Και να μην τον ξέρεις τον Μιχάλη Σαράντη, μπορείς να καταλάβεις ότι πιθανότατα είναι ηθοποιός ή ίσως χορευτής – τις κινήσεις και τις εκφράσεις του τις χρησιμοποιεί σαν να μην του φτάνουν οι λέξεις. Είναι, επίσης, ένα από τα πιο ευαίσθητα πλάσματα που έχω γνωρίσει. Τον συνάντησα στα Κύθηρα το 2015, λίγες μέρες αφότου είχε κερδίσει το Βραβείο Χορν. Έκανε διακοπές, όπως κι εγώ. Τον αποκαλούσα «βραβευμένο» και λίγο χαιρόταν, λίγο ντρεπόταν.
Είχαμε περάσει καλά, με πολλά γέλια, χορούς, κολύμπι από το Σπαραγαρίο στο Καψάλι και πίσω, αλλά και με πολλές φιλοσοφικές συζητήσεις, εκμυστηρεύσεις και προβληματισμούς. Είχα να τον δω από τότε… Και φέτος που έμαθα ότι θα πρωταγωνιστεί στα Νούμερα, την πολυσυζητημένη τηλεοπτική σειρά που δημιούργησε ο Φοίβος Δεληβοριάς για την ΕΡΤ, αλλά και στον Αίαντα, την επίσης πολυσυζητημένη θεατρική παράσταση που σκηνοθετεί ο Γιώργος Νανούρης, είπα να τα ξαναπούμε. Αυτή τη φορά ηχογραφώντας τον. Βρεθήκαμε λίγες μέρες πριν γεννηθεί το παιδί του. Ο Μιχάλης μπαμπάς! «Θέλω να γράψεις στην εισαγωγή της συνέντευξης ότι εύχεσαι να πήγαν όλα καλά», μου είπε στο τέλος. Το εύχομαι. Και απ’ ό,τι έμαθα, πήγαν!
Ποια είναι τα σημαντικότερα γεγονότα που σου συνέβησαν τα τελευταία χρόνια;
Το ότι έχασα και τους δύο μου γονείς και το ότι θα γίνω μπαμπάς. Ο μπαμπάς μου έφυγε πρόσφατα, τον περασμένο Μάιο, ενώ η γυναίκα μου ήταν ήδη έγκυος. Ευτυχώς, πρόλαβε να ακούσει ότι θα γίνει παππούς. Έφυγε με αυτή τη χαρά. Αλλά δεν παύει να έχει συντελεστεί μια τεράστια αλλαγή, έχει αλλάξει η ταυτότητά μου. Πλέον δεν είμαι παιδί κανενός και ταυτόχρονα έρχεται η πατρότητα. Οπότε, ναι, τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει όλα. Από τη μια υπάρχει μεγάλη στενοχώρια και για τις δύο απώλειες, από την άλλη έρχεται η μεγαλύτερη γιορτή της ζωής. Έρχεται η κόρη μου.
Πώς νιώθεις γι’ αυτό;
Έχω μετακινηθεί εδώ και μήνες, δεν είμαι από τους ανθρώπους που πρώτα γεννήθηκε το μωρό τους και μετά το συνειδητοποίησαν. Αισθάνομαι ότι αυτό το πλάσμα είναι ήδη εδώ από τη στιγμή που έγινε η σύλληψη. Πριν καν δει το φως του ήλιου,
τη νιώθω και της μιλάω.
Σπάνιο αυτό για άνδρα.
