Σαν Σήμερα: 10 Οκτωβρίου 1920 – Το δημοψήφισμα της Καρινθίας

Σαν Σήμερα: 10 Οκτωβρίου 1920 – Το δημοψήφισμα της Καρινθίας

Στο δημοψήφισμα, το 59,1% του πληθυσμού της Καρινθίας επέλεξε να ενταχθεί η περιοχή στην Αυστρία, μολονότι η πλειονότητα του πληθυσμού ήταν σλαβικής-σλοβενικής καταγωγής

3' 0" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος άφησε πίσω του μια κατεστραμμένη Ευρώπη, η οποία έμοιαζε ελάχιστα με τη Γηραιά Ηπειρο της Belle Époque. Ακόμη και οι νικήτριες δυνάμεις, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γαλλία και η Ιταλία (που επιθυμούσε να συγκαταλέγεται στις μεγάλες δυνάμεις), εξήλθαν από τον πόλεμο συντετριμμένες. Την περίοδο των διαπραγματεύσεων για την υπογραφή της συνθήκης ειρήνης των Βερσαλλιών φαινόταν πολύ πιθανό το ενδεχόμενο να βάλουν τάξη στο χάος που επικρατούσε στην Ευρώπη οι ΗΠΑ, μια αναδυόμενη μεγάλη δύναμη, η οποία εξήλθε από τον πόλεμο άθικτη από υλική άποψη και εξαιρετικά ενισχυμένη οικονομικά συγκριτικά με τις αποδυναμωμένες ευρωπαϊκές χώρες.

Μετά το τέλος του Μεγάλου Πολέμου, όπως συχνά ονομάζεται ο Α΄ Παγκόσμιος, ο χάρτης της Κεντρικής, της Ανατολικής και της Νοτιοανατολικής Ευρώπης μεταβλήθηκε ριζικά. Η διάλυση της Αυστρο-Ουγγαρίας, της Ρωσικής, της Γερμανικής και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας οδήγησε στην ίδρυση νέων κρατών, όπως της Τσεχοσλοβακίας, της Πολωνίας, της Φινλανδίας, των κρατών της Βαλτικής, του Βασιλείου των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων και στον διπλασιασμό άλλων, όπως της Μεγάλης Ρουμανίας του Μεσοπολέμου. Αυτά τα κράτη προορίζονταν να επιτελέσουν τον ρόλο των buffer states, κρατών αναχωμάτων στον γερμανικό αναθεωρητισμό και τη σοβιετική επιρροή.
Στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, ο υπερδιπλασιασμός του ρουμανικού βασιλείου και η δημιουργία ενός μεγάλου γιουγκοσλαβικού κράτους ανέτρεψαν την προπολεμική ενδοβαλκανική ισορροπία συγκριτικά με την Ελλάδα. Και τα τρία κράτη, όμως, ανήκαν στο στρατόπεδο των νικητών του πολέμου. Κύριο μέλημά τους ήταν η διατήρηση της εδαφικής ακεραιότητας και η εσωτερική εμπέδωση.

Η αποκατάσταση των νέων συνόρων στην Ευρώπη δεν κατέστη μια εύκολη υπόθεση, ειδικά σε περιοχές στις οποίες ο πληθυσμός δεν ήταν ομοιογενής εθνικά, γλωσσικά και θρησκευτικά. Στο πλαίσιο των πολυεθνικών αυτοκρατοριών της προ του Μεγάλου Πολέμου εποχής, οι πληθυσμοί σε πολλές περιοχές διαβιούσαν σε μεικτές κοινότητες, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολη η οριοθέτηση των νέων κρατών. Μία από τις υποθέσεις που απασχόλησαν τη διπλωματία της εποχής ήταν το ζήτημα της Καρινθίας στα αυστρο-γιουγκοσλαβικά σύνορα.

Σύμφωνα με την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών, υπέρμαχος της οποίας ήταν ο Αμερικανός πρόεδρος Γ. Ουίλσον, τόσο οι Σλοβένοι όσο και οι Γερμανοί της Καρινθίας, της Στυρίας και της Καρνιόλας είχαν δικαίωμα στην εθνική αποκατάσταση. Σταδιακά άρχισε να δημιουργείται εχθρικό κλίμα ανάμεσα στις δύο εθνότητες σε αυτές τις περιοχές με αφορμή την προσχώρηση ή όχι στο Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων. Δεν ήταν σπάνιο το φαινόμενο της δράσης παραστρατιωτικών γιουγκοσλαβικών ομάδων, οι οποίες εκφόβιζαν τους Γερμανούς κατοίκους. Κατά τη διάρκεια μιας ένοπλης επίθεσης αυτών των ομάδων τον Ιανουάριο του 1919, η οποία έμεινε γνωστή ως η «Ματωμένη Κυριακή του Μάρμπουργκ», σκοτώθηκαν περίπου δέκα Γερμανοί. Για την αποσόβηση εκτεταμένων συγκρούσεων ανάμεσα στις δύο εθνοτικές ομάδες, οι οποίες υποστηρίζονταν από την Αυστρία και το Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων αντίστοιχα παρενέβησαν οι Μεγάλες Δυνάμεις.

Με βάση τους όρους της Συνθήκης του Αγίου Γερμανού (1919), κάποιες περιοχές της Καρινθίας εντάχθηκαν στο Βασίλειο των Σέρβων, Κροατών και Σλοβένων, ενώ για κάποιες άλλες αποφασίστηκε ότι η τύχη τους θα καθοριζόταν από δημοψήφισμα. Την περίοδο πριν από τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος τόσο οι Αυστριακοί όσο και οι Γιουγκοσλάβοι διεξήγαγαν έντονη προπαγάνδα προκειμένου να πείσουν τον πληθυσμό της Καρινθίας, ο οποίος σύμφωνα με καταγραφή του 1910 μιλούσε στην καθημερινότητά του τα σλοβενικά ως κύρια γλώσσα σε ποσοστό 70%, να επιλέξει να ενταχθεί στο δικό τους κράτος.

Στο δημοψήφισμα της 10ης Οκτωβρίου 1920 το 59,1% του πληθυσμού της Καρινθίας επέλεξε να ενταχθεί η περιοχή στην Αυστρία, μολονότι η πλειονότητα του πληθυσμού ήταν σλαβικής-σλοβενικής καταγωγής. Φαίνεται πως οι Σλοβένοι της Καρινθίας προτίμησαν να παραμείνουν σε ένα ανεπτυγμένο σχετικά κράτος και να μη διαρρήξουν τις οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις τους με την υπόλοιπη Καρινθία με πρωτεύουσα το Κλάγκενφουρτ.

Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης

comment-below Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή
MHT