Οι περισσότεροι μελετητές πιστεύουν ότι ο Σαίξπηρ έγραψε τον Οθέλλο μεταξύ 1602 και 1604. Το έργο παρουσιάστηκε για πρώτη φορά την 1η Νοεμβρίου 1604, προς τιμήν του βασιλιά Ιακώβου Α΄, στην αίθουσα συμποσίων στο παλάτι Whitehall. Η παράσταση επαναλήφθηκε το 1612-13, ως μέρος των εορταστικών εκδηλώσεων για τον γάμο της πριγκίπισσας Ελισάβετ, κόρης του βασιλιά, και του Φρειδερίκου Ε’ του Παλατινάτου. Πέραν αυτής, παραστάσεις του Οθέλλου ανέβηκαν επίσης στο Globe, στο Blackfriars, καθώς και στο Hampton Court.
Τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην αρχική παραγωγή ερμήνευσε ο διάσημος ηθοποιός Richard Burbage, λαμβάνοντας εγκωμιαστικές κριτικές, ενώ ο πρώτος ηθοποιός που ερμήνευσε τον Ιάγο ήταν κατά πάσα πιθανότητα ο John Lowin. Η πρώτη ηχογραφημένη ερμηνεία του συγκεκριμένου ρόλου, όμως, χρονολογείται στο 1616 και ανήκει στον Joseph Taylor, μέλος των King’s Men, οι οποίοι ανέβασαν και την πρώτη παράσταση του 1604. Στις πρώτες αυτές παραστάσεις, οι Μαυριτανοί παίζονταν συμβατικά από (λευκούς) ηθοποιούς που φορούσαν τουρμπάνια, μακριά λευκά ριχτά πανωφόρια και κόκκινα παντελόνια, ενώ το πρόσωπό τους γινόταν πιο σκούρο με τη βοήθεια μαύρου λυχναριού ή κάρβουνου.
Μετά την αποκατάσταση της μοναρχίας, το 1660, ο βασιλιάς Κάρολος Β’ διακήρυξε ότι οι γυναίκες μπορούσαν πλέον να παίξουν στο θέατρο.
Μετά την αποκατάσταση της μοναρχίας το 1660, ο Οθέλλος ήταν ένα από τα πρώτα έργα που παίχτηκαν όταν άνοιξαν ξανά τα θέατρα. Πρόκειται για μια νέα εποχή. Ο βασιλιάς Κάρολος Β’ διακήρυξε ότι οι γυναίκες μπορούσαν πλέον να παίξουν στο θέατρο. Ετσι, τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, παρουσιάστηκε μια παραγωγή με πρωταγωνίστρια τη Margaret Hughes –την πρώτη, κατά πολλούς, επαγγελματία γυναίκα-ηθοποιό της Αγγλίας– ως Δυσδαίμονα. Η παράσταση αυτή της 8ης Δεκεμβρίου σηματοδότησε και την πρώτη ηχογράφηση παράστασης με τη συμμετοχή γυναίκας στην αγγλική θεατρική σκηνή.
Το έργο δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά από τον Thomas Walkley το 1622, προτού συμπεριληφθεί στην έκδοση του First Folio τον επόμενο χρόνο, από τους John Heminges και Henry Condell. Οι διαφορές μεταξύ των δύο δημοσιεύσεων έχουν προκαλέσει σημαντικές συζητήσεις.
Στη δεύτερη έκδοση, για παράδειγμα, περιέχονται περίπου 160 γραμμές που δεν υπάρχουν στην αρχική, και ταυτόχρονα λείπουν 12. Η πρώτη εκδοχή πιθανολογείται ότι αποτελεί μια υπαγορευμένη έκδοση, ενώ η δεύτερη θεωρείται εγκεκριμένο αντίγραφο του σεναρίου σύμφωνα με τις αρχές της εποχής, από το οποίο έχουν αφαιρεθεί οι βωμολοχίες που υπήρχαν στην πρώτη έκδοση του Walkley.
Ο Οθέλλος παραμένει μέχρι και τις μέρες μας ένα από τα πιο διάσημα έργα του μεγάλου Αγγλου θεατρικού συγγραφέα.
Ο Οθέλλος συνέχισε να είναι ιδιαίτερα δημοφιλής και κατά τον 17ο και 18ο αιώνα, ενώ από τον 19ο και εξής εμφανίστηκαν διαφορετικές «ερμηνείες» και «προσεγγίσεις» του έργου, μαρτυρώντας τις αλλαγές στην κοινωνία ανά περιόδους. Το 1826, για παράδειγμα, ο Ira Aldridge υπήρξε ο πρώτος Αφροαμερικανός που έπαιξε τον ρόλο του Οθέλου στο Λονδίνο. Το 1938 δε, ύστερα από συμβουλή του φροϋδιστή ψυχολόγου Ernest Jones, αναφορικά με τον Ιάγο και τη σχέση του με τον Οθέλλο, ο Ιάγος του Λόρενς Ολίβιε απεικονίστηκε να καταστέλλει τη σεξουαλική του έλξη προς τους Μαυριτανούς.
Το σίγουρο είναι ότι ο Οθέλλος παραμένει μέχρι και τις μέρες μας ένα από τα πιο διάσημα έργα του μεγάλου Αγγλου θεατρικού συγγραφέα. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα αρχεία, εξάλλου, δεν είναι τυχαίο το ότι το συγκεκριμένο έργο του Σαίξπηρ παίζεται ανελλιπώς κάθε δεκαετία για περίπου τετρακόσια χρόνια.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
