Οι γερμανικές δυνάμεις κατέλαβαν το Παρίσι στις 14 Ιουνίου 1940. Δύο ημέρες αργότερα, ο Γάλλος πρόεδρος Αλμπέρ Λεμπράν έχρισε πρωθυπουργό τον ήρωα της μάχης του 1916 στο Βερντέν, στρατάρχη Φιλίπ Πεταίν. Αμεσα η νέα κυβέρνηση ζήτησε ανακωχή από τη Γερμανία. Στις 22 Ιουνίου, η ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ δέχθηκε με ικανοποίηση την παράδοση των Γάλλων σε ένα σιδηροδρομικό βαγόνι κοντά στην Κομπιένη της βόρειας Γαλλίας, εκεί που είχε υπογράψει την ταπεινωτική ανακωχή τον Νοέμβριο του 1918.
Μετά τη συνθηκολόγησή της η Γαλλία διαιρέθηκε σε δύο ζώνες. Η πρώτη, η κατεχόμενη από τις γερμανικές δυνάμεις, κάλυπτε τις βόρειες επαρχίες, το Παρίσι και μια λωρίδα γης κατά μήκος όλης της ακτής του Ατλαντικού. Η δεύτερη ήταν μια ημιαυτόνομη μη κατεχόμενη ζώνη με πρωτεύουσα τη λουτρόπολη Βισύ, στην κεντρική Γαλλία. Επικεφαλής της κυβέρνησης του Βισύ τέθηκε ο ογδοντατετράχρονος στρατάρχης Πεταίν.
Το κράτος του Βισύ διακήρυττε ότι εκπροσωπούσε την πνευματική αναβίωση των παραδοσιακών γαλλικών αξιών απέναντι στην παρακμή της Γ΄ Γαλλικής Δημοκρατίας. Αντικατέστησε δε το επαναστατικό «ελευθερία, ισότητα, αδελφότητα» με το τρίπτυχο «πατρίς, εργασία, οικογένεια». Ο Πεταίν και οι συνεργάτες του διέλυσαν τη Βουλή των Αντιπροσώπων, ευνόησαν την Καθολική Εκκλησία και κυνήγησαν τους πολιτικούς τους αντιπάλους, τους συνδικαλιστές, τους μασόνους, τους τσιγγάνους και τους Εβραίους.
Το καθεστώς του Βισύ διέθετε φασιστικά γνωρίσματα. Ορισμένα από αυτά ήταν η επίκληση ενός μυθοποιημένου παρελθόντος, η εξύμνηση των παραδοσιακών αξιών των ανθρώπων της υπαίθρου, η εξιδανίκευση μιας οργανικά ενιαίας κοινωνίας, η έμφαση στη νεότητα και οι διώξεις εναντίον των εσωτερικών εχθρών. Επίσης, εισήγαγε αντιεβραϊκούς νόμους, οι οποίοι περιόριζαν τις δυνατότητες απασχόλησης των Εβραίων. Από το 1942, μάλιστα, συνεργάστηκε για τη σύλληψη και τον βίαιο εκτοπισμό χιλιάδων Εβραίων.
Μετά την απελευθέρωση της Γαλλίας, ο πρόεδρος της προσωρινής κυβέρνησης στρατηγός Σαρλ Ντε Γκωλ παρέπεμψε τον στρατάρχη Πεταίν σε στρατοδικείο για προδοσία και συνεργασία με τον εχθρό. Η δίκη ξεκίνησε στις 23 Ιουλίου και διήρκεσε έως τις 14 Αυγούστου 1945. Το δικαστήριο έκρινε τον Πεταίν ένοχο σε όλες τις κατηγορίες και τον καταδίκασε σε θάνατο. Οπως ανέφερε η «Καθημερινή» στις 17 Αυγούστου: «Η απόφασις διά της οποίας ο στρατάρχης Πεταίν κατεδικάσθη εις θάνατον εξεδόθη μετά εξάωρον διάσκεψιν του δικαστηρίου, το οποίον συγχρόνως εξέφρασε την ευχήν να μη εκτελεσθή η ποινή λόγω της ηλικίας του στρατάρχου. Διά της αυτής αποφάσεως ο Πεταίν στερείται των πολιτικών του δικαιωμάτων και δημεύεται η περιουσία του. Ηδη εναπόκειται εις τον στρατηγόν Ντε Γκωλ ν’ αποφασίση αν ο γηραιός στρατάρχης θα οδηγηθή προ του εκτελεστικού αποσπάσματος ή όχι. Ο Πεταίν πάντως εδήλωσεν ότι δεν πρόκειται να υποβάλη αίτησιν χάριτος».
Τελικά ο Ντε Γκωλ μετέτρεψε την ποινή του ήρωα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου σε ισόβια κάθειρξη. Ο Πεταίν πέθανε στη φυλακή του Île d’Yeu, ενός μικρού νησιού στις γαλλικές ακτές στον Ατλαντικό, τον Ιούλιο του 1951.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
