Στις 17 Σεπτεμβρίου 1916, μια κομβική στιγμή στην ιστορία της αεροπορίας εκτυλίχθηκε στον ουρανό του Καμπρέ της Γαλλίας. Ο Μάνφρεντ φον Ριχτχόφεν είχε την πρώτη του αεροπορική επιτυχία. Αυτή η νίκη σηματοδότησε την αρχή μιας θρυλικής πορείας που θα τον αναδείκνυε ως τον πιο διάσημο πιλότο μαχητικού αεροσκάφους του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο Ριχτχόφεν γεννήθηκε στις 2 Μαΐου 1892 στο Μπρέσλαου της Γερμανίας (σημ. Βρότσλαβ της Πολωνίας), όντας γόνος πρωσικής αριστοκρατικής οικογένειας. Μεγαλωμένος σε ένα περιβάλλον στρατιωτικής παράδοσης με τις αξίες της πειθαρχίας και του καθήκοντος, αρχικά θέλησε να σταδιοδρομήσει στο γερμανικό ιππικό. Ωστόσο, με την έλευση του πολέμου χαρακωμάτων κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, οι παραδοσιακές μονάδες ιππικού έγιναν σε μεγάλο βαθμό παρωχημένες. Αναζητώντας πιο δυναμικές και περιπετειώδεις ευκαιρίες, μεταφέρθηκε στην Αυτοκρατορική Γερμανική Υπηρεσία Αεροπορίας Στρατού, η οποία αργότερα θα αποτελούσε μέρος της Luftstreitkräfte (και όχι της Luftwaffe, η οποία δημιουργήθηκε το 1935).
Ο Ριχτχόφεν ξεκίνησε την αεροπορική του καριέρα ως παρατηρητής, χειριζόμενος πολυβόλα και τραβώντας αναγνωριστικές φωτογραφίες από την ουρά ενός διπλάνου. Σύντομα ενθουσιάστηκε με τον ανερχόμενο κόσμο της εναέριας μάχης, με αποτέλεσμα να εκπαιδευτεί ως πιλότος το 1915. Αν και αρχικά δεν είχε προσεχτεί ως εκπαιδευόμενος, σύντομα βρήκε την κλίση του στο πιλοτήριο.
Η πρώτη εναέρια νίκη του ήρθε στις 17 Σεπτεμβρίου 1916, κατά τη διάρκεια περιπολίας πάνω από το Καμπρέ της Γαλλίας. Πετώντας ένα διπλάνο Albatros D.II, εμπλέκεται και καταρρίπτει ένα βρετανικό αεροσκάφος F.E.2b με πιλότο τον Βρετανό ανθυπολοχαγό Λάιονελ Μόρις και παρατηρητή τον Τομ Ρις. Αν και οι Μόρις και Ρις –οι οποίοι σκοτώθηκαν στη συμπλοκή– ήταν σχετικά άπειροι, η νίκη αυτή αποτέλεσε σημαντικό ορόσημο για τον Ριχτχόφεν.
Σηματοδότησε την αρχή μιας ιστορικής καριέρας κατά τη διάρκεια της οποίας ο Ριχτχόφεν σημείωσε 80 επιβεβαιωμένες αεροπορικές νίκες, έχοντας το μεγαλύτερο «σκορ» στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Για να τιμήσει κάθε νίκη, συνήθιζε μάλιστα να παραγγέλνει ένα μικρό ασημένιο κύπελλο, παράδοση που διατήρησε μέχρι που το ασήμι έγινε σπάνιο προϊόντος του πολέμου.
Η φήμη του εκτοξεύθηκε. Σύντομα άρχισε να πετάει το χαρακτηριστικό κατακόκκινο τριπλάνο Fokker Dr.I που του χάρισε το προσωνύμιο «Κόκκινος Βαρόνος». Το χρώμα αυτό ήταν μια τολμηρή δήλωση, που αντανακλούσε την αυτοπεποίθησή του στους αιθέρες. Η φανταχτερή επιλογή του χρώματος χρησίμευε επίσης για να εκφοβίζει τους εχθρούς του.
Η ικανότητα του Ριχτχόφεν δεν περιοριζόταν μόνο στην πτήση: αποδείχθηκε επίσης ικανός ηγέτης. Το 1917 του ανατέθηκε η διοίκηση της Jagdgeschwader 1, πτέρυγας μαχητικών που αποτελούνταν από τους καλύτερους πιλότους της Γερμανίας, η οποία έγινε γνωστή ως «Το Ιπτάμενο Τσίρκο» (Der Fliegende Zirkus), λόγω των πολύχρωμων αεροσκαφών της και της ταχείας ανάπτυξής της σε διάφορα μέτωπα μάχης. Υπό την ηγεσία του, η μονάδα αυτή έγινε μία από τις πιο τρομερές δυνάμεις στον πόλεμο, σημειώνοντας πολυάριθμες νίκες εναντίον συμμαχικών πιλότων.
Παρά τις τεράστιες επιτυχίες του, η τύχη του Ριχτχόφεν εξαντλήθηκε στις 21 Απριλίου 1918. Κατά τη διάρκεια μιας αερομαχίας κοντά στην Αμιένη της Γαλλίας, καταδίωκε έναν Καναδό πιλότο, τον υπολοχαγό Γουίλφριντ «Γουόπ» Μέι, όταν χτυπήθηκε από μία σφαίρα στο στήθος. Η προέλευση της σφαίρας παραμένει αντικείμενο συζήτησης, με ισχυρισμούς ότι προερχόταν είτε από αυστραλιανά στρατεύματα που βρίσκονταν στο έδαφος είτε από τον Καναδό πιλότο, λοχαγό Αρθουρ Ρόι Μπράουν. Ο Ριχτχόφεν κατάφερε να προσγειώσει το αεροσκάφος του, αλλά υπέκυψε στα τραύματά του λίγα λεπτά αργότερα. Ηταν μόλις 25 ετών. Θάφτηκε από τις συμμαχικές δυνάμεις με πλήρεις στρατιωτικές τιμές, απόδειξη του σεβασμού που ενέπνεε στους εχθρούς του.
Ο αντίκτυπος του Ριχτχόφεν στην ιστορία της αεροπορίας δεν μπορεί να υποτιμηθεί. Οι στρατηγικές του καινοτομίες, η ηγεσία του και η απόλυτη ανδρεία του στη μάχη αποτέλεσαν πρότυπο για τους μελλοντικούς πιλότους μαχητικών αεροσκαφών. Παρά το γεγονός ότι πολεμούσε για τη Γερμανική Αυτοκρατορία, θαυμάστηκε και από τις δύο πλευρές της σύγκρουσης για τον ιπποτισμό και τις ικανότητές του, ενσαρκώνοντας μια ρομαντική εικόνα του «ιππότη των αιθέρων».
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
