Στην παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία, το κυρίαρχο είδος εξακολουθούν να είναι οι κινητήρες εσωτερικής καύσης. Αρχικά οι βενζίνης και αργότερα μαζί και οι πετρελαίου. Ωστόσο, αυτή η ισορροπία θα αρχίσει με τον καιρό να αλλάζει, με την ηλεκτροκίνηση να κερδίζει συνεχώς έδαφος. Πότε θα επικρατήσει το νέο είδος της ηλεκτροκίνησης; Μέχρι το 2040, τα νέα αυτοκίνητα που θα πωλούνται στις αγορές της Ευρώπης θα είναι αθόρυβα, μηδενικών ρύπων, με ελάχιστες εξαιρέσεις να έχουν στο πίσω μέρος τους εξάτμιση. Το γεγονός, πάντως, πως θα πωλούνται μόνο ηλεκτρικά αυτοκίνητα δεν σημαίνει πως τα συμβατικά θα εξαφανιστούν έτσι ξαφνικά, έστω και αν περάσουν στο περιθώριο…
Οι κινητήρες εσωτερικής καύσης συνεχίζουν να είναι ακούραστοι υπηρέτες κάτω από τα καπό των αυτοκινήτων για πάνω από 120 χρόνια. Η αλήθεια όμως είναι πως ευνοήθηκαν από έναν βασικό συντελεστή (τον μαύρο χρυσό) και επισκίασαν εξαρχής τα πρώτα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, τα οποία, αν δεν το γνωρίζετε, προϋπήρξαν των θερμικών. Τα πλούσια κοιτάσματα σε ορυκτά –συγκεκριμένα σε πετρέλαιο– που κρύβει ο πλανήτης μας ήταν αυτός ο βασικός συντελεστής πάνω στον οποίο εξελίσσεται και βασίζεται όλος ο πολιτισμός. Το ειρωνικό είναι πως αυτός ο φυσικός πλούτος είναι αυτός που προκαλεί ασφυξία στον ίδιο τον πλανήτη και οτιδήποτε κατοικεί πάνω σε αυτόν. Γι’ αυτό έφτασε η ώρα για δραστικά μέτρα, για την ταυτόχρονη εξέλιξη της ηλεκτροκίνησης μαζί με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Έχοντας διανύσει πάνω από έναν αιώνα με τους θερμικούς κινητήρες, η μετάβαση προς τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα λογικό είναι να ακούγεται βίαιη και απότομη. Ωστόσο, είναι επιτακτική και θα γίνεται πιο ομαλή με τον καιρό και την προσαρμογή των αγορών στα νέα δεδομένα. Για παράδειγμα, η οικονομία της Γερμανίας στηρίζεται σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό στην παραγωγή αυτοκινήτων, απασχολώντας περίπου 900.000 άτομα με έναν ετήσιο τζίρο εκατοντάδων δισεκατομμυρίων. Άλλωστε, ο πρώτος κύκλος σε μηχανή εσωτερικής καύσης, ο πρώτος κινητήρας και το πρώτο αυτοκίνητο στον κόσμο κατασκευάστηκαν από τους Γερμανούς μηχανικούς Nikolaus Otto, Gottlieb Daimler και Karl Benz, αντίστοιχα στα τέλη του 19ου αιώνα. Απεναντίας, η Κίνα, η μεγαλύτερη σήμερα αγορά αυτοκινήτων στον κόσμο, δεν έχει ποτέ πραγματικά ασχοληθεί με την εξέλιξη των κινητήρων, παρά με την κατασκευή, την εισαγωγή και τη χρήση του. Γι’ αυτόν τον λόγο, αλλά και για τεχνολογικούς και περιβαλλοντικούς, της ήταν πιο εύκολο να στραφεί κατευθείαν στην ηλεκτροκίνηση.
Το παιχνίδι
Αυτή την περίοδο η ηλεκτροκίνηση αποτελεί τον μεγαλύτερο πονοκέφαλο για τους Ευρωπαίους κατασκευαστές. Και, όπως κάθε πονοκέφαλος, θέλει τον χρόνο του για να περάσει και να επανέλθει η φυσιολογική κατάσταση. Στην Ευρώπη έχουν ήδη θεσπιστεί πολύ αυστηρά όρια για τις εκπομπές ρύπων και όποια μάρκα δεν τα τηρεί αντιμετωπίζει πολύ υψηλές χρηματικές ποινές. Έτσι, οι κατασκευαστές έχουν να ακολουθήσουν τον μονόδρομο της ηλεκτροκίνησης που ουσιαστικά διάνοιξε και το περιβόητο σκάνδαλο του dieselgate. Ταυτόχρονα, η προώθηση της ηλεκτροκίνησης μπήκε και στις πολιτικές ατζέντες των Ευρωπαίων πολιτικών με τη Βρετανία να ανακοινώνει την απαγόρευση της πώλησης ρυπογόνων επιβατικών αυτοκινήτων από το 2030, τη Νορβηγία από το 2025, τη Γαλλία από το 2040 και τη Γερμανία να κρατά απόσταση από το όλο θέμα για ευνόητους λόγους. Ακόμα και στη μακρινή Καλιφόρνια από το 2035 δεν θα πωλούνται αυτοκίνητα με θερμικούς κινητήρες…
Οι παίχτες
Σε γενικές γραμμές, στον χάρτη της αυτοκινητοβιομηχανίας οι παίχτες μένουν οι ίδιοι, αλλά οι όροι του παιχνιδιού αλλάζουν. Η ηλεκτροκίνηση προχωρά με γοργούς ρυθμούς και σχεδόν όλοι οι κατασκευαστές διαθέτουν τουλάχιστον ένα ηλεκτρικό μοντέλο. Αυτό που θα δούμε να γίνεται τα επόμενα χρόνια είναι πως σταδιακά από τις γραμμές παραγωγής θα βγαίνουν περισσότερα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και λιγότερα με κινητήρες εσωτερικής καύσης. Ήδη αρκετοί κατασκευαστές έχουν δηλώσει το χρονοδιάγραμμα που ουσιαστικά θα σταματήσουν να παράγουν συμβατικά αυτοκίνητα. Πότε θα γίνει αυτό; Σύμφωνα με τις έως τώρα ανακοινώσεις των εταιρειών και τις σχετικές πληροφορίες στην Ευρώπη, οι περισσότερες εταιρείες από το 2030 θα ξεκινήσουν να καταργούν την παραγωγή επιβατικών μοντέλων με κινητήρες καύσης και μέχρι το 2040 θα κατασκευάζουν μόνο ηλεκτρικά αυτοκίνητα.
