Το Χόμπιτ ή Εκεί και πάλι πίσω, το πρώτο βιβλίο του Τζ. Ρ. Ρ. Τόλκιν, θωρείται από πολλούς πρόδρομος της δημοφιλούς τριλογίας Ο Αρχοντας των Δαχτυλιδιών. Αφηγείται την ιστορία ενός απλού χόμπιτ του φανταστικού κόσμου της Μέσης Γης, που παραπλανήθηκε από έναν μάγο για να συμμετάσχει στην αναζήτηση ενός κλεμμένου θησαυρού. Πολλοί θεώρησαν ότι το εν λόγω μυθιστόρημα φαντασίας απευθυνόταν κατά βάση στο νεανικό κοινό. Την άποψη αυτή φαίνεται να συμμερίστηκε σε έναν βαθμό και ο ίδιος ο Τόλκιν, αφού υποστήριξε αργότερα ότι η ιστορία του Χόμπιτ βασίστηκε και εξελίχθηκε από τις διάφορες ιστορίες που έπλαθε και αφηγούνταν στα δικά του παιδιά.
Το βιβλίο σε μεγάλο βαθμό αντικατόπτριζε την αντιπάθεια του συγγραφέα για τη μοντέρνα τεχνολογία της εποχής του. Ο ίδιος προτιμούσε να καπνίζει την πίπα του, να τρώει απλό φαγητό και να βρίσκεται σε έναν όμορφο κήπο. Περιέγραφε, με άλλα λόγια, τον εαυτό του ως ένα χόμπιτ, τον βασικό ήρωα του βιβλίου του. Στο μόνο που διέφερε ήταν το ύψος, όπως ανέφερε ο ίδιος. Το γεγονός αυτό αποδεικνύει ότι ο Τόλκιν έγραψε το μυθιστόρημα όχι απαραίτητα έχοντας κατά νου τον σύγχρονό του αναγνώστη. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι το είδος της φανταστικής μυθοπλασίας, στο οποίο και ανήκε το Χόμπιτ, δεν ήταν δημοφιλές εκείνη την εποχή. Παρ’ όλα αυτά, η επιτυχία του βιβλίου ήταν μεγάλη.
Το μυθιστόρημα εκδόθηκε στις 21 Σεπτεμβρίου 1937 από τους George Allen & Unwin. Η πρώτη έκδοση εικονογραφήθηκε με ασπρόμαυρα σχέδια του ίδιου του Τόλκιν, ο οποίος σχεδίασε και το εξώφυλλο. Με την κυκλοφορία του, το Χόμπιτ απέσπασε, σχεδόν ομόφωνα, ευνοϊκές κριτικές στον Τύπο, τόσο στο Ηνωμένο Βασίλειο όσο και στις Ηνωμένες Πολιτείες, συμπεριλαμβανομένων των Times, του Catholic World και της New York Post. Χάρη στις ενθουσιώδεις κριτικές, τα 1.500 πρώτα αντίτυπα είχαν εξαντληθεί μέχρι τον Δεκέμβριο. Η Houghton Mifflin της Βοστόνης και της Νέας Υόρκης, στις αρχές του 1938, κυκλοφόρησε το βιβλίο με τέσσερα έγχρωμα σχέδια. Οι δε Allen & Unwin αποφάσισαν να ενσωματώσουν τις έγχρωμες εικονογραφήσεις στη δεύτερη έκδοσή τους, που κυκλοφόρησε σχεδόν παράλληλα.
Το Χόμπιτ προτάθηκε για το μετάλλιο Carnegie και βραβεύτηκε από τη New York Herald Tribune ως το καλύτερο λογοτεχνικό βιβλίο για νέους του 1938. Ωστόσο, παρά τη δημοτικότητα του βιβλίου, λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η έλλειψη χαρτιού καθιστούσε πολλές φορές αδύνατη την επανέκδοσή του, με αποτέλεσμα συχνά να μην είναι διαθέσιμο κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Οι επόμενες εκδόσεις στα αγγλικά κυκλοφόρησαν το 1951, το 1966, το 1978 και το 1995. Πολυάριθμες αγγλόφωνες εκδόσεις του Χόμπιτ έχουν κυκλοφορήσει από αρκετούς εκδότες, καθιστώντας το ένα από τα βιβλία με τις μεγαλύτερες πωλήσεις όλων των εποχών. Επιπλέον, το βιβλίο έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από εξήντα γλώσσες.
Ωστόσο, παρά την άμεση, διεθνή επιτυχία του, ο Τόλκιν, θα συνέχιζε για ένα μεγάλο διάστημα να βρίσκεται στη σκιά του συγχρόνου του στη λογοτεχνία, C.S. Lewis. Σήμερα, το Χόμπιτ, το οποίο έχει μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη όπως και ο Αρχοντας των Δαχτυλιδιών, έχουν αναδείξει τον Τόλκιν σε έναν από τους σημαντικότερους συγγραφείς φανταστικής λογοτεχνίας παγκοσμίως.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