Μα μπορεί και σε μια γυναίκα να πάρει χρόνο να το συνειδητοποιήσει. Η εποχή μας φωνάζει να φύγουν οι ταμπέλες «άνδρας – γυναίκα», «μπαμπάς – μαμά», η κατηγοριοποίηση και οι ρόλοι. Με συγκινεί πολύ αυτό, γιατί επίκεντρο γίνεται ο άνθρωπος, ανεξάρτητα από το φύλο. Μια μαμά μπορεί να αργήσει να συνδεθεί με το παιδί της και δεν πειράζει. Δεν είναι μεμπτό. Το ίδιο και ένας μπαμπάς. Εγώ είμαι πολύ συναισθηματικός και το βιώνω έτσι, δεν είναι ο κανόνας όμως. Ας μη γεμίζουμε τους ανθρώπους με ενοχές.
Το ότι είσαι πολύ συναισθηματικός νομίζω ότι σου δίνει πλεονέκτημα και στην τέχνη σου. Θεωρώ ότι έχεις «όπλα» στη φαρέτρα σου ως ηθοποιός. Ακόμη και στην όψη.
Έχω φάτσα που λέμε; Στραβή μύτη;
Ναι, έχεις φάτσα.
Δεν το διάλεξα εγώ αυτό. Οπότε δεν το λες όπλο, ίσως δώρο. Αλλά η αλήθεια είναι ότι δεν έχω αίσθηση της εικόνας μου, ειδικά στο θέατρο. Δεν με πολυνοιάζει πώς είμαι. Δεν αρνούμαι δόσεις ναρκισσισμού, αλλά, εντάξει, δεν αξίζει να καταναλώνεις φαιά ουσία γι’ αυτό το θέμα.
Θεωρείς τον εαυτό σου όμορφο;
Δεν νιώθω όμορφος. Δεν ξέρω καν πώς είναι να νιώθεις όμορφος. Και σιγά τώρα… Να πει κάποιος για μένα «α, ο ασχημομούρης, ο μυτόγκας» ή αντίστοιχα να πει «α, ο καλλονός». Και να τα βάψω μαύρα ή να χαρώ αντίστοιχα. Ας ηρεμήσουμε λίγο. Κι εμείς που τα λέμε, κι εμείς που τα ακούμε.
Άρα δεν είσαι ευάλωτος σε αυτό το θέμα.
Πολύ ευάλωτος είμαι γενικά και γι’ αυτό προσπαθώ να μην παίρνω τον εαυτό μου τόσο στα σοβαρά. Και λίγος αυτοσαρκασμός δεν βλάπτει. Άσε που οι πιο ωραίοι είναι αυτοί που δεν το ξέρουν. Καλά, βέβαια, δεν ξέρω τι θα λέγαμε αν ήμασταν όμορφοι! Μπορεί τώρα να σου έλεγα ότι η ομορφιά είναι το δώρο της ζωής και άλλα τέτοια. Ή ότι με φοβίζει το γήρας και όλες αυτές τις μπαρούφες. Θα γεράσεις θες δεν θες. Και μπορεί και να μη γεράσεις καν, όπως η μανούλα μου. Γι’ αυτό κούλαρε και ζήσε.
