Κάτι παραπάνω από σαράντα χιλιάδες μηνύματα έφτασαν φέτος στα μέιλ του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας του Λονδίνου για τον ετήσιο διαγωνισμό του Wildlife Photographer of the Year. Εδώ και 58 χρόνια, το μουσείο λαμβάνει χιλιάδες εικόνες από επαγγελματίες και αρχάριους φωτογράφους, μικρά παιδιά και εφήβους που πειραματίζονται με τη φωτογραφία, προσφέροντας με το πάτημα ενός κουμπιού μεγαλειώδη και αξιοθαύμαστα στιγμιότυπα από την άγρια φύση. Ο διαγωνισμός ξεκίνησε το 1965 στο περιοδικό Animals (πρόδρομος του BBC Wildlife), με τις συμμετοχές να ανέρχονται στον εντυπωσιακό, για την εποχή και τα δεδομένα της τεχνολογίας, αριθμό των 361 φωτογραφιών. Μέσα σε αυτά τα χρόνια, οι ολοένα και αυξανόμενες συμμετοχές, μαζί με το μαγνητικό ενδιαφέρον του κοινού για τους νικητές, προκάλεσαν σκέψεις, αναζωπύρωσαν συζητήσεις για την προστασία της άγριας φύσης, «σχολίασαν» με κραυγαλέο, λεπτό αλλά και ενίοτε χιουμοριστικό τρόπο το μεγαλείο του παγκόσμιου φυσικού πλούτου και τις συνέπειες της αδιαφορίας μας απέναντι σε αυτό.
Η περίπτωση της διπλανής εικόνας δεν ανήκει στους παραπάνω χαρακτηρισμούς. Αν είχε κάποια μουσική υπόκρουση, δεν μπορούμε να σκεφτούμε κάποιο άλλο κομμάτι πέρα από την Επέλαση των Βαλκυριών του Βάγκνερ. Οι κηφήνες που ζουν στους κάκτους του νότιου Τέξας τριβελίζουν μια μέλισσα, παλεύουν μεταξύ τους για το ποιος θα ζευγαρώσει μαζί της. Για να πετύχει τη λήψη, η Κάριν Άινερ σερνόταν στα χώματα ενός ράντσου για αρκετές εβδομάδες. Ανακάλυψε την ύπαρξη αυτών των μελισσών από μικρές τρύπες στη γη που έμοιαζαν με μίνι κρατήρες ηφαιστείου. Ήταν οι φωλιές που είχαν σκαφτεί από εκείνες και μέσα στις οποίες υπάρχουν αυτοσχέδιες καμάρες όπου αποθηκεύεται η γύρη στο σχήμα μιας μικρής μπάλας. Οι φρενιασμένες μέλισσες χάρισαν στην Άινερ τον τίτλο της Φωτογράφου της χρονιάς, με την Αμερικανίδα φωτογράφο να γίνεται η πέμπτη γυναίκα που κερδίζει το μεγάλο βραβείο. Με τις μέλισσες, λοιπόν.
Χορογραφία των Άνδεων
Τριάντα χρόνια τώρα, ο Ιάπωνας φωτογράφος Γιούντζι Τακασάγκο ταξιδεύει σε όλο τον κόσμο και συλλαμβάνει με τον φακό του οτιδήποτε σχετίζεται με τη φύση: άγρια ζώα, τοπία, καιρικά φαινόμενα, αστερισμούς, πανίδα. Με μια πρώτη ματιά στην παραπάνω φωτογραφία, παραδεχτείτε το, περάσατε αυτό το σύννεφο για την κορυφή του Φουτζιγιάμα. Ωστόσο, ο Τακασάγκο ταξίδεψε μέχρι τις Άνδεις, στα ορυχεία λιθίου στη Βολιβία. Η εξόρυξη και τα λύματα του ορυχείου θέτουν σε κίνδυνο τα φλαμίνγκο και το οικοσύστημά τους, το αλοπήγιο Σαλάρ ντε Ουγιούνι, τη μεγαλύτερη αλατούχο πεδιάδα του κόσμου. Για να τραβήξει αυτή τη φωτογραφία, ο 60χρονος Τακασάγκο υπέφερε από τη νόσο του υψομέτρου. Άξιζε τον κόπο για να κερδίσει το καλλιτεχνικό βραβείο του διαγωνισμού; Η ομορφιά και οι κινήσεις των φλαμίνγκο δίνουν την απάντηση.
