Χάρηκα πολύ που γνώρισα πρώτη φορά από κοντά την Έμιλυ Κολιανδρή. Δεν μπορούσα να την ψυχολογήσω πριν τη γνωρίσω. Βέβαια, ούτε τώρα που τη γνώρισα, τα κατάφερα. Νομίζω ότι αυτό είναι το πιο γοητευτικό στοιχείο πάνω της, το ότι δεν ανοίγεται. Χωρίς όμως να είναι σνομπ – παραμένει πάντα γλυκιά. Μου φάνηκε πάρα πολύ γυναίκα, για να πω την αλήθεια. Με το μελαγχολικό βλέμμα της, τη ζεστή χροιά στη φωνή και μια άρθρωση που σου αποσπά την προσοχή. Σε μαγνητίζει όταν μιλάει, σαν να κάνει κάτι σπουδαίο, κάτι σπάνιο. Τα χέρια της συνεχώς τακτοποιημένα στα γόνατά της, χωρίς εξάρσεις. Θηλυκή, εύθραυστη και ταυτόχρονα απροσπέλαστη, οριοθετημένη. Η Έμιλυ Κολιανδρή λοιπόν φέτος, ανάμεσα σε άλλα, υποδύεται τη βασίλισσα Αμαλία της Ελλάδας, σύζυγο του Όθωνα, στην παράσταση Amalia melancholia, η βασίλισσα των φοινίκων, που θα ανέβει σε λίγες μέρες στην πειραματική σκηνή Ωμέγα του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Ντροπή που δεν ξέραμε, κάποιοι από εμάς τουλάχιστον, ότι η βασίλισσα αυτή προσπαθούσε για 16 χρόνια να φέρει στον κόσμο τον πολυπόθητο διάδοχο της Ελλάδας και αφού πέρασε τα πάνδεινα, δεν τα κατάφερε, γιατί, όπως ανακάλυψαν μετά τον θάνατό της, δεν είχε μήτρα. Ακόμη μεγαλύτερο το κρίμα να μη γνωρίζουμε ότι, αντί διαδόχου, δημιούργησε τον Εθνικό μας Κήπο. Εκεί φύτεψε με τα χέρια της φοίνικες Washingtonia, το μοναδικό είδος φοίνικα που δεν προσβάλλεται από ασθένεια. Πεθαίνει από γεράματα, όταν συμπληρώσει τα 200 χρόνια ζωής. Γι’ αυτά και άλλα μιλήσαμε με την Έμιλυ.
Πώς πήγε η πρόβα σήμερα;
Πάντα έχουν μια δυσκολία οι πρόβες, ειδικά όταν πλησιάζει η στιγμή της πρεμιέρας. Σκέφτεσαι αν έχουν νόημα όλα αυτά που έχουν γίνει, αν δεν έχουν… Πλέον, έχει προστεθεί και ένα ακόμη δυσάρεστο συναίσθημα. Ειδικά για τους ανθρώπους που δουλεύουν στο θέατρο, υπάρχει ένας ζόφος. Σκέφτεσαι μήπως είναι μάταιο να προετοιμάζεσαι, γιατί μπορεί ανά πάσα στιγμή να ματαιωθεί μια παράσταση. Δεν βοηθάει πολύ αυτό. Εγώ είχα την αίσθηση μετά την πρώτη καραντίνα ότι, όταν ανοίξουν τα θέατρα, θα είναι όλα αλλιώς, όλα καλύτερα. Ακόμη όμως παραπαίει το σύστημα. Ωστόσο, αυτό που κάνουμε στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά με ευχαριστεί. Δεν περίμενα ποτέ ότι θα ταυτιστώ με μια βασίλισσα. Είναι μια ιστορία πολύ γυναικεία, πολύ ιδιαίτερη και πολύ άγνωστη στον κόσμο. Ειδικά έτσι όπως την παρουσιάζει η σκηνοθέτις μας, Ζωή Χατζηαντωνίου, σπονδυλωτά και ανθρώπινα, νομίζω ότι έχει ενδιαφέρον.
