Σχέδιο Άτσεσον για το Κυπριακό

Το πρώτο σχέδιο Άτσεσον (με το οποίο διαφωνούσαν Παπανδρέου και Μακάριος αλλά συμφωνούσε ο Ινονού) προνοούσε για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα και για την παραχώρηση στην Τουρκία βάσης στη χερσόνησο της Καρπασίας. Η βασική διαφορά του δεύτερου (που απέρριπταν η Τουρκία και η Ελλάδα) με το πρώτο σχέδιο ήταν η παραχώρηση βάσης στην Τουρκία με ενοίκιο. Παράλληλα, με πρωτοβουλία της Αθήνας και με τη σύμφωνη γνώμη των ΗΠΑ, διερευνήθηκε και το ενδεχόμενο άμεσης, μονομερούς ανακήρυξης της ένωσης, με ταυτόχρονες αποφάσεις της ελληνικής και της κυπριακής Βουλής. Το σχέδιο αυτό δεν προχώρησε, καθώς δεν το δέχτηκε ο Μακάριος.

«Λευκωσία, 21. (Του ανταποκριτού μας). - Αι συνομιλίαι, τας οποίας διεξήγαγεν ενταύθα επί διήμερον ο Έλλην υπουργός Αμύνης κ. Π. Γαρουφαλιάς, δεν φαίνεται να απέδωσαν αποτελέσματα. Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ομιλών απόψε προς τους δημοσιογράφους, μετά την τετράωρην σύσκεψιν, με την οποίαν ετερματίσθησαν αι συνομιλίαι, εδήλωσεν ότι το σχέδιον Άτσεσον μεταθέτει το Κυπριακόν θέμα από την ορθήν του βάσιν και, επομένως, δεν είναι δυνατόν να αποτελέση βάσιν διά συζήτησιν. Απαντών, εξ άλλου, εις  σχετικήν  ερώτησιν, ο Κύπριος πρόεδρος ανέφερεν, ότι η στάσις της κυπριακής Κυβερνήσεως επί του θέματος της παροχής στρατιωτικής βοηθείας εκ μέρους της Σοβ. Ενώσεως παραμένει αναλλοίωτος. Ο Αρχιεπίσκοπος ωμίλησε περί κοινής πολιτικής της ελληνικής και της κυπριακής Κυβερνήσεως επί του Κυπριακού, με επιδίωξιν την αδέσμευτον ανεξαρτησίαν, περιέχουσαν και το δικαίωμα της αυτοδιαθέσεως.»

Διαβάστε: Το σχέδιο Άτσεσον για το Κυπριακό, του Σωτήρη Ριζά (Η Καθημερινή, 7 Αυγούστου 2016).