Μου είπες όταν βρεθήκαμε ότι ο Αίας, η παράσταση όπου πρωταγωνιστείς φέτος, είναι η πιο προσωπική σου στιγμή στο θέατρο. Τι εννοούσες;
Ο Αίας στηρίχθηκε σε ένα όνειρό μου. Το μοιράστηκα μια μέρα με τον Γιώργο Νανούρη και δέχτηκε αμέσως να το κάνει πραγματικότητα. Η ιδέα λοιπόν ήταν να μοιραστώ τη σκηνή με έναν φίλο μου ζωγράφο, τον Απόστολο Χαντζαρά, και να αφηγηθούμε από κοινού την ιστορία. Εγώ ερμηνεύω όλους τους ρόλους και ο Αποστόλης ζωγραφίζει εικόνες και μνήμες του έργου σε απόλυτο συντονισμό με τη ροή της παράστασης. Δεν μου έφταναν τα λόγια για να πω αυτή την ιστορία, με τη ζωγραφική όλα αποκτούν μια άλλη διάσταση. Στο τέλος κάθε παράστασης δημιουργείται μια μικρή έκθεση. Εγώ έχω χτυπηθεί μία ώρα και ένα τέταρτο, αλλά αυτό που μένει στο τέλος δεν περιγράφεται με λόγια. Ξέρω ότι η παράσταση οριακά θα μπορούσε να θεωρείται εστέτ. Δήθεν… Ένας ζωγράφος σε θεατρική σκηνή και ένας ηθοποιός που παίζει όλους τους ρόλους και τρέχα γύρευε. Και όμως, όλη η ιδέα πηγάζει από μια βαθιά λαϊκότητα. Ο άνθρωπος από καταγωγής του πήγαινε σε σπηλιές και έκανε σχεδιάκια για να εκφράσει κάτι. Αργότερα ήρθαν οι ραψωδοί και οι παραμυθάδες που πήγαιναν στα καφενεία, έλεγαν ιστορίες και έβγαζαν το καπέλο να μαζέψουν λεφτά σαν αντίτιμο για τις αφηγήσεις τους. Οπότε, όχι μόνο εστέτ δεν είναι, αλλά είναι το πιο απλό πράγμα στον κόσμο.
Εντάξει, δεν είναι τόσο απλό. Είναι ο συνδυασμός, ο τρόπος παρουσίασης κ.λπ.
Δεν το συζητώ. Κι ο Γιώργος (Νανούρης) σκηνοθετικά έχει παραδώσει μια δουλειά υψηλής αισθητικής που με οδήγησε σε μια σπάνια ειλικρίνεια σε σχέση με το κείμενο. Αλλά θέλω να σου πω ότι η ιδέα, που μοιάζει υπέρ το δέον «καλλιτεχνική», βασίζεται απλώς σε μια ανάγκη έκφρασης. Να μπορέσω να πω παρέα με έναν φίλο μου μια ιστορία που μας συγκινεί πολύ.
Γιατί σε συγκινεί η ιστορία του Αίαντα;
Μέσα στα χρόνια τα έργα του αρχαίου δράματος με συγκινούν για διαφορετικούς λόγους. Αυτή είναι και η έννοια του κλασικού. Αρχικά ο Αίας με συγκίνησε γιατί έβλεπα ένα πλάσμα με πολύ θυμό που δεν χωράει πουθενά. Έβλεπα την αδικία που βιώνει και τον συμπονούσα. Με πλήγωνε, με άγγιζε, με τάραζε αυτή η αδικία, που τελικά τον οδήγησε στην απόφαση να αυτοκτονήσει. Ο Αίας είναι ο πρώτος καταγεγραμμένος –από μύθους και αφηγήσεις– αυτόχειρας της Ιστορίας. Το ήξερες;
Σε αγγίζει το θέμα της αυτοχειρίας;
Ναι, και δεν ξέρω να σου απαντήσω ακριβώς τον λόγο. Ξέρεις, οι άνθρωποι φεύγουν και έρχονται άλλοι… Η πύλη είναι πολύ ανοιχτή. Γίνεται ένα συνεχές αλισβερίσι ψυχών. Ειδικά εγώ το βιώνω πολύ έντονα αυτό στη ζωή μου και από πολύ μικρός. Η πρώτη μεγάλη απώλεια που έζησα ήταν σε πολύ τρυφερή ηλικία, στα 13 μου, όταν έχασα τον αγαπημένο φίλο και συμμαθητή μου. Αυτό το γεγονός σφράγισε κι εμένα τον ίδιο και όλη την τάξη μου. Ακόμη και τώρα που βρισκόμαστε με τους παιδικούς μου φίλους από το σχολείο, λέμε πόσο επηρέασε τη ζωή μας αυτή η απώλεια. Οπότε όλο αυτό το πράγμα με τον θάνατο και τα ενοχικά σύνδρομα που έχει κάποιος που μένει στη ζωή όταν κάποιος άλλος φεύγει κ.ο.κ. με αγγίζει πολύ βαθιά. Χωρίς καμία μακάβρια διάθεση. Εγώ τον θάνατο τον θεωρώ σπουδαίο κομμάτι της ζωής. Το γεγονός ότι δεν είμαστε εδώ για πάντα με κινητοποιεί, μου δημιουργεί ευθύνες και ταυτόχρονα μια ελαφράδα. Σκέφτομαι ότι αυτό που ζούμε είναι περαστικό και πρέπει να το ρουφήξουμε, γιατί δεν διαρκεί πολύ. Εγώ είμαι 37 στα 38 και σκέφτομαι: Τι μου μένει; Άλλο τόσο; Πότε έφυγε; Λοιπόν, όταν αποφασίζει ένας τραγικός ήρωας, ο Αίας, να πει ότι ο κόσμος δεν μου αρέσει και γεια σας, με συγκινεί. Γιατί ούτε εμένα μου αρέσει ο κόσμος όπως είναι.