Σε ποιο σημείο επεξεργασίας του ρόλου βρίσκεσαι η ίδια;
Ευτυχώς, δεν απαιτείται από μένα να ενσαρκώσω κάποια εποχή. Το έργο βασίζεται στις επιστολές που έστελνε η Αμαλία στον πατέρα της όταν ήταν στην Ελλάδα. Είναι λοιπόν σαν να παρακολουθούμε την Αμαλία ως «έκθεμα» σε κάποιο μουσείο. Από κάποιο σημείο και μετά, άλλωστε, η ίδια της η ζωή αποτελεί αντικείμενο παρατήρησης. Η ατεκνία της σταμάτησε να είναι προσωπικό ζήτημα και έγινε κρατικό ή μάλλον παγκόσμιο θέμα. Παρακολουθούμε λοιπόν μια γυναίκα που για 16 χρόνια δεν μπορεί να συλλάβει και ταυτόχρονα βιώνει την πίεση και την απόρριψη των κρατών που περιμένουν τον διάδοχο. Αν αναλογιστείς δε ότι αυτά συμβαίνουν τον 19o αιώνα που η ιατρική δεν είχε ακόμα εξελιχθεί αρκετά, καταλαβαίνεις πώς ένα σώμα γίνεται πεδίο πειραματισμού από γιατρούς και κομπογιαννίτες. Για να φτάσουν τελικά μετά τον θάνατό της στο συμπέρασμα ότι αυτή η γυναίκα δεν είχε μήτρα, δηλαδή το απαραίτητο όργανο για να φέρει στον κόσμο τον πολυπόθητο διάδοχο… Αυτό έχει έναν συμβολισμό, αν σκεφτείς ότι οι πρώτοι άνθρωποι που βρέθηκαν για να σχηματίσουν το κράτος της Ελλάδας δεν είχαν καν τα βασικά «μέσα». Συγκεκριμένα, η γυναίκα που επωμίστηκε το βάρος της γέννησης του διαδόχου δεν είχε το όργανο για να το φέρει σε πέρας.
Τι σκέψεις κάνεις εσύ για τη βασίλισσα Αμαλία;
Αυτό που είναι πολύ συγκινητικό και κάπως μετατοπίζει αυτή την ιστορία από την απόρριψη και την «αποτυχία», είναι το ότι η Αμαλία κατάφερε να κάνει κάτι σπουδαίο. Αυτή την επιθυμία της για διαιώνιση και τεκνοποιία τη διοχέτευσε στη δημιουργία του Εθνικού μας Κήπου. Τον είχε σαν παιδί της. Έφερε ακόμη και φοίνικες, που τότε ήταν τεράστια αποστολή. Έκαναν τρεις μήνες να έρθουν με το καράβι! Και τελικά, αντί να αφήσει ένα παιδί, άφησε αυτό το κόσμημα, αυτόν τον κήπο όπου πηγαίνουμε ακόμη όλοι εμείς τα παιδιά μας.
Μου άρεσε αυτό που διάβασα, ότι, όταν άρχισε να κουράζεται από τις αποτυχημένες προσπάθειες τεκνοποίησης και επιδόθηκε στη δημιουργία του κήπου, έγραψε ότι θα ήθελε κάποτε η ιστορία να της δώσει τον τίτλο της «βασίλισσας των φοινίκων».
Ναι, τουλάχιστον αυτό. Κι αυτή η ιστορία με τις επιστολές στον πατέρα της με αγγίζει. Δεν ξέρω για σένα, αλλά εγώ και οι περισσότερες γνωστές μου έχουμε μια πιο πρακτική σχέση με τον πατέρα μας. Θα μιλήσουμε μαζί του για τον λογιστή, για τα σχετικά με την εφορία κ.τ.λ., σε αντίθεση με αυτόν τον εξομολογητικό ποταμό που προσφέρει η Αμαλία στον πατέρα της. Είναι μια ωδή στα τηλεφωνήματα με αλήθεια και συναίσθημα όλων των θυγατέρων προς τους πατεράδες τους, τα οποία δεν τόλμησαν να κάνουν ποτέ.
