Δεν χρειάζεται να έχει δει κανείς το Mandalorian για να ξέρει τον Baby Yoda. Δεν χρειάζεται καν να ξέρει ποιος είναι ο Baby Yoda για να γνωρίζει την ύπαρξή του. Γιατί ο Baby Yoda είναι –σχεδόν κυριολεκτικά– παντού. Στα ράφια παιχνιδάδικων και βιβλιοπωλείων, σε στάμπες πάνω σε ρούχα, σε τσάντες, σε παντόφλες, σε κούπες, σε ρολόγια. Και φυσικά στο ίντερνετ: σε χιουμοριστικά βίντεο εκατομμυρίων views στο YouTube, σε τζιφάκια και μιμίδια, σε κάθε είδους αναφορές στα κοινωνικά δίκτυα. Με τα τεράστια εκφραστικά του μάτια και τη λιλιπούτεια σιλουέτα του, ο Baby Yoda έχει υπάρξει εδώ και τέσσερα χρόνια σημαντικός παράγοντας στην ψυχαγωγική κουλτούρα του διαδικτύου, μεγαλώνοντας παράλληλα την ήδη πολυπληθή οικογένεια των χαρακτήρων του Πολέμου των Άστρων.
Λίγο καιρό μετά την πρώτη του τηλεοπτική εμφάνιση (2019) στο πρώτο επεισόδιο του Mandalorian, ένα ομοίωμά του (μια Funko Pop φιγούρα αξίας περίπου 9 δολαρίων) έγινε το πλέον ευπώλητο παιχνίδι στο Amazon. Ήταν τέτοια η ζήτηση για σχετικά προϊόντα, που για ένα διάστημα έγιναν δυσεύρετα, καθώς φαίνεται ότι κανένας δεν περίμενε την τόσο άμεση σύνδεση του χαρακτήρα με το τηλεοπτικό κοινό. Την επόμενη χρονιά η Hasbro κυκλοφόρησε το κουκλάκι που βγάζει ήχους και κινείται, γεγονός που βοήθησε την εταιρεία να κλείσει το 2020 αυξάνοντας τα έσοδά της κατά 70%. Πλέον υπάρχει και σε Lego, κυκλοφόρησε ειδική έκδοση Monopoly, το βρίσκει κανείς σε μορφή πορτατίφ, ηχείου, καπέλου κ.ά. Αν αναζητήσετε κάτι σχετικό, π.χ. στο Skroutz, θα εμφανιστεί μια λίστα με 846 προϊόντα.
Η δύναμη του χαριτωμένου
Το πρώτο τρέιλερ που κοινοποίησε πριν από λίγο καιρό το Disney+ προαναγγέλλοντας τη νέα σεζόν του Mandalorian, περιστρεφόταν γύρω από το εν λόγω πλάσμα. Άλλωστε, ο Baby Yoda δεν θεωρείται απλώς η μασκότ της σειράς, αλλά και το πιο δυνατό χαρτί ολόκληρης της πλατφόρμας, με Αμερικανούς αναλυτές να υποστηρίζουν ότι η παρουσία του μεταφράστηκε σε κάποια εκατομμύρια νέους συνδρομητές. «Ο Baby Yoda έχει κατακτήσει τον κόσμο», έγραψε ο Άντονι Μπρέζνικαν στο Vanity Fair. «Αυτό το αγνώστου προελεύσεως πλάσμα […] έγινε άμεσο και μόνιμο φαινόμενο της ποπ κουλτούρας. […] Σε μια εποχή πικρής διάστασης σχετικά με σχεδόν όλα τα θέματα, υπάρχει μια κατά τα φαινόμενα καθολική λατρεία γι’ αυτό το μικροσκοπικό εξωγήινο πλάσμα».
Μπορεί να μη χτίζει γέφυρες για τις βαθιές ρήξεις, προφανώς, ωστόσο δεν μπορεί να αμφισβητηθεί ότι, ειδικά στην τοξικότητα του διαδικτύου, ο Baby Yoda λειτουργεί ως μια νότα ομόνοιας, θετικότητας και αισιοδοξίας. Γιατί όμως; Αυτή είναι μια καλή ερώτηση, χωρίς καμία ιδιαίτερα πειστική απάντηση. Επειδή είναι χαριτωμένος; Επειδή μοιάζει ευάλωτος; Επειδή έχει αθώο βλέμμα και ατίθασα αυτιά; Επαρκούν αυτές ή κάποιες παρόμοιες απαντήσεις για να περιγράψουν μια παγκόσμια, συλλογική μανία; Για τους λίγο μεγαλύτερους, πάντως, η μορφή του ίσως μοιάζει οικεία. Αν τον κοιτάξετε, ίσως αναγνωρίσετε τον Γκίσμο, τον αρχηγό των Γκρέμλινς – σίγουρα τον αναγνώρισε ο σκηνοθέτης των Γκρέμλινς, Τζόε Ντάντε, δηλώνοντας μάλιστα ότι θεωρεί «κλεψιά» τη μορφή του Baby Yoda. Η αλήθεια είναι ότι μοιάζει αρκετά. Λιγότερες ομοιότητες ως προς τη φυσιογνωμία μπορεί να βρει κανείς και με τον Ε.Τ., τον εξωγήινο του Σπίλμπεργκ, ο οποίος όμως είχε μια αντίστοιχη απαλότητα στις κινήσεις και μια ανάλογη γλυκιά αθωότητα. Υπάρχουν κι άλλοι. Ο Ντόμπι, το σπιτικό ξωτικό στο σύμπαν του Χάρι Πότερ, ή ακόμα και το Γκόλουμ του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών. Για κάποιον περίεργο λόγο, δηλαδή, η ποπ κουλτούρα φαίνεται ότι έχει ψύχωση με αλλόκοτα, χαριτωμένα πλάσματα σε γήινα χρώματα.