Τι δεν σου αρέσει;
Δεν μου αρέσει η εντροπία στην οποία έχουμε μπει ως είδος. Εντροπία είναι ένας όρος θερμοδυναμικής, μέσω του οποίου υπολογίζεται η απόλυτη αταξία και εντέλει η παύση της ζωής, η απόλυτη καταστροφή. Τι να μου αρέσει δηλαδή; Η βία; Η τρομοκρατία; Το ότι κανείς δεν σέβεται τα όρια κανενός; Ο πόλεμος; Το αίμα; Οι κοινωνικές ανισότητες; Το ότι όλα γίνονται για τα λεφτά; Δεν μπορώ να βγω απέξω και να το περιγράψω ακριβώς. Μέσα στα σ…ά είμαι κι εγώ. Παλεύω με νύχια και με δόντια. Θέλει αντίσταση κάθε μέρα.
Ποιοι είναι οι σύμμαχοί σου στην αντίσταση;
Προφανώς είναι οι δικοί μου άνθρωποι. Η Μαίρη, οι αδερφές μου, οι φίλοι μου, το να φάω ένα φαγητό που έχει φτιαχτεί με αγάπη, η κόρη μου, που δεν έχει έρθει ακόμη… Δεν ξέρω πότε θα βγει η συνέντευξη, αλλά σίγουρα μέχρι τότε θα έχει γεννηθεί! Θέλω να γράψεις στην εισαγωγή της συνέντευξης ότι εύχεσαι να πήγαν όλα καλά. Αμήν. Και η δουλειά μου φυσικά. Στο θέατρο αισθανόμαστε όλοι πιο ζωντανοί, θεατές και ηθοποιοί. Ο χρόνος παίρνει άλλη διάσταση στη σκηνή. Λατρεύω να παίζω. Δεν θέλω να ακουστεί περίεργα, αλλά έχω ζήσει πολύ ωραία πάνω στη σκηνή. Το ρήμα είναι συγκεκριμένο: έχω ζήσει. Δεν έχω παίξει, έχω ζήσει. Έντονα. Και να βλέπω θέατρο μου αρέσει. Τρελαίνομαι, γουστάρω, εξελίσσομαι.
