Οι 169 εκατομμύρια εγγεγραμμένοι χρήστες του Netflix παρακολουθούν μανιωδώς το ριάλιτι για την αναζήτηση του έρωτα στα χρόνια του Instagram («Love is Blind»), την Γκουίνεθ Πάλτροου να μιλάει για… κρυοθεραπείες στο «Goop Lab» ή το απολαυστικά στερεοτυπικό trash reality «Back with the Ex», και αυτό αποτυπώνεται στα ταμεία της πλατφόρμας.
Πίσω στο 2015, ο γενικός διευθυντής περιεχομένου του Netflix, Τεντ Σαράντος, διαβεβαίωνε τους επενδυτές της πλατφόρμας, μιλώντας σε συνέδριο, ότι τα ριάλιτι τηλεοπτικά σόου δεν χωρούν στα «ράφια» του Netflix, εξαιτίας της αναλώσιμης φύσης τους.
Και όμως, τον επόμενο χρόνο, οι New York Times έγραφαν εκτενώς για τα πρώτα βήματα του Netflix στην αρένα των ριάλιτι με το «Ultimate Beastmaster», που δεν έτυχε καλής αποδοχής. Έστρωσε όμως τον δρόμο για τις ριάλιτι επιτυχίες της πλατφόρμας το 2018. Το «Queer Eye», μια βραβευμένη με Emmy Καλύτερου Ριάλιτι εκπομπή που ξεκίνησε το 2003, έγινε το ντεμπούτο της νέας κοπής τηλεόρασης στα makeover ριάλιτι με κοινωνικό περιεχόμενο που προάγουν την αποδοχή της LGBTQ κοινότητας, που ζητά ουσιαστική και όχι στερεοτυπική συμμετοχή στην τηλεόραση.
Το κοινωνικό πείραμα του Netflix για το πρώτο τρίμηνο του 2020 λέγεται «The Circle» και πραγματεύεται το θέμα της διαδικτυακής ταυτότητας. Πόσο αληθινοί είμαστε πίσω από μια φωτογραφία προφίλ;
Η επιδρομή της μη παραδοσιακής τηλεόρασης που αφουγκράζεται την προοδευτική πολιτική ορθότητα‒ στον χώρο των ριάλιτι συνεχίστηκε με συνταγές δοκιμασμένες από την αμερικανική καλωδιακή τηλεόραση. Με τη μόνη –αλλά ουσιαστική– διαφορά ότι το Netflix είχε μια χαλαρή αντιμετώπιση απέναντι στους παραγωγούς, π.χ. του «Next In Fashion» (reality μόδας με συμπαρουσιάστρια το it girl Αλέξα Τσανγκ) και του «The Circle» (ριάλιτι/πείραμα εγκλεισμού που εξερευνά θέματα ταυτότητας και προβολής στα social media, κάτι ανάμεσα στο κόνσεπτ του «Big Brother» και το «Catfish»). Η ανήσυχη ομάδα που διοικεί το Netflix δίνει απόλυτη καλλιτεχνική ελευθερία στους δημιουργούς των ριάλιτι του 2020. Δεν κάνει έρευνα σε focus group σχετικά με τα κατάλληλα γραφικά και τη χρήση CCTV κάμερας ή κρυφής κάμερας πίσω από πάνελ/καθρέφτες.
Ένοχες απολαύσεις για όλους
Επί χρόνια, η πλατφόρμα-κολοσσός που άλλαξε τον τρόπο που βλέπουμε τηλεόραση απέφευγε να συμπεριλάβει στον κατάλογό της ριάλιτι τηλεοπτικά προϊόντα. Εδώ και λίγους μήνες, όμως, το περιεχόμενό της γεμίζει συνεχώς με εύπεπτα σόου, που εθίζουν τους 8,8 εκατομμύρια νέους χρήστες του τελευταίου τετραμήνου – παρά τον έντονο ανταγωνισμό από το Disney+, το Apple Tv+ και το νέο πρότζεκτ της Warner Media, το HBOMax.
Γιατί ριάλιτι στην πλατφόρμα που θα «σκότωνε» τα καλωδιακά κανάλια και την παραδοσιακή τηλεόραση; αναρωτιούνται οι πολέμιοί της. Δεν υποστήριξαν ποτέ οι ιθύνοντες νόες του Netflix ότι εφηύραν τον τροχό. Τα ριάλιτι είναι φθηνά πολιτιστικά υποπροϊόντα, που γεμίζουν γρήγορα τηλεοπτικό χρόνο και ικανοποιούν την ήδη υπάρχουσα ανάγκη των καταναλωτών για ένοχες απολαύσεις από την ασφάλεια του καναπέ, που κάλλιστα μπορούν να γίνουν 140 χαρακτήρες στη δημόσια σφαίρα του Twitter, δημιουργώντας την ψευδαίσθηση μιας κοινής εμπειρίας στους χρήστες. Τα ετήσια έσοδα των 5,47 δις δολαρίων το πιστοποιούν. Γύρω στα μέσα των ’10s, το 2016, τα ριάλιτι, που μέχρι τότε θεωρούνταν τηλεοπτικά format στα αζήτητα που πέθαιναν, έζησαν την αναβίωσή τους.