Ένας γλωσσολόγος να βοηθήσει
Στο μεταξύ, το Baby Yoda είναι απλώς ένα παρατσούκλι, υπερβολικά πετυχημένο για να θυμηθεί κανείς το «αληθινό» όνομά του (Γκρόγκου) ή τον αρχικό επίσημο χαρακτηρισμό του (Το παιδί). Ανήκει, αν σας ενδιαφέρει, στο είδος του Γιόντα, θρυλικού χαρακτήρα της δεκαετίας του ’80, ένα είδος (δεν ονομάζεται κάπως) με ορισμένες ιδιαιτερότητες: για παράδειγμα, η γήρανση έρχεται αργά, και αυτό σημαίνει ότι το χαριτωμένο πλασματάκι που έχει κλέψει τις καρδιές του πλανήτη, είναι 50 χρονών. Στα της σειράς, ας πούμε απλώς ότι βρίσκεται υπό την προστασία του μοναχικού Μανταλόριαν, αναπτύσσοντας μαζί του μια κλασική σχέση πατέρα-γιου – κλασική μέσα στην παραδοξότητά της.
O Baby Yoda βγάζει ήχους, αλλά δεν μιλάει, κι αυτό είναι μέρος της γοητείας του κατά κάποιον τρόπο. Οι πιστοί οπαδοί του ζήτησαν τη βοήθεια γλωσσολόγων για να πληροφορηθούν τις δυνατότητες επικοινωνίας αυτού του αινιγματικού πλάσματος, και μάλιστα κάποιος έστειλε ένα μήνυμα στον Νόαμ Τσόμσκι – ο Τσόμσκι απάντησε ευγενικά ότι δεν γνώριζε τον Baby Yoda και μάλλον δικαιολογείται, γιατί αυτό το γεγονός καταγράφηκε στα πρώτα επεισόδια της σειράς. Ο πιο θερμός, πάντως, θαυμαστής του είναι λογικά ο Βέρνερ Χέρτζογκ, ο 80χρονος εμβληματικός κινηματογραφιστής που έκανε ένα πέρασμα λίγων επεισοδίων (ως ηθοποιός) από τη σειρά και, ας πούμε, ξετρελάθηκε με τον μικροσκοπικό συμπρωταγωνιστή του. Δηλαδή την κούκλα. Γιατί αυτό είναι ο Baby Yoda, μια εξελιγμένη μαριονέτα (με διαφορετικούς χειριστές για το στόμα, τα μάτια, τις εκφράσεις κ.ά.) αξίας περίπου 5 εκατ. δολαρίων. Σε κάποιες σκηνές, πάντως, την αντικαθιστά η ψηφιακή εκδοχή της (CGI τεχνολογία). Υπάρχει και μια ιστορία: κάποια στιγμή οι ηθοποιοί κλήθηκαν να γυρίσουν μια σκηνή δύο φορές, μία με την κούκλα και μία χωρίς, ώστε η παραγωγή να έχει εναλλακτικό πλάνο, αν έκρινε ότι η ερμηνεία του απτού Baby Yoda δεν ήταν αληθοφανής. Ο Χέρτζογκ, που ήταν παρών, εξερράγη. Χαρακτήρισε δειλούς τους δημιουργούς που δεν εμπιστεύονταν την κούκλα. Έχει δηλώσει ότι η φιγούρα αυτή τον κάνει να θέλει να κλάψει.
Για να μην τα ισοπεδώσουμε όλα, πάντως, αναζητώντας λίστες (και υπάρχουν πάρα πολλές) με τους πιο αγαπητούς/σημαντικούς χαρακτήρες του σύμπαντος του Πολέμου των Άστρων, ο Baby Yoda βρίσκεται (ακόμα;) σχετικά χαμηλά. Σύμφωνα με το Ranker, βρίσκεται στην 11η θέση, το Entertainment Weekly τού έδωσε την 28η, το Esquire την 37η. Χρειάζεται αρκετή τριβή ακόμα, ίσως καμιά κουβέντα ή ίσως να αποκαλύψει το αληθινό του ποιόν, για να μπορέσει να συγκριθεί με τον Χαν Σόλο, την πριγκίπισσα Λέια, τον Νταρθ Βέιντερ, τον «πρόγονο» Γιόντα, τον Όμπι-Ουάν Κενόμπι και τον Λουκ Σκαϊγουόκερ. Κι αν δεν φτάσει ποτέ εκεί, έχει φτάσει ήδη κάπου αλλού: στο να αποτελεί ένα είδος συμβόλου μιας νέας εποχής θεάματος που δεν μετριέται σε κομμένα εισιτήρια, αλλά σε συνδρομητές, σε μιμίδια, σε χάσταγκ, που ορίζεται από την κουλτούρα του διαδικτύου και την τεχνολογική πρόοδο. Ο Baby Yoda είναι ένας ήρωας της περίεργης εποχής μας.
