Τον 19ο αιώνα, μεγάλες δυνάμεις του κόσμου άρχισαν να επεκτείνουν την επιρροή τους στην Ασία, αναζητώντας νέες αγορές και νέα εμπορεύσιμα αγαθά. Σταδιακά, ξένα πλοία άρχισαν να εμφανίζονται στις θάλασσες γύρω από την Ιαπωνία, με στόχο τη δημιουργία εμπορικών σχέσεων. Επρόκειτο για προοπτική η οποία δεν θεωρήθηκε θετική από το Σογκουνάτο Τοκουγκάουα, το στρατιωτικό-φεουδαρχικό καθεστώς που εξουσίαζε τη χώρα από το 1603. Το 1854, ωστόσο, οι ισχυρές αμερικανικές δυνάμεις που ήταν παρούσες ήδη έναν χρόνο στην περιοχή, ανάγκασαν τους ηγέτες του Σογκουνάτου να υπογράψουν Συνθήκη Ειρήνης και Φιλίας με την οποία τα αμερικανικά πλοία μπορούσαν να καταπλέουν στα λιμάνια Σιμόντα και Χακοντάτε.
Η συνθήκη, η οποία βρισκόταν σε ισχύ έως το 1858, περιελάμβανε ρήτρες που ευνοούσαν τις ΗΠΑ τόσο από άποψη τελωνειακών δασμών –με αποτέλεσμα, οι διαδοχικές εξαγωγές μεγάλων ποσοτήτων ακατέργαστου μεταξιού και τσαγιού να οδηγήσουν σε εγχώριες ελλείψεις και εκτίναξη των τιμών– όσο και λόγω της αρχής της προξενικής δικαιοδοσίας. Σύμφωνα με αυτήν, οι αλλοδαποί που διέπρατταν εγκλήματα στην Ιαπωνία θα δικάζονταν από τα προξενικά δικαστήρια της χώρας τους και όχι από τοπικούς δικαστές. Ταυτόχρονα, προνόμια δόθηκαν στους Βρετανούς και τους Ολλανδούς.
Η μέχρι τότε καχυποψία απέναντι στους ξένους σταδιακά μετατράπηκε σε αντιπάθεια.
Η μέχρι τότε καχυποψία απέναντι στους ξένους σταδιακά μετατράπηκε σε αντιπάθεια, με συνέπεια την εκδήλωση αντιδράσεων στο εσωτερικό της χώρας. Λόγω της σθεναρής αντίθεσης του αυτοκράτορα Κομέι προς τη στάση του Σογκουνάτου, ξέσπασε ένα κίνημα με στόχο την εκδίωξη του τελευταίου. Ο σογκούν (επικεφαλής της κυβέρνησης) Ιι Ναόσουκε, αν και προσπάθησε να καταστείλει το κίνημα, δολοφονήθηκε το 1860. Αυτό ήταν ένα σοβαρό πλήγμα για το κύρος του Σογκουνάτου. Ακολούθησαν ραγδαίες εξελίξεις, με τις δύο πλευρές να οδηγούνται σε εμφύλια σύγκρουση. Γρήγορα, όμως, η παρουσία των ξένων θα γινόταν ιδιαίτερα αισθητή, καθώς τη διετία 1863-64 τοπικές δυνάμεις συγκρούστηκαν με τη Βρετανία και μια συνασπισμένη διεθνή δύναμη.
Ομως, οι Ιάπωνες δεν ήθελαν η χώρα τους να μετατραπεί σε αποικία. Ετσι, το 1866, οι πρώην αντίπαλες ομάδες συμμάχησαν μυστικά.
Ο Tοκουγκάουα Γιοσίνομπου παραχώρησε ειρηνικά την εξουσία στον νεαρό αυτοκράτορα Μέιτζι.
Ο τελευταίος σογκούν, Tοκουγκάουα Γιοσίνομπου, παραχώρησε, με δήλωσή του στις 9 Νοεμβρίου 1867, ειρηνικά την εξουσία στον νεαρό αυτοκράτορα Μέιτζι, ο οποίος είχε ανέβει στον θρόνο νωρίτερα το ίδιο έτος. Με αυτόν τον τρόπο ξεκινά επίσημα η λεγόμενη «αποκατάσταση Μέιτζι» στην Ιαπωνία και η χώρα εισέρχεται σε μια νέα εποχή. Τον Ιανουάριο του 1868, θα εκδοθεί διάταγμα για την αποκατάσταση της αυτοκρατορικής κυριαρχίας. Σταδιακά, τάχθηκαν και άλλοι υπέρ του συμβιβασμού με τον Γιοσίνομπου – όχι όμως όλοι. Πολλοί από τους σκληροπυρηνικούς των δύο πλευρών δεν επιθυμούσαν τον συμβιβασμό, με αποτέλεσμα οι συγκρούσεις όχι μόνο να μη σταματήσουν, αλλά να πολλαπλασιαστούν και να ενταθούν. Η κρίσιμη μάχη έγινε στο Εντο, όπου είχε καταφύγει ο Γιοσίνομπου. Τελικά, ο ισχυρός αυτοκρατορικός στρατός πολιόρκησε το κάστρο στο οποίο ήταν οχυρωμένες οι δυνάμεις του, αναγκάζοντάς τον σε άνευ όρων παράδοση και εγγύηση για την ασφάλεια του Γιοσίνομπου.
Η κυβέρνηση Μέιτζι, με τον Ορκο της Χάρτας, διατύπωσε τις προγραμματικές της θέσεις, υποσχόμενη σεβασμό της γνώμης των πολιτών και φιλικές σχέσεις με άλλες χώρες. Θέσπισε ακόμα, με πρότυπο το Αμερικανικό Σύνταγμα, τη διάκριση των εξουσιών (νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική). Ο αυτοκράτορας μετακόμισε στο Εντο, το οποίο τότε μετονομάστηκε σε Τόκιο και έγινε η πρωτεύουσα της χώρας. Η Ιαπωνία πλέον είχε περάσει επίσημα στην εποχή Μέιτζι, κατά την οποία αναδείχθηκε στο πρώτο σύγχρονο –κατά τα δυτικά πρότυπα– κράτος της Ασίας.
Επιμέλεια στήλης: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