Οι μύθοι του Ολύμπου
Μορχέλλη η εδώδιμος. Οι λάτρεις των μανιταριών την αναγνωρίζουν από χιλιόμετρα. Σπογγώδης, σαν καμένο κοράλλι που φυτρώνει στα δάση. Άγρια και νόστιμη, ένας γαστρονομικός θησαυρός της φύσης. Οι συλλέκτες τη βρίσκουν με δυσκολία, γι’ αυτό και την προσέχουν ως κόρη οφθαλμού. Ο Αγοραστός Παπατσάνης, όμως, την εντόπισε τυχαία στους πρόποδες του Ολύμπου στην Πιερία και έφτιαξε ένα παραμύθι με τον φακό του. Ο Έλληνας φωτογράφος περίμενε υπομονετικά τις ακτίνες του ηλίου, για να διαπεράσει τα φύλλα των δέντρων και να δώσει το ζωοφόρο χρώμα του στο νερό. Το μυθικό σκηνικό θα τον βοηθήσει να τονίσει τη λαβυρινθώδη μορφή του μανιταριού, αλλά και να του χαρίσει το βραβείο στην κατηγορία Φυτά και Μανιτάρια.
Ατμόσφαιρα ηλεκτρισμένη
«Φωτο-φυσιολάτρης», αυτός ο τίτλος ταιριάζει καλύτερα στον Τόμι Γου (σύμφωνα με τον ίδιο), ο οποίος από το 1995 ειδικεύεται στη φωτογραφική καταγραφή της ζωής κάτω από το νερό. Σε μια ακτή της Ιαπωνίας, ο Ιαπωνοαμερικανός φωτογράφος εντόπισε έναν γιγάντιο θηλυκό αστερία τη στιγμή της ωοτοκίας. Το εχινόδερμο κουνάει τα χέρια του και ταλαντεύεται πάνω κάτω στο νερό. Δύο είναι οι εκδοχές αυτής της κίνησης: είτε βοηθάει την απελευθέρωση αυγών και γαμετών στο υδάτινο περιβάλλον, καθώς η γονιμοποίησή τους γίνεται εξωτερικά, είτε κατευθύνει τα αυγά και το σπέρμα σε ρεύματα όπου μπορούν να γονιμοποιηθούν μαζί. Κανείς δεν γνωρίζει. Το αποτέλεσμα πάντως παραμένει εντυπωσιακό. Για τη φωτογραφία του ο Τόμι Γου διακρίθηκε στην κατηγορία της Υποβρύχιας φωτογραφίας.
Πολικές περιπέτειες
Κάπου στη θάλασσα Τσούκτσι, βόρεια του Βερίγγειου Πορθμού, που χωρίζει τη Ρωσία από την Αλάσκα, η νήσος Κολιούτσιν κατοικείται μόνο από θαλάσσια άλογα, κορμοράνους, οξύραμφα θαλάσσια πτηνά και πολικές αρκούδες. Κάποτε κατοικούνταν και από επιστήμονες που διέμεναν στον αρκτικό σταθμό που είχε στηθεί στην τούντρα. Τώρα, εκεί βρίσκουν καταφύγιο οι ψαράδες και οι ιστιοπλόοι, όπως ο Ρώσος Ντιμίτρι Κοχ. Ψάχνοντας τον εγκαταλελειμμένο σταθμό, ξαφνικά είδε κάτι άσπρο να κινείται μέσα στο κτίριο. Δεν το ρίσκαρε να πάει μέχρι εκεί. Ενεργοποίησε ένα μικρό drone, το έστειλε προς τα εκεί και ανακάλυψε τις πολικές αρκούδες του νησιού. Τις τράβηξε μια φωτογραφία, μάζεψε το drone προς το μέρος του και μήνες αργότερα κέρδισε το βραβείο του διαγωνισμού στην κατηγορία της Αστικής άγριας φύσης.
