ΕΙΝΑΙ Ευχάριστο το να ακούς τον τίτλο μιας ελληνικής ταινίας να συζητιέται στα πηγαδάκια των σινεφίλ φοιτητών στους χώρους του 63ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης. Ειδικά όταν το ένστικτό τους επιβεβαιώνεται, καθώς η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία της Ασημίνας Προέδρου, Πίσω απ’ τις θημωνιές, έλαβε έξι διακρίσεις (εκ των οποίων, Ειδική Μνεία στο διαγωνιστικό τμήμα Meet the Neighbors, Βραβεία ΠΕΚΚ και FIPRESCI για ελληνική πρεμιέρα).
Παρά τις οικονομικές σπουδές στην ΑΣΟΕΕ και την απασχόλησή της σε κατασκευαστική εταιρεία, η Αθηναία σκηνοθέτις ήταν προορισμένη για τον χώρο του σινεμά. Τα ερεθίσματα από τις ταινίες των Τορνατόρε και Κιαροστάμι την ώθησαν να κυνηγήσει το όνειρό της σε ιδιωτικές σχολές κινηματογράφου και το 2013 να ολοκληρώσει το Red Hulk, η οποία κέρδισε τον Χρυσό Διόνυσο στο Φεστιβάλ Μικρού Μήκους της Δράμας. «Τα βραβεία δεν αντικατοπτρίζουν πάντοτε το τι έχεις κάνει», παρατηρεί λίγες ημέρες μετά την πρεμιέρα των Θημωνιών στις ελληνικές αίθουσες. «Νομίζω πως ο κάθε σκηνοθέτης ξέρει τι ταινία έχει φτιάξει, ανεξάρτητα από το αν θα πάρει βραβεία ή αν πηγαίνει καλά». Εννιά χρόνια μετά συνεχίζει την παράδοση μιας γενιάς νεαρών κινηματογραφιστών που κάνουν τα πρώτα τους επαγγελματικά βήματα στο «φυτώριο» του Φεστιβάλ της Δράμας και σιγά σιγά κερδίζουν το στοίχημα της ολοκλήρωσης ενός μεγάλου μήκους φιλμ. «Ξεκίνησα να γράφω το σενάριο το 2015, αλλά η ταινία γυρίστηκε το 2021, στη διάρκεια του δεύτερου λοκντάουν. Το θέμα της είναι πώς καθημερινοί άνθρωποι εγκλωβιζόμαστε σε ένα σύστημα και με ποιους μηχανισμούς το σύστημα αυτό αναπαράγει τον εαυτό του».
Η ιστορία των Θημωνιών διαδραματίζεται σε ένα παραλίμνιο χωριό στα σύνορα της Ελλάδας με τη Βόρεια Μακεδονία και στον πυρήνα της βρίσκονται τα προσωπικά αδιέξοδα μιας τριμελούς οικογένειας που έχει δομηθεί πατριαρχικά (Στάθης Σταμουλακάτος, Λένα Ουζουνίδου και Ευγενία Λάβδα), με φόντο το μεταναστευτικό. «Ενώ επεξεργαζόμουν το θέμα, μια φίλη μού μίλησε για τη λίμνη Δοϊράνη. Μόλις είδα τη φωτογραφία από το άγριο τοπίο, είπα ότι θα κάνω την ταινία εκεί, κι ας μην είχα φτιάξει ακόμη το σενάριο. Πηγαίνοντας για επιτόπια έρευνα στο Κιλκίς, η κυρία που είχε το ξενοδοχείο μάς λέει “μη φοβάστε, είναι καλά παιδιά”. Δεν καταλάβαμε τι εννοούσε. Το επόμενο πρωί ξυπνάμε και βλέπουμε τριάντα Σύριους πρόσφυγες. Έτσι μπήκε το μεταναστευτικό κομμάτι στην ιστορία».
Τίποτα όμως δεν ήταν εύκολο στην παραγωγή της ταινίας. Μια δυσκολία εντοπίζεται «στο να χτίσεις κάθε χαρακτήρα ξεχωριστά και μια πλοκή που τα γεγονότα της να δίνουν την εντύπωση στον θεατή πως γίνονται με φυσικό τρόπο, κρύβοντας όλη την κατασκευή από πίσω». Εδώ τα κατάφερε. Σε αυτό βοήθησε και το γεγονός πως οι ήρωες γράφτηκαν με πολλή φροντίδα και προσοχή. Τα ρίσκα ήταν πολλαπλά σε αφηγηματικό (τρεις οπτικές πάνω στην ίδια ιστορία), τεχνικό (ποίηση μέσα στα πλάνα, λήψεις στη λίμνη) και πρακτικό επίπεδο (ακυρώσεις την τελευταία στιγμή).
Η μεγαλύτερη δυσκολία είναι «ότι ως σκηνοθέτις, γνωρίζεις τις προθέσεις σου, αλλά δεν ξέρεις πώς θα λειτουργήσουν στον θεατή. Μόνο εκτιμήσεις μπορείς να κάνεις». Υπάρχει άγχος; «Φυσικά», λέει. «Όλοι όσοι κάνουμε σινεμά περιμένουμε με αγωνία πώς θα αντιδράσει ο κόσμος στην αίθουσα». Και οι δυσκολίες στην ντόπια κινηματογραφική παραγωγή; Δεν προκαλούν μεγαλύτερο άγχος; «Μήπως έξω είναι καλύτερα; Δεν ξέρω». Παύση. «Έχω αποφασίσει ότι θέλω να κάνω ταινίες στην Ελλάδα. Όντως, είναι κουραστικό και επίπονο, όμως το γεγονός ότι το θέλω τόσο πολύ μού δίνει τη δύναμη να συνεχίσω να το κάνω. Είναι μονόδρομος για μένα».
INFO
Πίσω απ’ τις θημωνιές Η ταινία της Ασημίνας Προέδρου προβάλλεται στους κινηματογράφους από την Tanweer.
