Κατά το πρώτο ήμισυ του 17ου αιώνα, κυριάρχησαν στην Κεντρική Ευρώπη οι θρησκευτικοί διχασμοί και η μισαλλοδοξία, οδηγώντας σε μια ανελέητη σύγκρουση στη διάρκεια της οποίας οι κατά κύριο λόγο μισθοφορικοί στρατοί που αποτελούνταν από καθολικούς και προτεστάντες έσπειραν τον όλεθρο στην ύπαιθρο. Ολες οι Μεγάλες Δυνάμεις της εποχής ενεπλάκησαν σε αυτήν τη σύγκρουση, η οποία διήρκεσε τριάντα χρόνια, από το 1618 έως το 1648.
Η σπίθα των ένοπλων αντιπαραθέσεων άναψε στη Βοημία, όταν οι προτεστάντες ηγέτες εγκαθίδρυσαν το 1618 μια προσωρινή κυβέρνηση με έδρα την Πράγα, αντιδρώντας στα περιοριστικά μέτρα που εφάρμοζε ο ηγεμόνας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Εθνους Φερδινάνδος. Ο γενικός ξεσηκωμός των διαμαρτυρόμενων στη Βοημία δεν στρεφόταν μόνο εναντίον της καθολικής εκκλησίας αλλά και της δυναστείας των Αψβούργων. Επιθυμώντας να κερδίσουν τη συνδρομή προτεσταντών από άλλα γερμανικά κράτη, οι επαναστάτες πρόσφεραν το στέμμα της Βοημίας στον νεαρό καλβινιστή εκλέκτορα του Παλατινάτου Φρειδερίκο. Εκείνος αποδέχτηκε μέσα στο 1619 την πρότασή τους.
Τόσο οι καθολικοί όσο και οι προτεστάντες προσέδωσαν διεθνή διάσταση στις επιδιώξεις τους, συνδέοντάς τες με τα συμφέροντα των δυναστικών οίκων των Μεγάλων Δυνάμεων.
Τόσο οι καθολικοί όσο και οι προτεστάντες προσέδωσαν διεθνή διάσταση στις επιδιώξεις τους, συνδέοντάς τες με τα συμφέροντα των δυναστικών οίκων των Μεγάλων Δυνάμεων. Σύντομα στις συγκρούσεις ενεπλάκησαν στρατεύματα από την Ισπανία, τη Βαυαρία, τη Γαλλία, τη Δανία, την Αγγλία, την Ολλανδία, τη Σουηδία, την Πολωνία, το Βρανδεμβούργο, τη Σαξονία και άλλα μικρότερα κράτη της Κεντρικής Ευρώπης. Οι στρατοί των εμπλεκόμενων κρατών προέβησαν ουκ ολίγες φορές σε βαρβαρότητες εναντίον των αντιπάλων τους και του άμαχου πληθυσμού. Ο αριθμός των στρατιωτών που επιστρατεύτηκαν στη διάρκεια του Τριακονταετούς Πολέμου υπολογίζεται σε τουλάχιστον ένα εκατομμύριο.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1640, όταν πια δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι είχαν χάσει τις ζωές τους και μεγάλο μέρος της υπαίθρου είχε εγκαταλειφθεί εξαιτίας των καταστροφών που προκλήθηκαν από τις συγκρούσεις, έγιναν οι πρώτες προσπάθειες για τη σύναψη γενικής ειρηνευτικής συμφωνίας. Συνολικά 145 αντιπρόσωποι από σχεδόν όλα τα κράτη της ηπειρωτικής Ευρώπης συγκεντρώθηκαν στη Βεστφαλία συνοδευόμενοι από χιλιάδες διπλωμάτες και αξιωματούχους, προκειμένου να συζητήσουν για το μέλλον της Ευρώπης μετά τον Τριακονταετή Πόλεμο. Καθημερινά εκατοντάδες αξιωματούχοι πραγματοποιούσαν το δρομολόγιο μεταξύ της Βεστφαλίας και των πρωτευουσών των κρατών όπου υπηρετούσαν μεταφέροντας επιστολές, σημειώσεις και οδηγίες για την πολιτική, την οποία όφειλαν να ακολουθήσουν οι επικεφαλής των αντιπροσωπειών. Το ταξίδι διαρκούσε περίπου 10 ημέρες για να φτάσουν στη Βιέννη και το Παρίσι, περίπου 20 ημέρες για τη Στοκχόλμη και σχεδόν έναν μήνα για τη Μαδρίτη.
Η συνθήκη αναδιάταξε τον ευρωπαϊκό χάρτη. Νέα κράτη δημιουργήθηκαν, όπως οι Ηνωμένες Ολλανδικές Επαρχίες και η Ελβετική Συνομοσπονδία, και άλλα κράτη προσάρτησαν εδάφη, όπως η Δανία και η Γαλλία.
Υστερα από έναν μαραθώνιο διαβουλεύσεων, στη διάρκεια του οποίου λίγο έλειψε να επαναληφθούν οι πολεμικές συγκρούσεις, στις 24 Οκτωβρίου 1648 υπογράφτηκε η Συνθήκη της Βεστφαλίας. Η συνθήκη αναδιάταξε τον ευρωπαϊκό χάρτη. Νέα κράτη δημιουργήθηκαν, όπως οι Ηνωμένες Ολλανδικές Επαρχίες και η Ελβετική Συνομοσπονδία, και άλλα κράτη προσάρτησαν εδάφη, όπως η Δανία και η Γαλλία. Σε μεγάλο βαθμό ο εδαφικός συμβιβασμός που επιτεύχθηκε το 1648 παρέμεινε σε ισχύ έως το 1789 και τη Γαλλική Επανάσταση. Η Συνθήκη της Βεστφαλίας ενδυνάμωσε έτι περαιτέρω την παράδοση αυτονομίας των γερμανικών κρατών συντελώντας στην καθυστέρηση της ενοποίησής τους, η οποία επιτεύχθηκε παραπάνω από διακόσια χρόνια αργότερα, το 1871.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
