Η 25η Ιουλίου 1893 ήταν μια ιδιαίτερα σημαντική ημέρα για την Ελλάδα. Ο ισθμός της Κορίνθου, μια στενή λωρίδα γης που ένωνε τη Στερεά Ελλάδα με την Πελοπόννησο χωρίζοντας δύο θάλασσες, αποτελούσε παρελθόν. Στη θέση του είχε δημιουργηθεί μια διώρυγα, για την κατασκευή της οποίας εργάστηκαν χιλιάδες εργάτες και μηχανικοί επί δεκατρία χρόνια.
Η ιδέα για την κατασκευή μιας διώρυγας στον ισθμό της Κορίνθου δεν ήταν νέα. Ηδη από την αρχαιότητα, το ζήτημα της διάνοιξης μιας θαλάσσιας οδού που θα ένωνε τα νερά του Σαρωνικού Κόλπου και του Κορινθιακού είχε τεθεί προς συζήτηση. Ο τύραννος της Κορίνθου, Περίανδρος, είχε συλλάβει πρώτος την ιδέα, αλλά γνώριζε πως δεν διέθετε τα τεχνικά μέσα για την υλοποίηση του σχεδίου του. Κατασκεύασε, όμως, τη δίολκο, έναν πλακόστρωτο δρόμο επενδυμένο με κορμούς δέντρων, πάνω στον οποίο ήταν δυνατό να μεταφερθούν πλοία από τη μία πλευρά του ισθμού στην άλλη, με τη βοήθεια λίπους.
Πέρασαν παραπάνω από δύο χιλιάδες χρόνια, έως ότου η ιδέα της διάνοιξης μιας διώρυγας στην Κόρινθο τεθεί σε ρεαλιστική βάση. Μετά τη μεγάλη κρίση του Ανατολικού Ζητήματος τα έτη 1875-1878 και την αποτυχία να διεκδικήσει διά των όπλων η Ελλάδα εδάφη όπου κατοικούσαν αλύτρωτοι Ελληνες, κατέστη επιτακτική η ανάγκη για μεταρρύθμιση και εκσυγχρονισμό, η οποία θα κάλυπτε όλο το φάσμα του δημόσιου βίου, από τον στρατό έως τις υποδομές.
Από την ίδρυση του ελληνικού κράτους έως το 1883 είχαν κατασκευαστεί μονάχα 1.000 χιλιόμετρα αμαξιτών δρόμων και 9 χιλιόμετρα σιδηροδρόμου, της γραμμής Αθήνας-Πειραιά. Με προεξάρχοντα τον πρωθυπουργό Χαρίλαο Τρικούπη, η Ελλάδα προχώρησε στην αναβάθμιση και επέκταση αυτών των δικτύων, επενδύοντας παράλληλα στη βελτίωση των υπαρχόντων και στη δημιουργία νέων λιμένων για την ανάπτυξη του θαλάσσιου εμπορίου.
Το σημαντικότερο έργο επικοινωνιακής υποδομής από τεχνική άποψη που πραγματοποιήθηκε στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα ήταν η διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου. Το έργο θεωρήθηκε συμπληρωματικό της διώρυγας του Σουέζ, η κατασκευή της οποίας ολοκληρώθηκε το 1869. Διόλου συμπτωματικά, την ίδια χρονιά η κυβέρνηση του Θρασύβουλου Ζαΐμη ψήφισε τον νόμο πλαίσιο για την κατασκευή της διώρυγας.
Η ανάθεση του έργου, βέβαια, καθυστέρησε για πάνω από δέκα χρόνια. Τα έργα άρχισαν το 1881 με την ίδρυση της Διεθνούς Εταιρείας της Θαλάσσιας Διώρυγος της Κορίνθου. Ολοκληρώθηκαν ύστερα από πολλά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της πτώχευσης της κατασκευάστριας εταιρείας, το 1893. Η ολοκλήρωση της κατασκευής της διώρυγας, όμως, δεν απέδωσε τα αναμενόμενα κέρδη, όπως ήλπιζαν οι εμπνευστές του έργου. Το πλάτος της διώρυγας ήταν περιορισμένο, ενώ κυριαρχούσε διεθνώς η τάση για τη ναυπήγηση ολοένα και πιο μεγάλων πλοίων. Αυτό δεν σημαίνει ότι το έργο ήταν αχρείαστο. Δημιουργήθηκε ένας νέος δρόμος για τη σύνδεση του Πειραιά με την Πάτρα και τη δυτική Ελλάδα.
Τα εγκαίνια του μεγαλόπνοου σχεδίου που πρώτος ονειρεύτηκε ο Περίανδρος έγιναν την 25η Ιουλίου 1893. Τον πρώτο επίσημο διάπλου της διώρυγας έκανε η θαλαμηγός «Σφακτηρία» της βασιλικής οικογένειας της Ελλάδας. Πλήθος κόσμου είχε συγκεντρωθεί στις δύο πλευρές της διώρυγας για να παρακολουθήσουν το θέαμα των εγκαινίων και να επευφημήσουν τη βασιλική οικογένεια. Επρόκειτο για μια περίοδο που η έστω και από μακριά συνάντηση με κάποιο μέλος του βασιλικού οίκου αποτελούσε ξεχωριστή τιμή για τους απλούς χωρικούς, οι οποίοι αποτελούσαν την πλειονότητα του ελληνικού βασιλείου.
Μετά τον αγιασμό, ο Γεώργιος Α΄ εκφώνησε πανηγυρικό, στον οποίο εξέφρασε τη χαρά του που επί των ημερών του υλοποιήθηκε ένα τέτοιο έργο. Λόγο εκφώνησε και ο Ανδρέας Συγγρός, ο οποίος χρηματοδότησε το έργο στις τελευταίες του φάσεις.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