ΤΟ ΣΤΙΓΜΑ
Τελικά έμεινε η «αποτυχία» ή η διαφορετικότητα σαν σφραγίδα από την Αμαλία;
Δεν μπορώ να φανταστώ τη ματαίωση που βίωνε. Αν ακόμη στην εποχή μας υπάρχει το στίγμα της στείρας γυναίκας, φαντάσου τότε, που όλα ήταν πίσω, ακόμη και η ιατρική. Την υπέβαλλαν σε βασανιστήρια, την κρεμούσαν ανάποδα, της άνοιγαν με κέρινους σπόγγους την ανύπαρκτη μήτρα της και άλλα τέτοια επώδυνα πράγματα. Δεν βρέθηκε ένας άνθρωπος να μπορέσει να δει ότι δεν υπάρχει δίοδος. Έχω σκεφτεί πολλές φορές με αφορμή αυτή την ιστορία τι δώρο είναι η εξέλιξη της ιατρικής επιστήμης. Εμείς θεωρούμε δεδομένη μια εξέταση όπως ο υπέρηχος. Κατά μία έννοια φαντάζει θείο δώρο. Τέλος πάντων, νομίζω ότι ευτυχώς γι’ αυτήν κατάφερε να μετουσιώσει τη λαχτάρα της στον Κήπο. Το λυπηρό είναι ότι δεν υπάρχει ούτε μία προτομή της στον Εθνικό Κήπο σαν δικαίωση. Πολλοί δεν γνωρίζουν καν ότι τον έφτιαξε η Αμαλία.
Ποιο ήταν το κίνητρο για την υλοποίηση της συγκεκριμένης παράστασης;
Είναι πολλές οι παράμετροι. Υπάρχει η γυναικεία, η ανθρώπινη, η ιστορική πλευρά. Όταν διηγούμαι την ιστορία σε ανθρώπους που δεν τη γνωρίζουν, βλέπω ότι κάπως τους αγγίζει. Υπάρχουν πολλές γυναίκες στην ιστορία που αντιμετώπισαν προβλήματα στειρότητας, αλλά εδώ το συγκινητικό είναι η μετατροπή της «αναπηρίας» σε κάτι φωτεινό.
Πώς παρουσιάζονται αυτές οι παράμετροι στην παράσταση;
Η παράσταση ανεβαίνει σ’ έναν μικρό χώρο, στη σκηνή Ωμέγα του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά. Αυτό έχει το καλό ότι παρακολουθείς από πολύ κοντά ό,τι συμβαίνει στη σκηνή. Είναι σαν να είναι ένα ηθοποιοί και κοινό. Το ζητούμενο είναι να παρακολουθήσει κάποιος ένα είδος ημερολογίου –ας το πούμε έτσι–, το οποίο δεν στηρίζεται απαραίτητα στα λόγια και στην ιστορία. Μέσα από το βλέμμα της, την ανάσα της, τις κινήσεις της θέλουμε να μπει ο θεατής στην πορεία του μυαλού της. Είναι ένας συνδυασμός μουσικής, εικόνας, λέξεων, φωτός που έχουν μια κινηματογραφική χροιά, αλλά σε μεγάλη εγγύτητα. Σαν ένα voice over της ζωής και των μύχιων σκέψεών της.
Η ΖΩΗ ΜΕ ΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ
Σε άλλα νέα: Πώς είναι να ζεις στο ίδιο σπίτι με σύντροφο έναν άλλο ηθοποιό (σ.σ.: τον Χρήστο Λούλη);
Μεγάλο λαχείο, γιατί υπάρχει η απαραίτητη αλληλοκατανόηση και στήριξη που δεν μπορεί να προσφέρει ένας άνθρωπος που κάνει άλλη δουλειά. Όταν κάνεις οικογένεια βέβαια, μπαίνεις σε άλλη πίστα δυσκολίας, γιατί πρέπει κι αυτά τα παιδιά να έχουν μια κανονική ζωή. Αν και οι δύο γονείς κάνουν επάγγελμα που δεν είναι ρουτίνας, χάνονται κάποια δεδομένα. Αυτό είναι που μου στοιχίζει και προσπαθώ πολύ να βρίσκω τον τρόπο.