Τα κοινωνικά πειράματα του 2020
Κάθε δίκτυο που σέβεται τον εαυτό του έχει ένα ριάλιτι με θέμα την αγάπη. Το Netflix το πήγε ένα βήμα παρακάτω, βάζοντας τους διαγωνιζομένους να αρραβωνιάζονται χωρίς καν να γνωριστούν από κοντά. «Ο έρωτας είναι τυφλός» – ή και όχι.
Σήμερα –που ο εγκλεισμός στο σπίτι δεν θυμίζει κοινωνικό πείραμα ενός ριάλιτι, αλλά πραγματικότητα της πανδημίας COVID-19– τα μεγάλα hit του Netflix είναι: το «The Circle», όπου διαδικτυακοί παίκτες διαγωνίζονται για το έπαθλο των 100.000 δολαρίων, φτιάχνοντας ψεύτικα προφίλ και κυνηγώντας τη δημοφιλία. Το «Love is Blind» είναι το κοινωνικό πείραμα της πλατφόρμας όπου ελεύθεροι άντρες και γυναίκες ψάχνουν την αληθινή αγάπη που θα καταλήξει σε γάμο χωρίς καν να γνωριστούν διά ζώσης. Εν ολίγοις, βρίσκουν τις αδελφές ψυχές τους χωρίς να ξέρουν το χρώμα, τη θρησκεία ή τη σεξουαλικότητά τους.Για έναν αδιευκρίνιστο λόγο, η γενιά των millennials, των zennials και του Tik Tok δεν ντρέπεται να παραδεχτεί ότι βλέπει ριάλιτι σαν το «O έρωτας είναι τυφλός», ακόμα κι αν το θέμα του σόου είναι το πρώτο ραντεβού που θα καταλήξει σε γάμο σε λιγότερο από τρεις εβδομάδες. Συντάκτες του New Yorker έδωσαν την ευλογία τους στο σόου, λέγοντας ότι θα γίνει κλασική ριάλιτι αναφορά. Τα σόσιαλ μίντια είναι ο λόγος επιτυχίας των ριάλιτι του Netflix, γιατί εκεί ανοίγει η μεγάλη συζήτηση που θα γινόταν λογικά γύρω από έναν καναπέ σε παλιότερα χρόνια. Ακόμα και για φαιδρά ζητήματα του τύπου «η τάδε παίκτρια έδωσε κόκκινο κρασί στον σκύλο της».
Η Γκουίνεθ Πάλτροου αναζητά μαζί με τους θεατές του «Goop Lab» την ευεξία μέσα από αμφιλεγόμενες ψυχεδελικές ουσίες και ενεργειακές θεραπείες. Το «Next In Fashion», με παρουσιαστές τη διάσημη Αλέξα Τσανγκ και τον Ταν Φρανς, αναζητά ταλαντούχους σχεδιαστές από όλο τον κόσμο που θα γίνουν οι επόμενοι μεγάλοι μαέστροι της μόδας, διεκδικώντας και το έπαθλο των 250.000 δολαρίων και ένα συμβόλαιο με το Net A Porter.Com. Στο διαγωνιστικό μουσικό σόου «Rhythm + Flow», με κριτές τους Cardi B, τον Chance the Rapper και τον Tip Harris, αναζητούν τον επόμενο ράπερ της Ανατολικής και της Δυτικής Ακτής και δίνουν μάχες με ρίμες. Ο νικητής D Smoke είχε 10.000 followers στο Instagram πριν ξεκινήσει το σόου. Πλέον μετράει 1,7 εκατομμύρια. Το 2020 στο Netflix χωράνε σε ριάλιτι ντοκιμαντέρ και οι περιπέτειες μιας αγωνιστικής ομάδας μαζορετών του Κολεγίου Ναβάρο στο Τσιρλίντερς. Στις 13 Μαρτίου το Netflix λάνσαρε το προκλητικό «Πείραμα των 100», με εκατό σκληραγωγημένους ετερόκλητους ανθρώπους που συμμετέχουν σε διασκεδαστικά πειράματα για το φύλο, την ευτυχία και την ανθρώπινη ύπαρξη.
Έχει το Netflix μουσικό διαγωνιστικό σόου; Φυσικά, το «Rhythm+Flow», με κριτές τους Cardi B, Chance the Rapper και Tip Harris. ©Netflix
Το κοινό δεν είναι ένα
Το Netflix έχει στρατηγική. Την εξής μία: Δεν θέλει να γίνει η digital εκδοχή ενός καναλιού. Θέλει να γίνει όλα τα υπόλοιπα τηλεοπτικά κανάλια/πλατφόρμες. Χωρίς διαφημίσεις. Και αυτός είναι ο λόγος που μετράει στα Google Trends τι θέλει το κοινό του. Πιστεύει ότι απευθύνεται σε κοινό που έχει νοημοσύνη και αίσθηση του χιούμορ. Κυρίως πιστεύει ότι μπορεί ο μέσος χρήστης του να λάτρεψε την ταινία «Παράσιτα», αλλά να τουίταρε για το ριάλιτι «Ο έρωτας είναι τυφλός».
Κάνει διάσημους εν μια νυκτί τη Μαρί Κόντο, που δίνει διαλέξεις για το δίπλωμα των ρούχων και δίνει απλόχερα περιεχόμενο με σεφ και φαγητό στους φανατικούς του binge watching, πριν καν το ζητήσουν. Προσπαθεί να δώσει κάτι στον κάθε εγγεγραμμένο. Για να μη φύγει παρέα με τη μηνιαία συνδρομή του σε άλλες πλατφόρμες ή κανάλια. ■
