Γεννημένος στη Μάλαγα της Ισπανίας το 1881, ο Πικάσο σπούδασε τέχνη στη Μαδρίτη το 1897 και στη συνέχεια στη Βαρκελώνη (1899), όπου και συνδέθηκε στενά με μια ομάδα μοντερνιστών ποιητών, συγγραφέων και καλλιτεχνών.
Το 1904 μετακόμισε στο Παρίσι και εγκαταστάθηκε στη συνοικία των καλλιτεχνών Μπατώ-Λαβουάρ, όπου έζησε ανάμεσα σε μποέμ ποιητές και συγγραφείς όπως ο Γκυγιώμ Απολλιναίρ, ο Μαξ Ζακόμπ και ο Ανρί Ματίς. Εκεί θα φανεί για πρώτη φορά η επιρροή της αφρικανικής τέχνης και της τέχνης της Ωκεανίας, με τους πίνακες της περιόδου να σηματοδοτούν τα εκκολαπτόμενα στάδια του κυβισμού, ο οποίος θα εξελιχθεί περαιτέρω στις αρχές της επόμενης δεκαετίας. Οι βασικές αρχές του Αναλυτικού Κυβισμού (1910–12), με τον κατακερματισμό των τρισδιάστατων μορφών σε ένα επίπεδο δισδιάστατης εικόνας, ενσωματώνονται, για παράδειγμα, στο «Νεκρή Φύση με Μπουκάλι με Ρούμι» του 1911. Ο Πικάσο, όπως και ο Ζορζ Μπρακ, επίσης εκφραστής του Αναλυτικού Κυβισμού, περιέλαβαν στα συνθετικά κυβιστικά έργα τους ακόμα απτικά στοιχεία όπως ύφασμα και μερικές φορές την τεχνική trompe-l’oeil (=οφθαλμαπάτη) για να δημιουργήσουν την ψευδαίσθηση πραγματικών αντικειμένων και υφών.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1920, επινόησε μια μοναδική παραλλαγή του κλασικισμού χρησιμοποιώντας μυθολογικές παραστάσεις με κενταύρους, μινώταυρους και νύμφες.
Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όμως, ο Ισπανός καλλιτέχνης θα επέστρεφε σε ένα πιο παραδοσιακό στυλ, πειραματιζόμενος λιγότερο πια με τον κυβισμό. Στις αρχές της δεκαετίας του 1920, επινόησε μια μοναδική παραλλαγή του κλασικισμού χρησιμοποιώντας μυθολογικές παραστάσεις με κενταύρους, μινώταυρους και νύμφες. Σε αυτή την περίοδο –τη λεγόμενη νεοκλασική περίοδό του– δημιούργησε έργα αφιερωμένα στη μητρότητα, εμπνευσμένα από τη γέννηση του γιου του Paulo το 1921. Προς τα τέλη της δεκαετίας, θα χρησιμοποιήσει σουρεαλιστικές τεχνικές.
Στις αρχές της δεκαετίας του 1930, ο Πικάσο είχε στραφεί σε αρμονικά χρώματα και καμπυλωτά περιγράμματα. Ζωγράφισε σκηνές γυναικών με μια ανανεωμένη αίσθηση αισιοδοξίας και ελευθερίας, πιθανώς επηρεασμένος από την τότε σχέση του με τη νεαρή Μαρί Τερέζ Ουολτέρ, η οποία υπήρξε μία από τις πολυάριθμες ερωμένες του. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το «Διαβάζοντας σε ένα τραπέζι» του 1934, όπου αξιοποιώντας τις εκφραστικές δυνατότητες των τολμηρών χρωμάτων και των απαλών καμπυλών απεικονίζει τη Μαρί Τερέζ με έμφαση στη νεότητα και την αθωότητα.
Αν και ζούσε ακόμα στη Γαλλία τη δεκαετία του 1930, είχε επηρεαστεί βαθιά από το ξέσπασμα του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου το 1936. Αντέδρασε με μια σειρά έργων έντονα φορτισμένων, όπως το «Ονειρο και Ψέμα του Φράνκο» και η πασίγνωστη «Γκερνίκα» (1937,) η οποία προκάλεσε τεράστια αίσθηση όταν πρωτοπαρουσιάστηκε.
Αν και ζούσε ακόμα στη Γαλλία τη δεκαετία του 1930, είχε επηρεαστεί βαθιά από το ξέσπασμα του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου το 1936. Αντέδρασε με μια σειρά έργων έντονα φορτισμένων, όπως το «Ονειρο και Ψέμα του Φράνκο» και η πασίγνωστη «Γκερνίκα» (1937,) η οποία προκάλεσε τεράστια αίσθηση όταν πρωτοπαρουσιάστηκε.
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 μέχρι και τη δεκαετία του 1960, η δημιουργική ενέργεια του Πικάσο δεν μειώθηκε. Πλέον ζούσε στη νότια Γαλλία, συνεχίζοντας όχι μόνο τη ζωγραφική αλλά και τη δημιουργία κεραμικών και τον πειραματισμό με τη χαρακτική. Παράλληλα, αυξήθηκε η φήμη του, όπως αποδεικνύουν οι μεγάλες εκθέσεις στο Λονδίνο, τη Βενετία και το Παρίσι, καθώς και οι αναδρομικές εκθέσεις στο Τόκιο το 1951 και στη Λυών, στη Ρώμη, στο Μιλάνο και στο Σάο Πάολο το 1953.
Ακόμη και στην όγδοη και ένατη δεκαετία της ζωής του, ο Πικάσο παρήγαγε έναν τεράστιο αριθμό έργων. Πέθανε το 1973, αφήνοντας μια καλλιτεχνική κληρονομιά που συνεχίζει να έχει απήχηση σήμερα σε όλο τον κόσμο.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