Έχετε βρει ισορροπία;
Ε, μόνο μ’ αυτό παλεύουμε κάθε μέρα. Δεν είναι εύκολο. Πρέπει να βρίσκουμε συνεχώς νέα σχέδια δράσης. Εντάξει, γίνεται. Και τα παιδάκια καλά είναι. Θα το κρίνει ο ψυχολόγος του μέλλοντος! Μικρή θαύμαζα πολύ τις γυναίκες που αφοσιώθηκαν σ’ αυτή τη δουλειά και δεν έκαναν παιδιά. Τις έβλεπα σαν τοτέμ που αφιερώθηκαν στην τέχνη τους. Τώρα όμως που έχω περάσει σ’ αυτή την πίστα, θαυμάζω τις γυναίκες που είναι μητέρες και καταφέρνουν να είναι καλές και στη δουλειά τους. Και ξέρεις, μπορεί να είναι και καλό γιατί ξεθολώνει το μυαλό σου.
Ξεθολώνει το μυαλό με το παιδί ή με τη δουλειά; Ποια είναι η αφετηρία;
Και τα δύο. Υπάρχουν στιγμές που ζορίζομαι στο σπίτι και πάω στη δουλειά και λέω «αχ, τι ωραία, επιτέλους εγώ και το σαρκίο μου». Από την άλλη, όταν ζορίζουν τα πράγματα στην πρόβα, η επιστροφή στο σπίτι, σε μια πιο κανονική και «πεζή» συνθήκη, σε γειώνει.
Τι άλλο κάνεις φέτος εκτός από την παράσταση;
Γυρίσματα για τη σειρά Τα καλύτερά μας χρόνια στην ΕΡΤ και τον Μάιο θα ανεβάσουμε με τη Λένα Κιτσοπούλου το νέο της έργο στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, που είναι μια ιστορία βασισμένη στον Φρανκενστάιν. Και έχω και μια χρωστούμενη Επίδαυρο από πέρυσι το καλοκαίρι, την Ελένη του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου. Ήταν να ανέβει πέρυσι το καλοκαίρι, αλλά ματαιώθηκε λόγω πανδημίας και έχει μεταφερθεί για το επόμενο. Φτάσαμε μέχρι εκεί, κάναμε γενική πρόβα και τελικά γυρίσαμε πίσω. Το έχουμε στην κατάψυξη, που λέει και ο Παπαβασιλείου.
Πάντως είσαι από τις ηθοποιούς που, ενώ έχεις πάντα συμμετοχές σε σημαντικές θεατρικές παραστάσεις, δεν αφήνεις ποτέ την τηλεόραση.
Δεν είναι ότι κάνω κάθε χρόνο τηλεόραση και ως «παιδί του Εθνικού» μέχρι πρότινος είχα κι εγώ ταμπού με την τηλεόραση, όπως έχουν πολλοί ηθοποιοί. Ένα από αυτά που άλλαξαν με την καραντίνα είναι και αυτό το ταμπού. Γιατί πλέον το θέατρο είναι ακόμη περισσότερο είδος πολυτελείας. Έχει πληγεί πολύ, οι απολαβές είναι μικρότερες και υπάρχει μεγάλη ανασφάλεια για το πότε και αν και για πόσο θα ανέβει μια παράσταση. Επειδή έχω και μια οικογένεια και δεν μπορώ να λειτουργώ ρομαντικά για λόγους βιοπορισμού, είδα ότι και στην τηλεόραση μπορείς να διοχετευτείς μ’ έναν τρόπο που να μη θεωρείς ότι κάνεις έκπτωση, να μην ντρέπεσαι. Μια τέτοια περίπτωση είναι και το σίριαλ 42 βαθμοί Κελσίου, που κάναμε πέρυσι με τον Χρήστο (Λούλη) και προβάλλεται φέτος στον ΑΝΤ1. Κάπως πρέπει να σταματήσουμε να είμαστε κλειστοί και να βάζουμε στεγανά. Και η Αμαλία αυτό λέει με το έργο και τη ζωή της!