Δεν είναι όμως μόνο οι όροι του παιχνιδιού που αλλάζουν, αφού, πέρα από τους παραδοσιακούς παίχτες, θα δούμε και κάποιους νέους να μπαίνουν στο παιχνίδι της ηλεκτροκίνησης. Τρανό παράδειγμα αποτελεί η Tesla, που σε κάτι παραπάνω από μία δεκαετία έχει αναδειχθεί ως leader στην ηλεκτροκίνηση. Κάτι που αναμένεται να αλλάξει στο μέλλον, από τη στιγμή που κολοσσοί της αυτοκινητοβιομηχανίας θα παράγουν μόνο ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Ακόμα και έτσι όμως μην εκπλαγείτε αν τελικά επιβεβαιωθούν οι φήμες για το περιβόητο Apple Car. Ήδη η Xiaomi έχει ανακοινώσει την παραγωγή του δικού της ηλεκτρικού, η Huawei καταστρώνει τα δικά της σχέδια, ενώ ακόμα και η Sony βολιδοσκοπεί την αγορά έχοντας ήδη παρουσιάσει δύο πολύ ενδιαφέροντα concept cars.
Το σκορ
Ακόμα και αν υπάρξουν γεωπολιτικές αναταραχές, οι κινητήρες εσωτερικής καύσης είναι καταδικασμένοι. Στην καλύτερη των περιπτώσεων, θα μπορούσαν να κερδίσουν μερικά χρόνια παραμονής και παραγωγής.
Μεταξύ άλλων σημάτων, η Ford, η Volvo και η Renault έχουν ανακοινώσει πως από το 2030 και μετά στην γκάμα τους θα έχουν μόνο ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Ακόμα και η αμερικανική General Motors δεσμεύεται να καταργήσει τους κινητήρες εσωτερικής καύσης έως το 2035. Η Jaguar θα γίνει ηλεκτρική μέχρι το 2025, όπως και η Maserati. Από το 2026 και 2027 και μετά, η Audi και η Alfa Romeo, αντίστοιχα, θα πωλούν μόνο ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Περίπου την ίδια στρατηγική την ίδια περίοδο θα ακολουθήσουν και άλλες εταιρείες, όπως είναι οι Opel, Peugeot κ.ά. Το τελευταίο οχυρό για τους κινητήρες καύσης αναμένεται να είναι οι premium γερμανικές μάρκες.
Εννοείται πως αυτή είναι η γενικότερη εικόνα που θα επικρατήσει κυρίως στις ανεπτυγμένες αγορές, αφού στις πιο φτωχές είναι φυσικό να μην υπάρχει η δυνατότητα ενός ηλεκτρικού νέου αυτοκινήτου. Και για να μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας, σε αυτές τις αγορές θα καταλήξουν ως μεταχειρισμένα τα παλιά συμβατικά αυτοκίνητα. Αναπόφευκτα, η ηλεκτροκίνηση θα δημιουργήσει ένα φαινόμενο ταξικής ανισότητας, με διάφορα ζητήματα σε κοινωνικό, οικονομικό και οικολογικό επίπεδο.
Ωστόσο, παρά τις αντιδράσεις που υπάρχουν σήμερα, με τον καιρό η κατάσταση θα εξισορροπεί από μόνη της, με την επικράτηση της ηλεκτροκίνησης να είναι προδιαγραμμένη. Έστω και αν αποκλίνει μία δύο δεκαετίες, οι εξελίξεις τρέχουν ραγδαία και μένει να δούμε τις νέες μπαταρίες στερεού καταλύτη (solid state) με την παράλληλη διεύρυνση του δικτύου φόρτισης. Ταυτόχρονα, τα αυτοκίνητα με κινητήρες καύσης θα ακριβαίνουν συνεχώς (κάτι που έχει ήδη ξεκινήσει) για να συναντήσουν τις τιμές πώλησης των ηλεκτρικών αυτοκινήτων και το αγοραστικό κοινό να ενθαρρυνθεί προς την αγορά των τελευταίων.
