Σαν Σήμερα: 31 Ιουλίου 1920 – Δολοφονείται ο Ιων Δραγούμης

Σαν Σήμερα: 31 Ιουλίου 1920 – Δολοφονείται ο Ιων Δραγούμης

Ο Ιων Δραγούμης συνελήφθη από ακραίους υποστηρικτές του Βενιζέλου, ενώ μετέβαινε στα γραφεία του περιοδικού του, της Πολιτικής Επιθεώρησης

2' 44" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Στις 28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920 υπογράφηκε στη μεγάλη αίθουσα του Εθνικού Μουσείου Κεραμικής των Σεβρών η ομώνυμη συνθήκη ειρήνης, η οποία ρύθμιζε τις εκκρεμείς υποθέσεις ανάμεσα στους νικητές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Με τη Συνθήκη των Σεβρών εκπληρώθηκε σε μεγάλο βαθμό το όραμα της Μεγάλης Ιδέας, με το οποίο αναθρέφονταν γενιές Ελλήνων, από την ίδρυση σχεδόν του νεοελληνικού κράτους. Τη δεδομένη χρονική στιγμή, το μέλλον της Ελλάδας προβλεπόταν λαμπρό και ευοίωνο.

Η κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας, όμως, δεν ήταν τόσο λαμπερή, όσο οι επιτυχίες της στο πεδίο της διπλωματίας. Ο Εθνικός Διχασμός που ξέσπασε το 1915 εξακολουθούσε να συγκλονίζει την κοινωνία. Μετά την επάνοδο του Ελευθερίου Βενιζέλου στην Αθήνα, τον Ιούνιο του 1917, ο κρατικός μηχανισμός εκκαθαρίστηκε από αντιβενιζελικά στελέχη, απολύθηκαν περίπου 550 δικαστικοί και τουλάχιστον 6.500 δημόσιοι υπάλληλοι. Κηρύχθηκαν έκπτωτοι όσοι ιεράρχες είχαν αναθεματίσει τον Βενιζέλο και αποστρατεύτηκαν πολλοί αξιωματικοί των Ενόπλων Δυνάμεων και της Χωροφυλακής.

Δύο ημέρες έπειτα από την υπογραφή της συνθήκης, στις 30 Ιουλίου/12 Αυγούστου, ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος δέχθηκε δολοφονική επίθεση από δύο απότακτους αντιβενιζελικούς αξιωματικούς. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι δυο τους διατηρούσαν στενές σχέσεις με υψηλόβαθμα στελέχη του αντιβενιζελικού χώρου. Τελικά, ο Βενιζέλος κατάφερε να γλιτώσει με επιπόλαια τραύματα στο αριστερό χέρι και τον ώμο, χάρη στην παρέμβαση του μοίραρχου Τσάκωνα και ενός Γάλλου αστυνομικού.

Η είδηση της απόπειρας κατά της ζωής του Βενιζέλου συντάραξε την ελληνική κοινωνία. Η κατάσταση στο εσωτερικό ξέφυγε από κάθε έλεγχο και οι δυνάμεις ασφαλείας αποδείχθηκαν ανίκανες να επιβάλουν την τάξη. Ακραίοι βενιζελικοί ξεχύθηκαν στους δρόμους με στόχο την ανταπόδοση του χτυπήματος στον ηγέτη τους. Θύμα των δραματικών επεισοδίων που εκτυλίχθηκαν στην ελληνική πρωτεύουσα εκείνες τις ημέρες ήταν ο πολιτικός και διπλωμάτης Ιων Δραγούμης.

Η δολοφονία του Δραγούμη έγινε το μεσημέρι της 31ης Ιουλίου 1920. Ο ίδιος συνελήφθη από ακραίους υποστηρικτές του Βενιζέλου, ενώ μετέβαινε στα γραφεία του περιοδικού του, της Πολιτικής Επιθεώρησης. Επρόκειτο να δημοσιεύσει άρθρο του, στο οποίο καταδίκαζε την απόπειρα κατά της ζωής του Βενιζέλου. Λίγο αργότερα, εκτελέστηκε από άνδρες του Παύλου Γύπαρη. Ως ηθικοί αυτουργοί της δολοφονίας του ονομάστηκαν ο Γύπαρης, παλαιός Μακεδονομάχος και μετέπειτα επικεφαλής των παραστρατιωτικών βενιζελικών, ο Εμμανουήλ Μπενάκης και ο Εμμανουήλ Ρέπουλης.

Τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου η «Καθημερινή» δεν κυκλοφόρησε, ενώ ο εκδότης της Γεώργιος Βλάχος συνελήφθη στις 3 του μηνός. Ακραίοι βενιζελικοί εισέβαλαν στα γραφεία της εφημερίδας και προξένησαν εκτεταμένες ζημιές, όπως φαίνονται στις φωτογραφίες που παρατίθενται στο φύλλο της 13ης Αυγούστου. Τοποθετημένη στο αντιβενιζελικό στρατόπεδο, η «Καθημερινή» επέρριψε την ευθύνη για την εκτράχυνση της κατάστασης στο εσωτερικό στην κυβέρνηση Βενιζέλου: «Την αναγγελίαν τής εναντίον του κ. Βενιζέλου δολοφονικής απόπειρας ηκολούθησαν την 31 Ιουλίου σκηναί, αποτελούσαι στίγμα διά τον νεοελληνικόν πολιτισμόν: Αι σκηναί του φόνου του Ιωάννου Δραγούμη, της καταστροφής και διαρπαγής των γραφείων των αντιπολιτευομένων εφημερίδων, ως και θεάτρων και καταστημάτων και ιδιωτικών κατοικιών. Αι ευθύναι του κρατούντος βενιζελισμού διά τα άγρια ταύτα γεγονότα είνε κολοσσιαίαι και πολλαπλαί, ποινικαί, πολιτικαί και ιστορικαί».

Παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ο Βενιζέλος ζήτησε τη σύλληψη και τη δίκη των ενόχων για τη δολοφονία του Δραγούμη, ακόμη και αν επρόκειτο για κοντινά του πρόσωπα, οι έρευνες δεν κατέληξαν σε κάποιο αποτέλεσμα. Οι ένοχοι δεν βρέθηκαν ούτε μετά την έρευνα των αντιβενιζελικών, οι οποίοι ανήλθαν στην εξουσία έπειτα από τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920.

Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης

comment-below Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή
MHT