«ΔΕΝ ΘΑ ΑΛΛΑΖΑ ΚΑΤΙ»
Γιατί σε χαρακτηρίζουν άνθρωπο χαμηλών τόνων;
Δεν ξέρω. Δεν είμαι. Στις παρέες μου είμαι «έξω καρδιά». Η βασίλισσα του πάρτι! Απλώς δεν μου αρέσει να φωτογραφίζομαι με τον άνδρα μου και τα παιδιά μου στις πρεμιέρες μου. Ίσως γι’ αυτό.
Δεν μπορώ να σε φανταστώ να φωνάζεις, για παράδειγμα.
Μου το λένε πολλοί αυτό. Μπορώ να σε διαβεβαιώσω, όμως, ότι στο σπίτι μου είμαι φωνακλού. Δυστυχώς.
Υπάρχει κάτι που σε δυσαρεστεί στη σημερινή σου πραγματικότητα; Που αν γύριζες τον χρόνο πίσω, θα το έκανες αλλιώς;
Χμ, να το σκεφτώ λίγο. Σε γενικές γραμμές νομίζω ότι δεν θα άλλαζα κάτι. Μου αρέσει που το λέω τώρα αυτό. Παρόλο που μου συνέβη νωρίς η προσωπική δέσμευση, θα έλεγα ότι δεν έχω απωθημένα. Θα ήθελα ίσως να έχω περισσότερες κενές περιόδους, ώστε να μπορώ να κάνω ταξίδια, αλλά αυτό είναι κάτι που θα έλεγε ο καθένας. Και με τη δουλειά που επέλεξα καλά είμαι, γιατί δεν θα μπορούσα να με φανταστώ ευτυχισμένη κάνοντας κάτι άλλο.
Ενώ ξεκίνησες από κάτι άλλο. Αν δεν κάνω λάθος, άφησες τη Νομική για να μπεις στο Εθνικό.
Σώθηκα! Το πιο σοφό πράγμα που έχω κάνει. Δεν θα μπορούσα ποτέ να είμαι δικηγόρος σ’ αυτή την ελληνική πραγματικότητα. Όταν είσαι 17 χρονών και θέλεις να γίνεις δικηγόρος, είναι γιατί έχεις δει πολλές ταινίες. Εγώ τουλάχιστον το έβλεπα σαν ρόλο κι αυτό, χωρίς επαφή με την πραγματικότητα. Η αλήθεια του δικηγόρου είναι γραφειοκρατική και εντελώς μη ποιητική. Εγώ δεν θα το άντεχα. Μέχρι αρκετά μεγάλη, έλεγα μήπως να δώσω αυτά τα μαθήματα που έχουν μείνει για να πάρω το πτυχίο. Και μετά είπα «μα για ποιον λόγο να χάσω όλο αυτόν τον χρόνο»… Για κάτι τόσο βαρετό.
Για να κρεμάσεις το πτυχίο στον τοίχο.
Δεν πειράζει, κρέμασα άλλα πράγματα.
Για τι πράγμα είσαι περισσότερο περήφανη;
Είμαι περήφανη για μικρά πράγματα. Για την κάθε μέρα που φέρνω σε πέρας. Για την κάθε μέρα που είμαι επαρκής στη δουλειά μου, που τα παιδάκια μου είναι χαρούμενα, που βρίσκω λίγο χρόνο για μένα. Είμαι περήφανη όταν κοιμάμαι το βράδυ χωρίς βαριά καρδιά.
IΝFO → Η παράσταση Amalia melancholia, η βασίλισσα των φοινίκων, σε σκηνοθεσία Ζωής Χατζηαντωνίου, ανεβαίνει στη σκηνή Ωμέγα του ΔΘΠ στις 11 Φεβρουαρίου.
