Στο τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η αποδυναμωμένη Γαλλία αγωνιζόταν για να ανακτήσει τη θέση της ως μεγάλη δύναμη. Παρ’ όλα αυτά, το 1946 η παρουσία της στον τομέα του πολιτισμού ήταν αρκετά σημαντική ώστε η χώρα να διοργανώσει ένα φεστιβάλ κινηματογράφου στις Κάννες, το οποίο ανταγωνιζόταν άμεσα το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας που είχε εγκαταλειφθεί από τους Αγγλοσάξονες.
Η πρώτη απόπειρα για κάτι τέτοιο είχε γίνει επτά χρόνια νωρίτερα. Φιλοδοξία της Γαλλίας ήταν να αναμετρηθεί με την Ιταλία και το Φεστιβάλ Βενετίας, το οποίο οργανωνόταν ήδη από το 1932. Την 1η Σεπτεμβρίου 1939, η Γαλλία ήταν πια έτοιμη να υποδεχθεί εκτός από γαλλικές και ξένες ταινίες, σε ένα υπερωκεάνιο ναυλωμένο από την αμερικανική εταιρεία Metro-Goldwyn-Mayer. Η πόλη των Καννών με τα πολυτελή ξενοδοχεία και, πάνω απ’ όλα, με μια αίθουσα προβολών σχεδόν 1.000 θέσεων, είχε κατακλυστεί από ενθουσιασμό.
Ωστόσο, το φεστιβάλ έμελλε να ακυρωθεί: την 1η Σεπτεμβρίου ο γερμανικός στρατός εισέβαλε στην Πολωνία, προστατευόμενη –μέχρι τότε– από το γερμανοσοβιετικό σύμφωνο της 23ης Αυγούστου 1939. Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είχε αρχίσει. Το τέλος του πολέμου, όμως, θα άλλαζε τις συνθήκες γενικά και στον εν λόγω τομέα. Το μποϊκοτάρισμα του φεστιβάλ της Βενετίας από τους Αγγλοσάξονες ευνόησε τη Γαλλία.
Τελικά, το όνειρο του 1939 έγινε πραγματικότητα το φθινόπωρο του 1946. Από τις 20 Σεπτεμβρίου έως τις 5 Οκτωβρίου, οι Κάννες αποτελούσαν το κέντρο της προσοχής, με πυροτεχνήματα, αστέρες του κινηματογράφου και επιδείξεις μόδας. Το πρώτο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου στη Γαλλία είχε μόλις εγκαινιαστεί και σε αυτό παρουσιάζονταν δουλειές από 21 χώρες. Υπήρχαν δύο βασικά συνθήματα: «πάρτι» και «ειρήνη». Ο ενθουσιασμός από την πλευρά των κινηματογραφόφιλων ήταν μεγάλος.
Σε μια προσπάθεια να μην αισθανθεί άσχημα κανένας από τους συμμετέχοντες σε αυτή την πρώτη διοργάνωση, βραβεύτηκαν συνολικά 11 ταινίες, συμπεριλαμβανομένης της Ποιμενικής Συμφωνίας, του Ζαν Ντελανουά, μεταφοράς του μυθιστορήματος του Αντρέ Ζιντ. Η ηθοποιός Μισέλ Μόργκαν κέρδισε ένα βραβείο για την ταινία Η Πεντάμορφη και το Τέρας του Ζαν Κοκτώ, ενώ βραβείο πήρε και η ταινία Ρώμη, ανοχύρωτη πόλη, του Ρομπέρτο Ροσελίνι. Ο Ρέι Μίλαντ κέρδισε το Βραβείο Α’ Ανδρικού Ρόλου χάρη στην ερμηνεία του στο Χαμένο Σαββατοκύριακο του Μπίλι Γουάιλντερ, μεταφορά του βιβλίου που είχε γράψει μόλις δύο χρόνια νωρίτερα ο Τσαρλς Ρ. Τζάκσον.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο Ρενέ Κλεμάν, ο οποίος κέρδισε το πρώτο βραβείο της κριτικής επιτροπής στο φεστιβάλ, με το Η μάχη των σιδηροδρόμων. Η ταινία του, ένα δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ, στην ουσία, με θέμα τον αγώνα των Γάλλων σιδηροδρομικών εναντίον των Ναζί, αφηγείται την ιστορία του Καρμάγκ, ενός σταθμάρχη ο οποίος βοήθησε τους Εβραίους να διαφύγουν από τις κατεχόμενες από τους Γερμανούς περιοχές.
Το πρώτο αυτό Φεστιβάλ Κινηματογράφου των Καννών σημείωσε τεράστια επιτυχία παρά τις χαοτικές στιγμές που υπήρξαν. Για δημοσιονομικούς λόγους, δεν πραγματοποιήθηκε εκ νέου μέχρι το 1951. Αυτή τη φορά, όμως, οι διοργανωτές του αποφάσισαν πως καλύτερη εποχή ήταν η άνοιξη. Από τότε υπήρξαν και πολλές άλλες αλλαγές, όπως η ίδρυση της επίσημης κριτικής επιτροπής. Οπως και να έχει, όμως, το Φεστιβάλ των Καννών συνεχίζει και στις μέρες μας την επιτυχημένη πορεία του, συγκεντρώνοντας κάθε χρόνο τα φώτα τα φώτα της δημοσιότητας και το ενδιαφέρον των κινηματογραφόφιλων.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
