Η γερμανική επίθεση εναντίον της Γιουγκοσλαβίας και της Ελλάδας ξεκίνησε στις 6 Απριλίου 1941. Η γερμανική αεροπορία βομβάρδισε τη γιουγκοσλαβική πρωτεύουσα, τα αεροδρόμια της χώρας και τις κύριες οδικές και σιδηροδρομικές αρτηρίες την ίδια ώρα που χερσαίες δυνάμεις των Γερμανών και των συμμάχων τους επιχειρούσαν να εισέλθουν σε γιουγκοσλαβικό έδαφος από την Ουγγαρία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και την Αλβανία. Η κυβέρνηση Σίμοβιτς, αδυνατώντας να προβάλει ισχυρή αντίσταση κι επιθυμώντας να μην συλληφθεί, κατέφυγε στην Αθήνα διαμέσου του Μαυροβουνίου και στη συνέχεια μετέβη στο Λονδίνο. Στις 17 Απριλίου η Γιουγκοσλαβία συνθηκολόγησε άνευ όρων με τις δυνάμεις του Αξονα.
Η Γιουγκοσλαβία τέθηκε υπό γερμανική, ιταλική, βουλγαρική και ουγγρική κατοχή. Στη χώρα επιβλήθηκε μια νέα τάξη πραγμάτων, η οποία καθορίστηκε από την αρχή της εξασθένησης της επιρροής των Σέρβων. Η Σερβία συρρικνώθηκε περίπου στα σύνορα πριν από τους Βαλκανικούς Πολέμους. Πάνω από 100.000 Σέρβοι αιχμαλωτίστηκαν και στάλθηκαν σε καταναγκαστικά έργα στη Γερμανία. Παράλληλα, δεκάδες χιλιάδες Σέρβοι, Εβραίοι και Τσιγγάνοι βρήκαν τραγικό θάνατο στο κροατικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Γιασένοβατς. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια, ότι και ορισμένοι Σέρβοι δεν συνήργησαν με τις γερμανικές αρχές Κατοχής για την εξόντωση χιλιάδων Εβραίων της Σερβίας. Γνωστή είναι για τη δράση της στη διάρκεια του πολέμου η φασιστική σερβική οργάνωση «Ζμπορ» με ηγέτη τον Ντιμίτριγε Λγιότιτς.
Ο Τίτο ηγήθηκε του παρτιζανικού αντιστασιακού κινήματος στη Γιουγκοσλαβία, το μήνυμα του οποίου είχε υπερεθνικό χαρακτήρα.
Μετά τη συνθηκολόγηση της Γιουγκοσλαβίας, άρχισαν να οργανώνονται πυρήνες αντίστασης αποτελούμενοι από Σέρβους τσέτνικς (αντάρτες) υπό τον συνταγματάρχη Ντράζα Μιχαήλοβιτς, ο οποίος έλαβε και την επίσημη αναγνώριση από την εξόριστη κυβέρνηση και τους Συμμάχους. Το κίνημά του, όμως, δεν είχε ενιαία διοίκηση, αποτελείτο κυρίως από Σέρβους και Μαυροβούνιους και δεν επεξεργάστηκε ένα σαφές πρόγραμμα για την μεταπολεμική τάξη πραγμάτων. Από το 1944 οι Βρετανοί εγκατέλειψαν τον Μιχαήλοβιτς και ενίσχυαν μόνον τον έτερο σημαντικό αντιστασιακό πόλο, τον Γιόζιπ Μπροζ «Τίτο», εκτιμώντας ότι το δικό του κίνημα ήταν αποτελεσματικότερο.
Ο Τίτο ηγήθηκε του παρτιζανικού αντιστασιακού κινήματος στη Γιουγκοσλαβία, το μήνυμα του οποίου είχε υπερεθνικό χαρακτήρα. Το πρόγραμμά του προέβλεπε τη συγκρότηση μιας γιουγκοσλαβικής ομοσπονδίας. Δεν υπήρχε αμφιβολία, όμως, ότι θα επιβαλλόταν κομμουνιστικό καθεστώς στη χώρα. Αλλωστε, η ηγετική ομάδα των παρτιζάνων ήταν μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος και ο Τίτο είχε απευθείας επικοινωνία με τη Μόσχα και τον Στάλιν. Προϊόντος του πολέμου, οι τσέτνικς του Μιχαήλοβιτς και οι παρτιζάνοι του Τίτο επιδόθηκαν σε έναν αγώνα αλληλοεξόντωσης, από τον οποίο εξήλθαν νικητές οι δεύτεροι.
Στη λεγόμενη «Συμφωνία των Ποσοστών», ο Ουίνστον Τσόρτσιλ κατάφερε να επιτύχει ισόποση κατανομή της βρετανικής και της σοβιετικής επιρροής στη Γιουγκοσλαβία.
Οι Βρετανοί ενδιαφέρονταν για τη μεταπολεμική κατάσταση στη Γιουγκοσλαβία, επιθυμώντας να μην επεκταθεί ο σοβιετικός έλεγχος έως της ακτές της Αδριατικής. Στη λεγόμενη «Συμφωνία των Ποσοστών» της 9ης Οκτωβρίου 1944, ο Ουίνστον Τσόρτσιλ κατάφερε να επιτύχει μια ισόποση κατανομή της βρετανικής και της σοβιετικής επιρροής στη Γιουγκοσλαβία. Αυτή η κατανομή, φυσικά, δεν εφαρμόστηκε στην πράξη. Ο Βρετανός πρωθυπουργός επιθυμούσε να συγκροτηθεί μια ενιαία γιουγκοσλαβική κυβέρνηση που θα αποτελείτο τόσο από μέλη των παρτιζάνων όσο και από μέλη της εξόριστης κυβέρνησης.
Κατά τη συνάντησή του με τον Τσόρτσιλ στη Νάπολη, τον Αύγουστο του 1944, ο Τίτο αποκόμισε την εντύπωση ότι ετοιμαζόταν μια συμμαχική απόβαση στις ανατολικές ακτές της Αδριατικής. Φοβούμενος τη μείωση της επιρροής του στη χώρα, ο Τίτο μετέβη στη Μόσχα και στη συνάντησή του με τον Στάλιν τον Σεπτέμβριο ζήτησε τη βοήθεια του Κόκκινου Στρατού για την απελευθέρωση τμημάτων της Σερβίας, όπου το παρτιζανικό κίνημα δεν διέθετε ισχυρές βάσεις. Ο Σοβιετικός ηγέτης ικανοποίησε το αίτημα του Τίτο για πολιτικούς κυρίως λόγους, προκειμένου να αυξήσει την επιρροή του στη Γιουγκοσλαβία.
Πραγματοποιώντας μια μεγάλη επιχείρηση, οι παρτιζάνοι του Τίτο σε συνεργασία με τον σοβιετικό στρατό απελευθέρωσαν το Βελιγράδι στις 20 Οκτωβρίου 1944. Στη συνέχεια, οι δυνάμεις του Τίτο επικεντρώθηκαν στην απελευθέρωση των βορειοδυτικών τμημάτων της Γιουγκοσλαβίας. Οι παρτιζάνοι εισήλθαν στο Ζάγκρεμπ στις 8 Μαΐου 1945.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