Τι βλέπεις;
Τα πάντα. Μου αρέσει πολύ να είμαι θεατής. Τώρα ξεκίνησα μια σειρά του ΗΒΟ, το White Lotus. Είναι τόσο σημερινή, από τους τίτλους έναρξης μέχρι τους χαρακτήρες, τη μουσική, τις ερμηνείες, όλα. Ολόφρεσκο πράγμα. Όπως τα Νούμερα, για να σε φέρω στα δικά μας… Είναι μια κωμική σειρά κατά βάση, με σουρεαλιστικές πινελιές και πάρα, μα πάρα πολλή μουσική. Είναι μια κωμωδία καταστάσεων με κεντρικό πρόσωπο τον Φοίβο Δεληβοριά, αλλά σε ένα παράλληλο σύμπαν. Ο Φοίβος παίζει μια εκδοχή του Φοίβου. Συγκεκριμένα ενός αποτυχημένου τραγουδοποιού που τον θυμούνται μόνο για ένα παιδικό τραγούδι, το Κροκοδειλάκι, και παράλληλα έχει το όνειρο να αναβιώσει τη Μάντρα του Αττίκ. Εγώ υποδύομαι τον παραγωγό του, είμαι το αντίπαλο δέος του Φοίβου. Εμένα με ενδιαφέρουν τα εισιτήρια, τα χρήματα, τα νούμερα.
Εξ ου και ο τίτλος, υποθέτω.
Τα Νούμερα είναι πολλά πράγματα. Πρώτα και καλύτερα εμείς οι ίδιοι, που είμαστε νούμερα! Είναι τα νούμερα με τα οποία ασχολείται όλη η τηλεόραση, είναι τα νούμερα που παρουσιάζουν οι καλλιτέχνες στη σκηνή, τα χρήματα, τα likes, τα views. Της εποχής μας πράγματα!
Ο Φοίβος Δεληβοριάς κάνει το τηλεοπτικό νούμερο. Δεν θα το φανταζόμουν…
Και όμως! Ο Φοίβος για μία πενταετία, με την Ταράτσα του Φοίβου, φρέσκαρε ξανά την έννοια του αναψυκτηρίου και πρότεινε κάτι διαφορετικό στη διασκέδαση. Όλη η Αθήνα πέρασε από κει. Ε, τα Νούμερα είναι η τηλεοπτική εκδοχή εκείνου του πράγματος. Επίσης λατρεύει το σινεμά όσο λίγοι άνθρωποι που γνωρίζω. Έχει μια σύνδεση με την εικόνα, με το σουρεαλιστικό σύμπαν. Και μπορώ να πω ότι στη σειρά τα πάει περίφημα και ως ηθοποιός, πράγμα το οποίο δεν ήταν αυτονόητο. Αλλά ας μη μιλάω εξ ονόματός του. Αυτό που μπορώ να πω εγώ είναι ότι ο Φοίβος ήταν πάντα ένας καλλιτεχνικός φάρος για μένα. Πριν από μερικά χρόνια γνωριστήκαμε και μια μέρα με πήρε και μου λέει: «Μιχάλη, θες να είσαι κι εσύ ένα Νούμερο;».
Αισθάνομαι ότι γίνεται κάτι καλύτερο με την ελληνική τηλεόραση τελευταία. Έχεις την ίδια αίσθηση;
Απόλυτα.
Πού το αποδίδεις;
Θα σου πω τι γίνεται. Διάβαζα ότι ο μέσος όρος που ένας νέος 20 ετών μπορεί να κρατήσει σε κάτι την προσοχή του είναι 45 δευτερόλεπτα. Η διάσπαση είναι αδιανόητη. Αν μπεις στο TikTok, οι εικόνες και οι πληροφορίες που μπορείς να καταναλώσεις σε μία ώρα είναι άπειρες. Σε σημείο που το κεφάλι σου γίνεται πατέ. Ε, στα 20χρονα δεν γίνεται πατέ, βάσει ερευνών. Γιατί; Γιατί απλώς δεν χωνεύουν το ανούσιο, δεν τους επηρεάζει. Αν δεν τους αρέσει αυτό που βλέπουν, θα κάνουν αυτόματα σκρολ και θα πάνε αλλού. Και τώρα έχουμε μάθει να το κάνουμε κι εμείς αυτό, που προλάβαμε και την εποχή χωρίς κινητό. Για να απαντήσω στην ερώτηση, πλέον ο μόνος τρόπος να κρατήσεις το κοινό είναι να κάνεις κάτι καλό. Τέλος.
