Περιέγραψα παλαιότερα την αδιαφορία με την οποία ανέκαθεν αντιμετωπίζω όσα φυτά προορίζονται να περάσουν τη ζωή τους εντός κλειστών χώρων. Τούτο συμβαίνει επειδή, ως γεννήματα των τροπικών, εμφανίζουν μεγάλη ευαισθησία στο ψύχος και στο δικό μας κλίμα, και ακόμα κι αν ανθίζουν, σχεδόν ποτέ δεν μας ευφραίνουν με την ευωδιά που αναδίδουν οι καρποί τους όταν μεστώνουν. Αναπόφευκτα λοιπόν αποβαίνει σε βάρος τους οποιαδήποτε σύγκριση με τα ολοζώντανα είδη που στολίζουν τα περιβόλια, τους οπωρώνες και τους κήπους μας, που λούζονται στο φως. Τώρα όμως, που πλάκωσε χειμώνας και οι ντοματιές μαζί με τους βασιλικούς μου μαράθηκαν, υπάρχουν στιγμές που κλονίζονται οι πεποιθήσεις μου. Αντιλαμβάνομαι, βλέπετε, τη χαρά που προσφέρουν στα σπίτια μας φυτά με αναμφίβολα μεν χαμηλότερη δόνηση από τα μεσογειακά, τα οποία όμως, σε αντίθεση με τα τελευταία, αποδεικνύονται ασυναγώνιστα ανθεκτικά στον εγκλεισμό. Γνωρίζω επίσης πόσο ανεπτυγμένη έχουν την ικανότητα του να ομορφαίνουν τα ανήλιαγα και άχαρα γραφεία στα οποία πολλές και πολλοί ανάμεσά μας εργάζονται.
Εκείνο που συμπέρανα, από συζητήσεις με φυτωριούχους και ξεφυλλίζοντας περιοδικά αρχιτεκτονικής, είναι πως διεθνώς λατρεύεται εσχάτως ένας φίκος (Ficus lyrata) που ξεχωρίζει για το εντυπωσιακό του φύλλωμα. Όπου και αν τοποθετηθεί, γίνεται εστία ενδιαφέροντος, καθώς αναδεικνύει κάθε χώρο, μοντέρνο, κλασικό, τουρλού ή ταλαιπωρημένο. Φαίνεται μάλιστα πως οι κάτοχοί του συνδέονται ιδιαίτερα μαζί του, δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο να του χαρίζουν όνομα και να τον φροντίζουν σαν μικρό παιδί. Δικαίως σε μεγάλο βαθμό, καθώς πρόκειται για ένα ιδιότροπο καλλωπιστικό που απαιτεί την επισταμένη φροντίδα μας και δεν συγχωρεί τους λανθασμένους χειρισμούς.
Μπορεί να φαίνεται παράδοξο αυτό, αν αναλογιστούμε πως στη Δυτική Αφρική, απ’ όπου κατάγεται, απαντάται ως γίγαντας ύψους μέχρι δεκαπέντε μέτρων που δεν δυσκολεύεται να υπερβεί τον μισό αιώνα ζωής. Άλλες βέβαια συνθήκες επικρατούν εκεί, στα τροπικά δάση η υγρασία είναι πάντοτε υψηλή και το φαινόμενο του ψύχους αγνοείται. Πιο σημαντικό ακόμα είναι πως ο φίκος μας δεν φυτρώνει στο χώμα, αλλά πάνω στα κλαδιά άλλων δέντρων, με τις εναέριες ρίζες του βαθμηδόν να τα πνίγουν καθώς ξυλοποιούνται. Δυσκολεύεται λοιπόν αρκετά να προσαρμοστεί στον νέο του ρόλο και από ακατάβλητος στραγγαλιστής των τροπικών να μετατραπεί σε άκακο γλαστρικό με μπόι στα δύο μέτρα. Μετά τις απαραίτητες συστάσεις, ίσως διακρίνετε τις επεκτατικές βλέψεις που κρύβονται στα μεγάλα, σχήματος αρχαιοελληνικής λύρας (εξ ου και το επίθετο lyrata) δερματώδη φύλλα του με τη χτυπητή νεύρωση και τον γοητευτικό κυματισμό στα κράσπεδα. Αντιλαμβάνεστε επίσης ότι έχει μονίμως φούρκα, πρέπει λοιπόν να αποφεύγονται οι μετακινήσεις του και να ικανοποιούμε στο ακέραιο τις ανάγκες του σε φως, νερό, τροφή. Καθόλου όμως μην ανησυχείτε αν διαπιστώσετε πως έχασε ένα-δυο φύλλα και μοιάζει καταβεβλημένος λίγες ημέρες αφότου τον προμηθευτήκατε· είναι βέβαιο πως θα ανανήψει γρήγορα. Οφείλετε, τέλος, να λάβετε υπόψη σας ότι ο γαλακτώδης οπός που κυλά στις φλέβες του είναι ερεθιστικός του δέρματος και ήπια τοξικός αν καταποθεί, ακόμα περισσότερο μάλιστα για τα τετράποδα από ό,τι για ανθρώπους. Λάβετε λοιπόν τα απαιτούμενα μέτρα, αν έχουν την τάση να μασουλάνε αναγνωριστικά ό,τι εισέρχεται στην περιοχή τους.
Ζέστη & υγρασία
→ Το εύρος των συνθηκών εντός των οποίων ευδοκιμεί ο φίκος λυράτα είναι στενό: θερμοκρασία ποτέ κάτω από 12°C και άνω των 32°C, σχετική υγρασία ατμόσφαιρας πάντοτε άνω του 55%. Απαιτεί χώμα με άριστη αποστράγγιση, να μην ποτίζεται υπερβολικά, αλλά και ποτέ να μη διψά, πρέπει να αποφεύγεται η απευθείας έκθεσή του στον ήλιο και να μη βρίσκεται κοντά σε θερμαντικά σώματα. Θυμόμαστε να καθαρίζουμε με ένα πανί τα φύλλα του κάθε μήνα, ενώ το καλοκαίρι τα ψεκάζουμε καθημερινά. Από άνοιξη μέχρι φθινόπωρο χρειάζεται ενίσχυση με υγρό λίπασμα.
Ευχαριστούμε τις Γεωπονικές Επιχειρήσεις Χορομίδης για την αρωγή τους στη φωτογράφιση.
