Μεσαιωνικές καμάρες, πέτρινα δάπεδα, βαριά σκαλιστά «μόμπιλα» (έπιπλα), σκοτεινές γωνίες με σκουριασμένα ξίφη. Το «ιντρόιτο», η είσοδος κατά τη ζακυθινή διάλεκτο, του Αρχοντικού Ρώμα σού δίνει αμέσως μια εικόνα για το ύφος αλλά και την ηλικία του σπιτιού. Χτισμένο τη δεκαετία του 1660 για λογαριασμό του Άγγλου μεγαλεμπόρου και προξένου Robert John Geoffrey, πέρασε διαδοχικά σε αγγλικά χέρια, μεταξύ άλλων και του Άγγλου τοποτηρητή (Resident) την περίοδο της Αγγλικής Προστασίας, γι’ αυτό και ήταν γνωστό ως «Ρεζιντέντσα». Στα χέρια των Ρώμα περνά το 1880 και αποτελεί την έδρα της οικογένειας. Τον Αύγουστο του 1953, το νησί ισοπεδώνεται από τον τριπλό σεισμό και την πυρκαγιά που ακολούθησε. Το οίκημα είναι ένα από τα μετρημένα στα δάχτυλα του ενός χεριού κτίρια που έμεινε όρθιο, αν και με σοβαρότατες ζημιές. Σε αυτό πλέον συγκεντρώνεται ό,τι μπόρεσε να διασωθεί από τα σπάνια οικογενειακά και ιστορικά κειμήλια των υπόλοιπων σπιτιών της οικογένειας, τα οποία γκρεμίστηκαν από τον σεισμό. Αποτελεί, παράλληλα, το μοναδικό δείγμα μεγαλοαστικού αρχοντικού της Ζακύνθου. Το ισόγειο, το αυθεντικό κτίσμα του 1660, εκτός από το εντυπωσιακό ιντρόιτο, στεγάζει επίσης την κουζίνα, τη νέα τραπεζαρία, μία μεγάλη κρεβατοκάμαρα και τη βιβλιοθήκη. Η ατμόσφαιρα είναι υποβλητική, σαν ταξίδι στον χρόνο. Και μήπως δεν είναι; Ίσως φταίνε οι πλάκες του δαπέδου από πέτρα Μάλτας, η γερακόπετρα που πλαισιώνει τα καφασωτά στις πόρτες, οι βενετσιάνικες καμάρες, τα γιγάντια πορτρέτα των προγόνων και οι αυθεντικές τους στρατιωτικές στολές αλλά και οι πιστόλες τους στις προθήκες.
Εκεί που νιώθεις όμως το ιστορικό βάρος τούτου του σπιτιού είναι η βιβλιοθήκη. Πάνω από 12.000 τίτλοι βιβλίων και συγγραμμάτων σε κάθε ευρωπαϊκή γλώσσα, ιστορικά αρχεία, όπως ολόκληρο το αρχείο του πολιτικού Διονυσίου δε Ρώμα (ένα μικρό μέρος βρίσκεται στο αρχείο του ΕΛΙΑ), χειρόγραφα του μουσουργού Παύλου Καρρέρ, του Νικολάου Κουτούζη, του Διονυσίου Σολωμού αλλά και του Γεωργίου Τερτσέτη (του μοναδικού δικαστή που αρνήθηκε να καταδικάσει τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη), σπανιότατα παλαιότυπα, δηλαδή βιβλία από τα πρώτα χρόνια της εφεύρεσης της τυπογραφίας (όπως μια μικροσκοπική σπάνια συλλογή από κωμωδίες του Αριστοφάνη, τυπωμένη το 1499), βιβλία φιλοσοφίας απαγορευμένα από την Ιερά Εξέταση! Πρόκειται για μία από τις πλουσιότερες ιδιωτικές βιβλιοθήκες στην Ελλάδα, ανεκτίμητης ιστορικής αξίας, στην οποία καταφεύγουν συχνά ερευνητές και μελετητές. Η καταγραφή των βιβλίων διήρκεσε 25 ολόκληρα χρόνια και πραγματοποιήθηκε από την πρώην διευθύντρια της Δημόσιας Ιστορικής Βιβλιοθήκης της Ζακύνθου, Ζωζώ Κόκλα-Παπαδάτου.
Τα βιβλία δεν είναι τα μόνα ιστορικά κειμήλια του Αρχοντικού Ρώμα. Κοιτάζει κανείς κάθε γωνιά και ανακαλύπτει σπάνια αντικείμενα και έργα τέχνης: ένα προεπαναστατικό προσωπικό σεκρετέρ με 100 κρύπτες, δώρο του Ιωάννη Καποδίστρια προς τον Διονύσιο δε Ρώμα, μια τεράστια βενετσιάνικη σκαλιστή νυφική κασέλα (την οποία θαύμαζε απεριόριστα ο αείμνηστος Άγγελος Δεληβορριάς, διευθυντής του Μουσείου Μπενάκη), μια ολόλευκη ξυλόσομπα από πορσελάνη, μια έντυπη αναγγελία θανάτου του Λόρδου Βύρωνα από εφημερίδα της εποχής, μια χειρόγραφη διαθήκη στην οποία υπογράφει ο Διονύσιος Σολωμός, ένα χειρόγραφο κείμενο του Ούγκο Φώσκολο (ο εθνικός ποιητής της Ιταλίας, ο οποίος γεννήθηκε στη Ζάκυνθο), αυθεντικές γκραβούρες, κάποιες σπάνιες, όπως μία από τις τρεις «Melencolia» (sic) του Albrecht Dürer, ένα αυτόγραφο στην οικογένεια από τη Σάρα Μπερνάρ, μία από τις τρεις αυθεντικές λεντίκες που υπάρχουν στην Ελλάδα (μία ακόμη υπάρχει στο Μουσείο Μπενάκη και άλλη μία στην Κέρκυρα), μια αυτοπροσωπογραφία του Νικολάου Κουτούζη, βασικού εκφραστή της Επτανησιακής Σχολής της ζωγραφικής, μια ροκοκό κομόντα του 18ου αιώνα, τρεις αυθεντικές και μπαρουτοκαπνισμένες στρατιωτικές στολές της οικογένειας, ηλικίας τουλάχιστον δύο αιώνων – ο κατάλογος είναι ατελείωτος. Μέσα σε αυτά, βρήκαμε σπάνια κρύσταλλα από οίκους όπως οι Cristofle και Baccarat, ειδικές παραγγελίες με το οικόσημο της οικογένειας, τα οποία ευγενικά παραχωρήθηκαν για τη φωτογράφιση του μενού, αλλά και πορσελάνες από τη Γερμανία και ασημικά, όλα σπάνια και παμπάλαια οικογενειακά κειμήλια.Η διάσωση όλων των σπάνιων αυτών ιστορικών αντικειμένων και βιβλίων αποτελεί άθλο, με δεδομένη την αδυσώπητη φθορά του χρόνου, αλλά και τις συχνές επισκέψεις του Εγκέλαδου.
Διαβάστε τη συνέχεια στον Γαστρονόμο
