρόσχημα ότι θα μεταφέρονταν σε ασφαλέστερη τοποθεσία. Αντ’ αυτού, τους περίμενε ένα εκτελεστικό απόσπασμα. Οι αρχικοί πυροβολισμοί ακολουθήθηκαν από επιθέσεις με ξιφολόγχες και τουφέκια για να μην υπάρξουν επιζώντες. Στη συνέχεια τα πτώματα μεταφέρθηκαν σε ένα απομακρυσμένο δάσος, όπου θάφτηκαν βιαστικά και κρύφτηκαν.
Η εκτέλεση της οικογένειας Ρομανόφ καλύφθηκε αρχικά από πέπλο μυστικότητας, με την κυβέρνηση των μπολσεβίκων να εκδίδει αντικρουόμενες αναφορές. Ωστόσο, καθώς αποκαλύφθηκαν λεπτομέρειες, η διεθνής κοινότητα αντέδρασε με σοκ και οργή. Ο θάνατος των Ρομανόφ έγινε σύμβολο της σκληρότητας του μπολσεβικικού καθεστώτος και των γεγονότων που συνόδευαν τη Ρωσική Επανάσταση.
Για δεκαετίες, η ακριβής τοποθεσία των λειψάνων των Ρομανόφ ήταν άγνωστη, τροφοδοτώντας εικασίες και πολυάριθμους ψευδείς ισχυρισμούς σχετικά με τους επιζώντες. Μόνο το 1979 ανακαλύφθηκαν τα λείψανα του Νικολάου Β’, της Αλεξάνδρας και τριών από τις κόρες τους σε έναν ρηχό τάφο κοντά στο Εκατερίνμπουργκ. Λόγω του πολιτικού κλίματος της Σοβιετικής Ενωσης, η ανακάλυψη αυτή κρατήθηκε μυστική μέχρι το 1991, όταν τα λείψανα εκταφιάστηκαν και ταυτοποιήθηκαν θετικά μέσω δοκιμών DNA. Το 2000, η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία αγιοποίησε τον Νικόλαο Β΄, την Αλεξάνδρα και τα παιδιά τους ως μάρτυρες, αναγνωρίζοντας τα βάσανα και τον θάνατό τους. Η οικία Ιπάτιεφ κατεδαφίστηκε το 1977, αλλά στο σημείο αυτό βρίσκεται σήμερα η Εκκλησία του Αίματος, μια εκκλησία μνήμης αφιερωμένη στους Ρομανόφ. Το 2007, βρέθηκαν και ταυτοποιήθηκαν αργότερα τα λείψανα των δύο άλλων παιδιών, του Αλεξέι και της Μαρίας, κλείνοντας έτσι την τραγική ιστορία της οικογένειας Ρομανόφ.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
