Στις 29 Οκτωβρίου 1964, στην καρδιά της Νέας Υόρκης, εκτυλίχθηκε η πιο τολμηρή ληστεία κοσμημάτων στην αμερικανική ιστορία. Μια συμμορία κλεφτών κατάφερε να διεισδύσει στον χώρο που φυλασσόταν η συλλογή πολύτιμων λίθων του Τζ. Π. Μόργκαν, στο Αμερικανικό Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, κλέβοντας κοσμήματα αξίας περίπου 3 εκατ. δολαρίων. Αυτή η σχολαστικά σχεδιασμένη επιχείρηση, που ονομάστηκε “The Great Jewel Heist” από τα μέσα ενημέρωσης της εποχής, συγκλόνισε τους πάντες, έγινε πρωτοσέλιδο και πυροδότησε μια τεράστια έρευνα για μία από τις πιο τολμηρές ληστείες που διαπράχθηκαν ποτέ σε αμερικανικό έδαφος.
Η συλλογή Τζ. Π. Μόργκαν φιλοξενούσε μερικά από τα πιο εκλεκτά και πολύτιμα κοσμήματα του κόσμου, όπως το Αστέρι της Ινδίας –ένα εκπληκτικό ζαφείρι 563 καρατίων, γνωστό για το σπάνιο αστεροειδές σχήμα που διακρίνεται πάνω του, το οποίο προκαλείται από εσωτερικούς ορυκτούς σχηματισμούς, (αστερισμός)– και το Ρουμπίνι DeLong Star, έναν αψεγάδιαστο πολύτιμο λίθο 100 καρατίων με παρόμοια εμφάνιση που θυμίζει αστέρι. Αυτά τα κοσμήματα, μαζί με άλλους σπάνιους λίθους, θεωρούνταν ανεκτίμητα όχι μόνο για το μέγεθος και την καθαρότητά τους αλλά και για την ιστορική και επιστημονική τους σημασία.
Τις ημέρες που προηγήθηκαν της ληστείας, μια μικρή ομάδα εγκληματιών, με επικεφαλής τον χαρισματικό «κλέφτη καριέρας» Τζακ Μέρφι –γνωστό ως «Μερφ ο Σέρφερ» (Murph the Surf)– εξερεύνησε το μουσείο και κατέστρωσε το σχέδιό της. Τη νύχτα της 29ης Οκτωβρίου, ο Μέρφι και δύο συνεργοί του, ο Αλαν Κουν και ο Ρότζερ Κλαρκ, πραγματοποίησαν τη ληστεία υπό την κάλυψη του σκότους. Χρησιμοποιώντας ένα παράθυρο μπάνιου στους επάνω ορόφους του μουσείου, η τριάδα κατάφερε να αποφύγει τον εντοπισμό σκαρφαλώνοντας στην αίθουσα εκθεμάτων. Με έναν εκπληκτικό συνδυασμό ευκινησίας και ατσαλένιων νεύρων, παρέκαμψαν τα συστήματα ασφαλείας και έφυγαν με σχεδόν δύο δωδεκάδες πολύτιμους λίθους, μεταξύ των οποίων το Αστέρι της Ινδίας, το Διαμάντι Eagle και το Ρουμπίνι DeLong Star.
Το θράσος των εγκληματιών και η τεράστια αξία των κοσμημάτων οδήγησαν σε ένα από τα μεγαλύτερα ανθρωποκυνηγητά στην ιστορία του FBI.
Το πρωί μετά τη ληστεία, το προσωπικό του μουσείου ανακάλυψε πως τα κοσμήματα έλειπαν, προκαλώντας σοκ στη Νέα Υόρκη και όχι μόνο. Το θράσος των εγκληματιών και η τεράστια αξία των κοσμημάτων που εκλάπησαν τράβηξαν την προσοχή των μέσων ενημέρωσης σε εθνικό επίπεδο και οδήγησαν σε ένα από τα μεγαλύτερα ανθρωποκυνηγητά στην ιστορία του FBI. Η έρευνα αποκάλυψε γρήγορα στοιχεία που οδήγησαν τις Aρχές στο Μαϊάμι, όπου ο Μέρφι και η συμμορία του ήταν γνωστό ότι σύχναζαν. Λίγες εβδομάδες αργότερα, συνελήφθησαν στη Φλόριντα και οδηγήθηκαν πίσω στη Νέα Υόρκη για να δικαστούν.
Η ληστεία άφησε μόνιμο αντίκτυπο στις πρακτικές ασφαλείας των μουσείων, σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Μέσω διαπραγματεύσεων, η αστυνομία κατάφερε να ανακτήσει αρκετά από τα κλεμμένα κοσμήματα, μεταξύ των οποίων το Αστέρι της Ινδίας και το Ρουμπίνι DeLong Star. Ωστόσο, ορισμένα πετράδια, όπως το διαμάντι Eagle, δεν βρέθηκαν ποτέ και παραμένουν χαμένα μέχρι σήμερα. Η ληστεία, αν και επιλύθηκε γρήγορα όσον αφορά τις συλλήψεις, άφησε μόνιμο αντίκτυπο στις πρακτικές ασφαλείας των μουσείων σε όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες, προτρέποντας τα ιδρύματα να ενισχύσουν τα μέτρα ασφαλείας τους για την πρόληψη παρόμοιων περιστατικών.
Η ληστεία αυτή ανήχθη σε θρύλο, με τους Μέρφι, Κουν και Κλαρκ να απαθανατίζονται στην ποπ κουλτούρα ως «κλέφτες-τζέντλεμεν». Ο Μέρφι, πρώην μουσικός και ικανός σέρφερ, έγινε μια αινιγματική φιγούρα, που θαυμάστηκε και μελετήθηκε από πολλούς, για το μείγμα γοητείας και εγκληματικής τόλμης που διέθετε. Ο σχολαστικός σχεδιασμός της ληστείας και η πονηρή εκτέλεση του σχεδίου από τον Μέρφι και την ομάδα του έχουν εμπνεύσει πολλά βιβλία, ταινίες και ντοκιμαντέρ.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