Ζεις πάντα στον Κεραμεικό;
Ναι. Ζω στο σπίτι που μου άφησε ο πατέρας μου, στον Κεραμεικό, το οποίο ανακαίνισα με τα χρήματα που είχα μαζέψει από τη δουλειά, για να υποδεχτούμε τη «μικρή κυρία» που έρχεται. Είναι πολύ ετερόκλητο μέρος, όπως και αρκετά του κέντρου της Αθήνας. Από τη μία είναι γεμάτο με καφέ, εστιατόρια, θέατρα και μπαρ, από την άλλη κρατάει την αίσθηση της γειτονιάς, έχει πολλούς μετανάστες που έχουν ενσωματωθεί 100%, έχει μειωθεί και η εγκληματικότητα σε σχέση με παλαιότερα. Είναι φτωχογειτονιά, αλλά έχει και λοφτ με 3.000 ευρώ ενοίκιο τον μήνα. Είναι το κάτω κέντρο της Αθήνας, το κάτω από την Ομόνοια που λέμε. Σε ό,τι αφορά την κυρία που φτάνει, θα μας πει αν της αρέσει και βλέπουμε.
Αν δεν της αρέσει;
Θα φύγουμε. Κοίτα, θα σου πω. Είμαι παιδί του κέντρου, το αγαπάω. Παράλληλα δεν σου κρύβω ότι με έχει πιάσει και το άλλο. Θυμάμαι πιτσιρικάς που έλεγα: «Κοίτα, ρε, αυτόν τον σαραντάρη, θέλει λέει να πάει στα βόρεια προάστια…». Σνόμπαρα τότε, νόμιζα ότι δεν θα μεγαλώσω ποτέ εγώ. Ε, ναι, ρε συ, θέλω πολύ να πάω κι εγώ πια. Δεν με νοιάζει ο βορράς και ο νότος. Βάλε με και μέσα στην Ομόνοια. Δύο δέντρα μπορώ να βλέπω όταν ξυπνάω;
Έχεις καθόλου άγχος για τα οικονομικά; Θα είναι και «δύσκολος χειμώνας».
Πολύ άγχος έχω. Κι αυτή η τρομοκρατία που ζούμε μπορεί να με τρελάνει. Όχι εμένα, τον κόσμο όλο. Δεν γίνεται να κάνουν ρεπορτάζ για το πώς να εξοικονομήσουμε ρεύμα και να σου λέει βγάλε τον υπολογιστή από την πρίζα. Δεν γίνεται, παιδιά, αυτό. Συγγνώμη. Να ηρεμήσετε. Ευτυχώς, δεν βίωσα πολύ την τρομοκρατία της πατρότητας. Ξέρεις, το αφήγημα ότι για να γίνεις πατέρας, πρέπει να έχεις πολλά λεφτά. Πάλι καλά που έχουμε φίλους γονείς και με προετοίμασαν. Μου είπαν: «Μιχάλη, ηρέμησε, το παιδί στην αρχή θέλει γάλα και αγκαλιά». Γιατί, αλήθεια, μπορεί να τρελαθείς με τη βιομηχανία των μωρών. Κι εγώ τρόμαξα, αλλά το ξεπέρασα. Ο γυναικολόγος μάς λέει συνεχώς: «Έχει κάπου να κοιμηθεί το μωρό; Αυτό αρκεί». Εγώ θέλω να κοιμάται πάνω μου, οπότε είμαστε εντάξει…
ΙΝFO → Ο Μιχάλης Σαράντης πρωταγωνιστεί στη θεατρική παράσταση Ματωμένα χώματα από 10/10 στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, στη θεατρική παράσταση Αίας από 4/11 στο θέατρο Αλκυονίς και στην τηλεοπτική σειρά Τα νούμερα (φωτογραφία), που προβάλλεται από την ΕΡΤ1 κάθε Παρασκευή στις 22.00.
